واکاوی اثرات محیط نهادی درون بنگاه‌های خوشه‌های صنعتی بر توسعه منطقه‌ای (مورد پژوهی سنگ منطقه کلانشهر اصفهان)

فصلنامه علمی و پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی

مقاله 3، دوره 8، شماره 1 - شماره پیاپی 29، اسفند 1394، صفحه 43-62   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی استخراج ازرساله و پایان نامه

نویسندگان

محمد حسین شریف زاه گان¹؛ همایون نورائی^{* 2}

¹دانشیار دانشگاه شهید بهشتی

²(نویسنده مسئول)، دانشجوی دکتری برنامه ریزی شهری و منطقه ای، دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

چکیده
هدف این مقاله دستیابی به چارچوب تبیینگر اثرات محیط نهادی درون بنگاه های خوشه های صنعتی سنگ منطقه اصفهان (شامل چهار خوشه محمودآباد، نجف آباد، دولت آباد و خمینی شهر) بر توسعه منطقه ای است. در این راستا از روش کتابخانه ای و میدانی (از نوع پرسشنامه ای) برای جمع آوری داده ها و از فن مدل سازی معادلات ساختاری برای تحلیل داده ها بهره گرفته شد. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که اولاً با توجه به اینکه 28 درصد از واریانس «میزان تاثیر بنگاه های خوشه های منتخب در توسعه اقتصادی منطقه»، 93 درصد از واریانس «میزان تاثیر بنگاه های خوشه های منتخب در توسعه اجتماعی منطقه» و 75 درصد از واریانس «میزان تاثیر بنگاه های خوشه های منتخب در توسعه کالبدی منطقه» توسط عوامل تشکیل دهنده محیط نهادی درون بنگاه های خوشه های صنعتی تبیین شده است، می توان به اهمیت محیط نهادی بنگاه های خوشه های صنعتی منتخب در نقش آفرینی آن خوشه ها در توسعه منطقه ای به ویژه در زمینه اجتماعی پی برد و بر این نکته تاکید نمود که برنامه ریزی های مرتبط با توسعه خوشه های صنعتی، لازم است تا علاوه بر موارد معمول، برنامه ریزی های موضوعی مرتبط با ارتقای محیط نهادی به ویژه در ارتباط با مدیران بنگاه ها را در جهت نقش آفرینی بهتر این خوشه ها در توسعه منطقه ای در دستور کار قرار دهند؛ و ثانیاً با عنایت به اینکه از متغیرهای تبیین کننده عوامل «ویژگی های مدیران بنگاه ها» و «ویژگی های کارکنان بنگاه ها» این موضوع استنتاج می گردد که آگاهی مدیران و کارکنان در مورد فعالیت بنگاه ها بیشتر از سابقه کاری و حتی تحصیلات آنها در توسعه بنگاه نقش دارد پیشنهاد می گردد برگزاری کارگاه ها و دوره های آموزشی در خصوص تعیین جهت گیری و استراتژی اصلی بنگاه ها و فعالیت های مرتبط با بنگاه ها (همچون شیوه های مدیریت بنگاه، توسعه بازار، امور مالی و قوانین و مقررات مرتبط با بنگاه ها) در جهت افزایش نقش آفرینی خوشه های منتخب در توسعه اقتصادی، اجتماعی و کالبدی منطقه اقدام شود.
 

کلیدواژه‌ها

کلمات کلیدی: خوشه های صنعتی؛ محیط نهادی؛ توسعه منطقه ای؛ منطقه اصفهان

مراجع

1) منابع و مآخذ

Amin, A. (2003). Chapter 10: Industrial Distrits. In E. Sheppard and T. J. Barnes. (eds). A companion to economic geography. Blackwell Companions to Geography.

Andersen, B. (2006).  Intellectual Property Rights: Innovation, Governance and the Institutional Environment. Edward Elgar Pub.

Asheim, B. (1996). Industrial districts as learning regions: a condition for prosperity?, European Planning Studies 4, 379–400.

Becattini, G. (1990). The Marshallian industrial district as a socio-economic notion, In Pyke, F. et.al. (1990) (eds.), Industrial districts and inter-firm cooperation in Italy, International Institute for Labour Studies, Geneva, pp. 37 – 51.

Bjorn T. Asheim, Helen Lawton Smith & Christine Oughton (2011): Regional Innovation Systems: Theory, Empirics and Policy, Regional Studies, Vol. 45:7, pp. 875-891.

