تاثیر القای تنیدگی بر نارسایی شناختی و حافظۀ کاری: نقش انعطاف‌پذیری شناختی

روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی

مقاله 3، دوره 15، شماره 58، دی 1397، صفحه 153-164   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

پریسا شریفی^{* 1}؛ سید علی محمد موسوی²؛ مجتبی دهقان³

¹دانشجوی کارشناسی ارشد روان‎شناسی

²دانشیار دانشگاه بین‎المللی امام خمینی (ره)

³دانشجوی دکتری روان‎شناسی سلامت دانشگاه خوارزمی

چکیده

هدف از این پژوهش تعیین تأثیر القای تنیدگی بر نارسایی شناختی و حافظة کاری، با توجه به نقش انعطاف‎پذیری شناختی بود. در این پژوهش از طرح شبه‎تجربی پیش‎آزمون‌ـ‌پس‎آزمون دوگروهی استفاده شد. جامعة پژوهش دانشجویان دختر خوابگاه‎های دانشگاه بین‎المللی امام خمینی قزوین بودند که 100 نفر آنان به صورت دردسترس انتخاب و 44 شرکت‌کننده (22 شرکت‎کننده با انعطاف شناختی بالا و 22 شرکت‎کننده با انعطاف شناختی پایین) وارد تحلیل نهایی شدند. برای گردآوری داده‎ها از آزمون حافظة کاری (دانیمن و کارپنتر، 1980)، پرسشنامة نارسایی شناختی (برادبنت، کوپر، فیتزجرالد و پارکز، 1982‌) و پرسشنامة انعطاف‎پذیری شناختی (دنیس و وندروال، 2010) استفاده شد. یافته‎ها نشان داد که پس از القای تنیدگی بین دو گروه دارای انعطاف‎پذیری شناختی بالا و انعطاف‌پذیری شناختی پایین از نظر عملکرد بخش پردازش ذهنی حافظة کاری و سه بعد از نارسایی شناختی شامل حواس‏پرتی، مشکلات مربوط به حافظه و اشتباهات سهوی تفاوت معنادار دیده شد، اما در شرایط تجربة تنیدگی از نظر اندوزش ذهنی و ناتوانی در یادآوری اسامی تفاوتی بین دو گروه دیده نشد. بنابراین می‎توان نتیجه گرفت که تجربة تنیدگی بر پردازش ذهنی حافظة کاری و اکثر ابعاد نارسایی‎های شناختی تاثیرگذار است، اما تأثیر آن وابسته به سطح انعطاف‎پذیری شناختی است.

کلیدواژه‌ها

واژه‌های کلیدی: القای تنیدگی؛ نارسایی شناختی؛ حافظه کاری؛ انعطاف‌پذیری شناختی

مراجع

ابوالقاسمی، ع. و کیامرثی، آ. (1388). بررسی رابطه بین فراشناخت و نارسایی‌های شناختی در سالمندان. تازه‌های علوم شناختی، 11 (1)، 15- 8.

 اسدزاده، ح. (1387). بررسی رابطه ظرفیت حافظه فعال و عملکرد تحصیلی میان دانش‎آموزان پایه سوم راهنمایی شهر تهران. فصلنامه تعلیم و تربیت، 97 (3)، 69- 53.

اسکندری، ح.، پژوهی‎نیا، ش. و ابویسانی، ی. (1395). تبیین مشکلات روانی مبتنی بر انعطاف‌پذیری شناختی و تمایزیافتگی خود. شفای خاتم، 4 (3)، 27- 18.

اسلامی‌امیرآبادی، م.، دلاورکسمایی، ح.، نصرالهی، ع.، نوروزیان، م.، بزرگ، ب.، امجدی‌کیوی، م. و سلامتی، م. (1393). بررسی اختلال عملکرد شناختی و عوامل موثر بر آن در بیماران همودیالیز مزمن. پژوهش در پزشکی (مجله پژوهشی دانشکده پزشکی)، 38 (1)، 59- 53.

