مدل‌یابی اعتیاد به اینترنت براساس سبک‌های هویت: نقش واسطه‎ ای ناگویی هیجانی

روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی

مقاله 4، دوره 15، شماره 58، دی 1397، صفحه 165-173   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

حسینعلی قنادزادگان^{* 1}؛ مهدیه صالحی²؛ رویا کوچک انتظار²؛ مژگان سپاه منصور³

¹دانشجوی دکتری روان‎شناسی عمومی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

²استادیار گروه روان‎شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

³دانشیار گروه روان‎شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

چکیده

این پژوهش با هدف مدل‌یابی اعتیاد به اینترنت براساس سبک‌های هویت با واسطه‌گری ناگویی هیجانی در دانش‌آموزان و از نوع پژوهش‎های همبستگی مبتنی بر روش مدل یابی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری این پژوهش تمام دانش‎آموزان دوره دوم متوسطه شهر ساری تشکیل بود. 361 نفر با استفاده از روش نمونه‎برداری مرحله‎ای انتخاب شدند و به مقیاس سبک هویت (برزونسکی، 1992)، مقیاس ناگویی هیجانی تورنتو (بگبی، تیلور و پارکر، 1994) و مقیاس اعتیاد به اینترنت (یانگ، 1998) پاسخ دادند. یافته‎ها نشان داد که مدل پژوهش دارای برازش است و 41درصد از اعتیاد به اینترنت توسط سبک‎های هویت و ناگویی هیجانی قابل تبیین است. همچنین بین سبک‎های هویت اطلاعاتی و هنجاری با زیرمقیاس‎های اعتیاد به اینترنت همبستگی منفی و بین زیرمقیاس‎های ناگویی هیجانی با اعتیاد به اینترنت همبستگی مثبت معناداری وجود داشت. نتایج این پژوهش با تأکید بر ضرورت نقش هویت و همچنین نقش واسطه‎ای متغیر ناگویی هیجانی بر گرایش افراطی به اینترنت در دانش‎آموزان، می‎تواند تلویحات کاربردی برای بهبود وضعیت روان‎شناختی ارایه دهد.

کلیدواژه‌ها

واژه‌های کلیدی: اعتیاد به اینترنت؛ سبک‌های هویت؛ ناگویی هیجانی

مراجع

ابراهیمی‌مقدم، ح. و اکبری، ح. (1394). رابطه سبک‎های هویت و اعتیاد به اینترنت در دانشجویان دانشگاه علم و صنعت. نخستین کنگره بین‌المللی جامع روان‎شناسی ایران، تهران، مرکز همایش‌های توسعه ایران.

بشارت، م. ع. (1387). نارسایی هیجانی و سبک‎های دفاعی. مجله علمی پژوهشی اصول بهداشت روانی، 3، 190- 181.

بهادری‌خسروشاهی، ج. و هاشمی‌نصرت‌آباد، ت. (1390). رابطه سبک‌های دلبستگی، راهبردهای مقابله‌ای و سلامت روانی با اعتیاد به اینترنت. فصلنامة روان‎شناسی تحولی: روان‌شناسان ایرانی 8 (30)، 188- 177.

جمشیدی، ب. (1391). ناگویی خلقی و از خود بیگانگی در نوجوانان وابسته به اینترنت. پایان‎نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی دانشگاه محققی اردبیلی.

حجازی، ا.، ویسانی، م.، قادری، م. ص. و یزدان‌پناه، ش. (1394). رابطه مکانیزم‎های دفاعی و سبک‎های هویت با اعتیاد به اینترنت در میان دانشجویان کارشناسی کوی دانشگاه تهران. ششمین همایش سراسری آسیب‎های پنهان زیست دانشجویی، کردستان، جهاد دانشگاهی واحد کردستان.

رحمتی، ص. و کرامتی، ه. (1395). ارتباط اعتیاد به اینترنت با خودکارآمدی اجتماعی، سبک‎های هویت و تفاوت‎های جنسیتی در دانشجویان. مجله تحقیقات نظام سلامت، 12 (1)، 5- 1.

