مطالعه جامعه شناختی انطباق سالمندان با زندگی شهری در شهر تهران

مطالعات جامعه شناختی شهری

مقاله 3، دوره 8، شماره 29، اسفند 1397، صفحه 53-80   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

عالیه شکربیگی¹؛ امید علی احمدی²؛ محمد احمدی³

¹استادیار جامعه شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز

²استادیار جامعه شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد آشتیان

³دانشجوی دکتری جامعه شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز

چکیده

هدف مقاله­ی حاضر «مطالعه­ی جامعه­شناختی سالمندان شهر تهران و میزان انطباق آنان با زندگی شهری»، است. این پژوهش با توجه به ماهیت توصیفی-همبستگی می باشد. جامعـه آماری کلیه­ی سالمندان شهر تهران است که با توجه به فرمول کوکران حجم نمونه، برابر با 384 نفراست. نمونه آماری در مناطق 2، 5، 6 ،7 و 20 تهران و به روش خوشه­ای و سپس تصادفی ساده تعیین شدند. در مبانی نظری از نظریه‌های مرتبط با این حوزه استفاده شده و در پایان مدل نظری تحقیق، طراحی گردیده است. این تحقیق با استفاده از روش پیمایشی انجام گرفته است. ابزار گردآوری داده­ها پرسشنامه بوده و محقق ساخته است. پایایی پرسشنامه توسط آلفای کرونباخ برای تمامی ابعاد پرسشنامه بالاتر از 7/0 به­ دست آمد که قابل قبول است. پس از گردآوری داده‌ها، بر‌اساس آمارهای توصیفی و استنباطی و با استفاده از نرم­افزار spss، داده‌ها مورد تجزیه وتحلیل قرارگرفته‌اند. نتیجه­ی فرضیه با آزمون تی تست نشان می­دهد که در بعد انسانی بین کیفیت زندگی و سرمایه­ی اجتماعی و در بعد ساختاری وضعیت مسکن، فضای عمومی، حمل و نقل با میزان انطباق با زندگی شهری رابطه­ی معناداری وجود دارد. و طبق آزمون رگرسیون و تحلیل مسیر در بیشترین و قوی‌ترین تأثیرِ بر انطباق سالمندان با زندگی شهری، می‌توان به ترتیب به تأثیر مستقیم متغیرهای کیفیت زندگی (313/0)، سرمایه اجتماعی(215/0)، مکان­های عمومی (201/0)، کیفیت مسکن (124/0) و حمل و نقل (097/0)، اشاره کرد.