امیری، س.، قاسمی‌نواب، ا. و عبداللهی، م. ح. (1394). بررسی مقایسه‎ای عملکرد حافظة کاری، سیستم فعال‎ساز رفتاری (BAS) و سیستم بازداری رفتاری (BIS) بر اساس ابعاد تنیدگی در نوجوانان. فصلنامه روان‎شناسی شناختی، 2 (4)، 22- 11.

حسن‎آبادی، ح.، سرمد، ز. و قاضی طباطبایی، م. (1388). مدیریت تقسیم توجه و افزونگی در محیط‎های یادگیری چندرسانه‎ای: شواهدی بر سامانه‎های پردازش دوگانه در حافظة کاری. فصلنامه روان‎شناسی تحولی: روان‎شناسان ایرانی، 5 (17)، 41- 27.

سارافینو، پ. ا. (1396). روان‎شناسی سلامت. ترجمه ف. شفیعی و دیگران. تهران: انتشارات رشد (تاریخ انتشار اثر اصلی، 2002).

سلطانی‌کوهبنانی، س. و شریفی‌درآمدی، پ. (1392). اثربخشی برنامه رایانه‎یار حافظة کاری بر بهبود کنش‎های اجرایی دانش‎آموزان ناشنوا. فصلنامه روان‎شناسی تحولی: روان‎شناسان ایرانی، 10 (37)، 60- 51.

فاضلی، م.، احتشام‎زاده هاشمی، پ. شیخ‎شبانی، ا. (1393). اثربخشی درمان شناختی رفتاری بر انعطاف‎پذیری شناختی افراد افسرده. اندیشه و رفتار، 9 (34)، 36- 27.

میرز، ل. اس.، گامست، گ. و گارینو، ا. جی. (1391). پژوهش چند متغیری کاربردی. ترجمه ح. شریفی و دیگران. تهران: رشد (تاریخ انتشار اثر اصلی، 2006).

نظربلند، ن.، آزاد فلاح، پ.، فتحی‌آشتیانی، ع.، عشایری، ح. و خدادادی، م. (1391). رابطه رگه شخصیتی اضطراب با عملکرد مؤثر و کفایت پردازش حافظة کاری. مجله روان‎شناسی، 61 (1)، 69- 51.

 

Abraham, A. (2014). Creative thinking as orchestrated by semantic processing vs. cognitive control brain networks. Frontiers in Human Neuroscience, 8(95), 1-6.

Alexander, J. K., Hillier, A., Smith, R. M., Tivarus, M. E., & Beversdorf, D. Q. (2007). Betaadrenergic modu­lation of cognitive flexibility during stress. Journal of Cognitive Neuroscience, 19(3), 468-478.

Arnsten, A. F. (2015). Stress weakens prefrontal net­works: Molecular insults to higher cognition. Na­ture Neuroscience, 18(10), 1376-1385.

Arnsten, A. F. (2009). Stress signaling pathways that impair prefrontal cortex structure and function. Nature Reviews Neuroscience, 10, 410-422.

Byron, K., Khazanchi, S., & Nazarian, D. (2010). The relationship between stressors and creativity: A meta-analysis examining competing theoretical models. Journal of Applied Psychology, 95(1), 201-212.

Carbonella, J. Y., & Timpano, K. R. (2016). Examining the link between hoarding symptoms and cogni­tive flexibility deficits. Behavior Therapy, 47 (2), 262-73.

Chein, J. M., & Weisberg, R. W. (2014). Working memory and insight in verbal problems: Analysis of compound remote associates. Memory & Cog­nition, 42(1), 67-83.

Cornelisse, S., Van Stegeren, A. H., & Joels, M. (2011). Implications of psychosocial stress on memory formation in a typical male versus fe­male student sample. Psychneuroendocrinology, 4, 569-578.