Bresnahan, T., Gambardell, A. and Saxenian, A. (2001). Old economy’ inputs for ‘New economy’ outcomes: cluster formation in the New Silicon Valleys, Industrial and Corporate Change 10, pp. 835–860.

Browne, M. W., & Cudeck, R. (1993). Alternative ways of assessing model fit. In K. A. Bollen & J. S. Long (Eds.), Testing structural equation models. Beverly Hills: Sage Publications.

Chittithaworn, C., Islam, M. A. and Keawchana, Thiyada. (2011).  Factors Affecting Business Success of Small & Medium Enterprises (SMEs) in Thailand. Asian Social Science, Vol. 7, No. 5, pp. 180-190.

Commission of the European Communities. (2008). The Concept of Clusters and Cluster Policies and their Role for Competitiveness and Innovation: Main Statistical Results and Lessons Learned. Commission Staff Working Paper Number SEC (2008) 2637. Commission of the European Communities, Brussels.

Cooke, P. and Morgan, K., (1993). The network paradigm: new departures in regional development. Environment and Planning D: Society and Space , Vol. 11, pp. 543-564.

Cruz, S. C. S. and Teixeira, A. A. C. (2010). The Evolution of the Cluster Literature: Shedding Light on the Regional Studies–Regional Science Debate. Regional Studies, Vol. 44.9, pp. 1263–1288.

Diez, J. R. (2002). Metropolitan innovation systems: A comparison between barcelona, stockholm, and vienna. International Regional Science Review, Vol. 25(1), pp. 63-85.

Estrin, S., Aidis, R. and Mickiewicz, T. (2007). Institutions and Entrepreneurship Development in Russia: A Comparative Perspective. Centre for Economic. Development & Institutions Brunel University.

Ghasemi, V. (2010). Structural equation modeling in social researches using AMOS graphic. Jameashenasan Press.

Greif, A. (2006), Institutions and the Path to Modern Economy. Lessons from Medieval Trade, Cambridge: Cambridge University Press.

Hodgson, G. M. (2006). What are institutions?. Journal of economic issues, Vol, XL, No, 1, pp. 1-25.

INTERNAZIONALE MARMI E MACCHINE CARRARA S.P.A. (2014). Stone Sector 2014: Annual Report and Prospects for the International Stone Trade. Italian Trade Agency.

Ismalina, P. (2010). An Integrated Analysis of Socioeconomic Structures and Actors in Indonesian Industrial Clusters. University of Groningen, Groningen, The Netherlands.

Jesselyn Co, M. (2004). The Formal Institutional Framework of Entrepreneurship in the Philippines: Lessons for Developing Countries. Journal of Entrepreneurship, Vol, 13, pp. 185-203.

Johnson, R. B. and Christensen, L. (2014). Educational Research: Quantitative, Qualitative, and Mixed Approaches. 4th Edition. SAGE Publications, Inc.

Kalantari, Kh. (2009). Structural equation modeling in socio-economic research (with LISREL and SIMPLIS software). Farhange Saba Press.

Kline, R. B. (2011). Principles and Practice of Structural Equation Modeling (Methodology in the Social Sciences). 3rd  edition, Guilford Press.

Lee, Y. J. (2008). Subjective quality of life measurement in Taipei. Building and Environment, 43, 1205– 1215.

MacCallum, R. C., Browne, M. W., & Sugawara, H. M. (1996). Power analysis and determination of sample size for covariance structure modeling. Psychological Methods, 1(2), 130–149.

Mahdavi, M. T. (2007). Industrial clusters. Special association of industry and mining research and development. Tehran.

Martin, R. (2003). Chapter 6: Institutional Approaches in Economic Geography. pp. 77–94. In. Sheppard, E. and Barnes, T. J. (eds.). A Companion to Economic Geography. Blackwell Publishing Ltd.

Martin, R. and Sunley, P. (2003). Deconstructing clusters: chaotic concept or policy panacea?, Journal of Economic Geography, Vol. 3, pp. 5–35.

Maskell, P. (2001). Towards a knowledge-based theory of the geographical cluster, Industrial and Corporate Change 10, 919–941.

Maskell, P. and Lorenzen, M. (2004). The cluster as market organization, Urban Studies 41, pp. 991–1009.

 

Morgan, J. Q. (2004). The Role of Regional Industry Clusters in Urban Economic Development: An Analysis of Process and Performance. A dissertation submitted to the Graduate Faculty of  North Carolina State University in partial fulfillment of the requirements for the Degree of