کلیدواژه‌ها

سالمندی؛ کیفیت زندگی؛ سرمایه ی اجتماعی و انطباق با زندگی شهری

مراجع

1. اسپنس، پی، الکساندر. (1380). سیر کهولت در انسان. ترجمه­ی امیر نظام­الدین غفاری و فریبرز هاشمی تهران: انتشارات سازمان، بهزیستی کشور و دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی.
2. اسداللهی و همکاران.(1391). «سبک زندگی شهری و مشارکت اجتماعی شهروندان سالمند اهوازی»، فصلنامه­ی جامعه­شناسی کاربردی، دوره­ی 24، شماره­ی 1، تابستان 1392، صفحه 1-16.
3. افروغ، عماد. (1377). فضا و نابرابری اجتماعی " ارائه الگویی برای جدایی گزینی فضایی و پیامدهای آن". پایان­نامه دکتری، دانشگاه تربیت مدرس.
4. برک پور، ناصر و اسدی، ایرج. (1387). نظریه­های مدیریت و حکمروایی شهری. طرح پژوهشی، انتشارات دانشگاه هنر، تهران.
5. پاتنام، رابرت. (1380). دموکراسی و سنت­های مدرن، ترجمه­ی: محمد تقی دلفروز، تهران: سلام.
6. توحیدی، مریم. (1390). بررسی وضعیت سالمندی در شهر. تهران: تیسا. فلاح
7. جعفری، طاهره.(1395). بررسی جایگاه اجتماعی سالمندان در خانواده با تاکید بر نقش رسانه (تلویزیون) در این جایگاه. رساله­ی دکترای جامعه­شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات.
8. خادمی، امیرحسین و جوکار سرهنگی، عیسی.(1393). ارزیابی کیفیت زندگی شهری. فصلنامه­ی برنامه­ریزی شهری، سال دوم، شماره­ی 3، صص 61-47
9. دارابی، سعداله و همکاران.(1391). پیامدهای اقتصادی- اجتماعی سالخوردگی جمعیت در ایران. فصلنامه­ی علوم اجتماعی، شماره­ی 58.
10. ریاحی، محمد اسماعیل.(1387). مطالعه­ی تطبیقی موقعیت و جایگاه سالمندان در جوامع گذشته و معاصر. فصلنامه سالمند. سال سوم، شماره­ی نهم و دهم.
11. زرقـانی و همـکاران.(1394). در پـژوهشـی بـا عنوان«ارزیـابی شاخـص­های فضایی- کالبدی شهر مشهد »
12. سید میرزایی، سیدمحمد و آذر رشتیانی.(1394). مقاله­ی گزارشی «نگاهی به پدیده­ی سالمندی در ایران». طرح ارزیابی وضعیت اجتماعی کشور، وزارت کشور .
13. سترستن ریچارد، ژاکلین آنجل.(1394). جامعه شناسی سالمندی نهادهای اجتماعی. ترجمه­ی امیری، مجتبی و مرجان صفاری. تهران: دانشگاه تهران.
14. شیخی، محمد تقی.(1389). جامعه­شناسی سالمندی. تهران: حریر.
15. ضابطیان، الهام، علی اکبر، تقوایی.(1388). شاخص­های مناسب­سازی فضـاهای شهری دوستدار سالمندان با استفاده از رویکرد مشارکت، مسکن و محیط روستا. ش128
16. کاوه فیروز،زینب.(1391). بررسی کیفیت زندگی سالمندان شهر تهران، با تاکید بر عوامل جمعیتی، اجتماعی. پایان­نامه­ی دکتری جمعیت­شناسی.
17. کلر کوپر، م، کاولین، ف.(1380). فضای شهری مناسب برای سالمندان. ترجمه­ی سعیدی رضوانی، ماهنامه­ی شهرداری­ها، شماره­ی 32.
18. نعمتی، داریوش و آقابخشی، حبیب.(1392). «تهران شهر دوستدار سالمند»، پژوهش اجتماعی. بهار  دوره­ی  6، شماره­ی  18.
19. Balfour, J. L. & Kaplan, G. A. (2005),Neighborhood environment and loss of physical function in older adults: evidence from the Alameda County Study, American Journal of Epidemiology,NO. 6.
20. Kalache, Alexandre . (2002). Compression of morbidity and active ageing: key priorities for public health policy in the 21st century.
21. Kaplan, H. I, & Sadock. B,J. (2005). Synopsis Psychaiatry Behavioral Science/ Clinical Psychaiatry(9)Baltimor: Williams&Wikins,685-699.
22. Kinsella, K, Phillips DR . (2006). Epidemiology in Old Age, P. 33, London, BMJ.
23. Lunenfeld, B. ( 2003). Androgen therapy in the aging male ,World Journal of Urology.
24. Stuart-Hamilton,I. )2006( . The Psychology of Ageing: Introduction,London,Jessica Kingsley Publishers.
25. World Population Ageing. (2013). Department of Economic and Social Affairs, United Nations, New York.

20. Beck, et al. (1989),Mental health psychiatric Nursing. Second edition, st: Louis washington D. C. Co.

24. Laslett, P . (1998). A Fresh Map of Life: the Emergence of the Third Age, P. 195, London, Weidenfeld & Nicolson.