Cousijn, H., Rijpkema, M., Qin, S., Van Wingen G.A., & Fernandez, G. (2012). Phasic deactivation of the medial temporal lobe enables working me­mory processing under stress. Neuroimage, 59 (2), 1161-1167.

Crowley, E. K., Nolan, Y. M., & Sullivan, A. M. (2018).Neuroprotective effects of voluntary run­ning on cognitive dysfunction in a synuclein rat model of Parkinson’s disease. Neurobiology of Aging, 65, 60-68.

D’Esposito, M., Postle, B. R., & Rypma, B. (2000). Pre­frontal cortical contributions to working memory: evidence from event-related fMRI studies. Exper­imental Brain Research, 133, 3-11.

Davelaar, E. J. (2015). Semantic search in the remote associates test. Topics in Cognitive Science, 7 (3), 494-512.

DeBerry, L. (2012). The relation between cognitive in­flexibility and obsessive compulsive personality traits in adults: Depressionand anxiety as poten­tial mediators. MA Theses. Southern Mississippi. University of Southern Mississippi.

Denckla, M. B. (2003). ADHD: Topic update. Brain Development, 25(6), 83-389.

Dennis, J. P., & Vander Wal, J. S. (2010). The cognitive flexibility inventory: Instrument development and estimates of reliability and validit. Cognitive Therapy and Research, 34, 241-253.

Dong, G.,Lin, X., Zhou, H., & Lu, Q. (2014).Cognitive flexibility in internet addicts: fMRI evidence from difficult-to-easy and easy-to-difficult switching situation. Addictive Behaviors, 39, 677-683.

Duncko, R., Johnson, L., Merikangas, K., & Grillon, C. (2009). Working memory performance after acute exposure to the cold pressor stress in healthy vol­unteers. Neurobiology of Learning and Memory, 91 (4), 377-81.

Elling, L., Schupp, H., Bayer, J., Bröckelmann, A.-K., Steinberg, C., Dobel, C., & Junghofer, M. (2012). The impact of acute psychosocial stress on mag­netoencephalographic correlates of emotional at­tention and exogenous visual attention. Public Li­brary of Science one, 7(6), e35767. http://dx. doi.org/10.1371/journal.pone.0035 67.

Elling, L., Steinberg, C., Brockelmann, A. K., Dobel, C., Bolte, J., & Junghofer, M. (2011). Acute stress alters auditory selective attention in humans inde­pendent of HPA: A study of evoked potentials. Public Library of Science one, 6(4): e18009. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0018009

Elzinga, B. M., & Roelofs, K. (2005). Cortisol-induced impairments of working memory require acute sympathetic activation. Behavioral Neuroscience, 119(1), 98-103.

Eysenck, M.W., Derakshan, N., Santos, R., & Calvo, M.G. (2007). Anxiety and Cognitive Performance: Atten-tional Control Theory. Emotion, 7(2), 336-335.

Georgea, S. A., Rodriguez - Santiagoa, M., Rileya, J., Abelsona, J. L., Florescoc, S. B., & Liberzona, I. (2015). Alterations in cognitive flexibility in a rat model of post-traumatic stress disorder. Behav­ioural Brain Research, 286, 256 - 264.

Gerrie, M. P., & Garry, M. (2007). Individual differ­ences in working memory capacity affect false memories for missing aspects of events. Journal Memory, 15(5), 561-571.

Gunduz, B. (2013). Emotional intelligence, cognitive flexibility and psychological symptoms in pre­serviceteachers. Educational Research Review, 8(13), 1048-1056.

Gupta, N., Jang, Y., Mednick, S. C., & Huber, D. E. (2012). The road not taken: Creative solutions re­quire avoidance of high frequency responses. Psy­chological Science, 23(3), 288–294.

Hermans, E. J., Henckens, M. J., Joëls, M., & Fernández, G. (2014). Dynamic adaptation of large-scale brain networks in response to acute stressors. Trends in Neurosciences, 37(6), 304-14.

Hillier, A., Alexander, J. K., & Beversdorf, D. Q. (2006). The effect of auditory stressors on cogni­tive flexibility. Neurocase, 12(4), 228-231.

Hoffman, R., & Al'Absi, M. (2004). The Effect of Acute Stress on Subsequent Neuropsychological Test Performance. Archives of Clinical Neuropsy­chology, 19, 497-506.

Jett, J. D., Bulin, S. E., Hatherall, L. C., Mccartney, C. M., & Morilak, D. A. (2017). Deficits in cognitive flexibility induced by chronic unpredictable stress are associated with impaired glutamate neuro­transmission in the rat medial prefrontal cortex. Neuroscience, 346, 284 - 297.

Kaneda, M., & Osaka, N. (2008). Role of anterior cingulate cortex during semantic coding in verbal working memory. Neuroscience Letters, 436 (1), 57- 61.

Lee, C. S., Huggins, A. C., & Therriault, D. J. (2014). A measure of creativity or intelligence? Examin­ing internal and external structure validity evi­dence of the Remote Associates Test. Psychology of Aesthetics, Creativity, and the Arts, 8(4), 446-460.

Lowe, C. J., Manocchio, F., Safati, A. B., & Hall, P.A. (2018). The effects of theta burst stimulation (TBS) targeting the prefrontal cortex on executive functioning: A systematic review and meta-analy­sis. Neuropsychologia, 111, 344-359.

Luethi, M., Meier, B., & Sandi, C. (2009). Stress effects on working memory, explicit memory, and im­plicit memory for neutral and emotional stimuli in healthy men.Frontiers in Behavioral Neurosci­ence, 2, 1–9.

Lupien, S. J., Mc Ewen, B. S., Gunnar, M. R., & Heim, C. (2009). Effects of Stress throughout the Lifespan on the Brain, Behavior and Cognition. Nature Reviews Neuroscience, 10 (6), 434-445.

Lupinsky, D., Moquin, L., & Gratton, A. (2010). Interhemispheric regulation of the medial prefron­tal cortical glutamate stress response in rats. Jour­nal of Neuroscience, 30, 7624-7633.

Marko, M., & Riečanský, R. (2018). Sympathetic arousal, but not disturbed executive functioning, mediates the impairment of cognitive flexibility under stress. Cognition, 174, 94-102.

McEwen, B. S., & Morrison, J. H. (2013). The brain on stress: vulnerability and plasticity of the prefrontal cortex over the life course. Neuron, 79, 16 -29.

Miyake, A., Friedman, N. P. (2012). The Nature and Or­ganisation of Individual Differences in Executive Functions: Four General Conclusions. Current Di­rections in Psychological Science, 21, 8–14.

Moghaddam, B. (1993). Stress preferentially increases extraneuronal levels of excitatory amino acids in the prefrontal cortex: Comparison to hippocampus and basal ganglia. Journal of Neurochemistry, 60, 1650-1657.

Moghaddam, B., Bolinao, M. L., Stein-Behrens, B., & Sapolsky, R. (1994). Glucocorticoids mediate the stress-induced extracellular accumulation of glu­tamate. Brain Research, 655, 251-254.

Musazzi, L., Racagni, G., & Popoli, M. (2011). Stress, glu­cocorticoids and glutamate release: effects of antide­pressant drugs. Neurochemistry International Jour­nal, 5,138-149.

Oei, N.Y., Everaerd, W. T., Elzinga, B. M., Van Well, S., & Bermond, B. (2006). Psychosocial Stress Impairs Working Memory at High Loads: An As­sociation with Cortisol Levels and Memory Re­trieval. Stress, 9 (3), 133-141.

Porcelli, A. J., Cruz, D., Wenberg, K., Patterson, M. D., Biswal, B. B., & Rypma, B. (2008). The Effects of Acute Stress on Human Prefrontal Working Memory Systems. Physiology & Behavior, 95, 282-289.

Sänger, J., Bechtold, L., Schoofs, D., Blaszkewicz, M., & Wascher, E. (2014). The influence of acute stress on attention mechanisms and its electro­physiological correlates. Frontiers in Behavioral Neuroscience, 8, 1-13.

Schoofs, D., Preub, D., & Wolf, O. T. (2008). Psycho­social Stress Induces Working Memory Impair­ments in an N-Back Paradigm. Psychoneuroendo­crinology, 33, 643-653.

Schoofs, D., Wolf, O. T., & Smeets, T. (2009). Cold pressor stress impairs performance on working memory tasks requiring executive functions in healthy young men. Behavioral Neuroscience, 123(5), 1066-1075.

Schwabe, L. (2017). Memory under stress: From single systems to network changes. European Journal of Neuroscience, 45(4), 478-489.

Schwabe, L., & Wolf, O. T. (2013). Stress and multiple memory systems: From “thinking” to “doing”. Trends in Cognitive Sciences, 17(2), 60–68.

Schwabe, L., Joëls, M., Roozendaal, B., Wolf, O. T., & Oitzl, M. S. (2012). Stress effects on memory: An update and integration. Neuroscience and Biobe­havioral Reviews, 36(7), 1740–1749.

Schwabe, L., Wolf, O. T., & Oitzl, M. S. (2010). Memory Formation under Stress: Quantity and Quality. Neuroscience & Biobehavioral Reviews, 34 (4), 584-591.

Shackman, A. J., Maxwell, J. S, McMenamin, B. W., Greischar, L. L., & Davidson, R. J. (2011). Stress Potentiates Early and Attenuates Late Stages of Visual Processing. Journal of Neuroscience, 31(3), 1156-1161.

Shields, G. S., Sazma, M. A., & Yonelinas, A. P. (2016). The effects of acute stress on core execu­tive functions: A meta-analysis and comparison with cortisol. Neuroscience & Biobehavioral Re­views, 68, 651-668.

Smeets, T., Jelicic, M., & Merckelbach, H. (2006). The Effect of Acute Stress on Memory Depends on Word Valence. International Journal of Psycho­physiology, 62, 30-37.

Smith, K. A., Huber, D. E., & Vul, E. (2013). Multiply-constrained semantic search in the remote associ­ates test. Cognition, 128(1), 64-75.

Starcke, K., Wiesen, C., Trotzke, P., & Brand, M. (2016). Effects of acute laboratory stress on executive func­tions. Frontiers in Psychology, 7, 1-8.

Tello-Ramos, M. C., Branch, C. L., Kozlovsky, D. Y., Pitera, A. M., & Pravosudov, V. V. (2018). Spatial memory and cognitive flexibility trade-offs: to be or not to be flexible, that is the question. Animal Behaviour, Retrived March 11, 2018 from https://doi.org/10.1016/j.anbehav.2018.0.019.

Wallace, J. C. (2004). Confirmatory Factor Analysis of the Cognitive Failures Questionnaire: Evidence for Dimensionality and Construct Validity. Personality and Individual Differences, 37, 307-324.

Wallace, J. C., Kass, S. J., & Stanny, C. J. (2002). The cognitive failures questionnaire revisited: dimen­sions and correlates. Journal of General Psychol­ogy, 129(3), 238-256.

Weerda, R., Muehlhan, M., Wolf, O. T., & Thiel, C. M. (2010). Effects of acute psychosocial stress on working memory related brain activity in men. Human Brain Mapping, 31 (9), 1418-1429.

Wolf, O. T. (2009). Stress and Memory in Humans: Twelve Years of Progress? Brain Research, 1293, 142-154.

Yuen, E. Y., Liu, W., Karatsoreos I. N., Ren. Y., Feng, J., McEwen, B. S., & Yan, Z. (2011). Mechanisms for acute stress-induced enhancement of glutama­tergic transmission and working memory. Molec­ular Psychiatry, 16, 156-170.