رستگار، س.، عبدالهی، م. و شاهقلیان، م. (1393). اعتیاد به اینترنت، صمیمیت اجتماعی و شادکامی در دانشجویان. فصلنامة روان‎شناسی تحولی: روان‌شناسان ایرانی، 11(42)، 168- 159.

علوی، س.، جنتی‌فرد، ف.، اسلامی، م. و رضاپور، ح. (1390). ارزیابی ملاک‎های تشخیصی DSM-IV-TR برای تشخیص اختلال اعتیاد به اینترنت. مجله تحقیقات علوم پزشکی زاهدان، 13 (6)، 35- 31.

غضنفری، ا .(1383). اعتباریابی و هنجاریابی پرسشنامه سبک هویت. مطالعات تربیتی و روان‌شناسی، 5(1)، 94- 81.

ولادی، ف. و حیاتی، ص. (۱۳۹۶). مطالعه رابطه بین حمایت اجتماعی ادراک شده با اعتیاد به اینترنت در دانش‌آموزان متوسطه ناحیه یک شهر ارومیه. پنجمین همایش علمی پژوهشی علوم تربیتی و روان‎شناسی، آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی ایران، تهران، انجمن توسعه و ترویج علوم و فنون بنیادین.

منصوری، ز.، توحیدی، ا. و رحمتی، ع. (1393). ارائه و تعیین برازش مدل روابط علّی جوّ عاطفی خانواده، نارسایی هیجانی، خودکارآمدی، راهبردهای مقابله با استرس و رضایت از زندگی بر آمادگی به اعتیاد. وزارت علوم، تحقیقات، و فناوری، دانشگاه شهید باهنر کرمان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.

هومن، ح. ع. (1393). مدل‌یابی معادلات ساختاری با کاربرد نرم افزار لیزرل. تهران: انتشارات سمت.

 

Bagby, R. M., Taylor, G. J., & Parker, J. D. (1994). The twenty-item Toronto Alexithymia Scale-II. Con­vergent, discriminant, and concurrent validity. Journal of Psychosomatic Research, 38(1), 33-40. ‏

Berzonsky, M. D. (1992). Identity style and coping strat­egies. Journal of Personality, 60(4), 771-788. ‏

Berzinski, C. (2012). Recovery Mentorship Programs and Recovery from Addiction.‏

Berzonsky, M. D., Cieciuch, J., Duriez, B., & Soenens, B. (2011). The how and what of identity for­mation: Associations between identity styles and value orientations. Personality and Individual Differences, 50(2), 295-299. ‏

Bolat, N., Yavuz, M., Eliaçık, K., & Zorlu, A. (2018). The relationships between problematic internet use, alexithymia levels and attachment character­istics in a sample of adolescents in a high school, Turkey. Psychology, Health & Medicine, 23(5), 604-611.

Chou, C., & Lee, Y. H. (2017). The moderating effects of internet parenting styles on the relationship between Internet parenting behavior, Internet expectancy, and Internet addiction tendency. The Asia-Pacific Education Researcher, 26(3-4), 137-146. ‏

Erikson, E. H. (1968). Identity: Youth and Crisis. New York: WW Norton & Company.‏

Gao, T., Li, J., Zhang, H., Gao, J., Kong, Y., Hu, Y., & Mei, S. (2018). The influence of alexithymia on mobile phone addiction: The role of depression, anxiety and stress. Journal of Affective Disorders, 225, 761-766. ‏

Kim. E. J., Namkoong, K., Ku, T., & Kim, S. J. (2008). The relationship between online game addiction and aggression, self-control and narcissistic personality traits. European Psychiatry, 23, 212-218.

King, L. A., Emmons, R. A., & Woodley, S. (1992). The structure of inhibition. Journal of Research in Personality, 26, 85-102.

Lee, Y. H., Ko, C. H., & Chou, C. (2015). Re-visiting Internet addiction among Taiwanese students: A cross-sectional comparison of students’ expecta­tions, online gaming, and online social interaction. Journal of Abnormal Child Psychology, 43(3), 589-599. ‏

Lyvers, M., Karantonis, J., Edwards, M. S., & Thorberg, F. A. (2016). Traits associated with in­ternet addiction in young adults: Potential risk fac­tors. Addictive Behaviors Reports, 3, 56-60. ‏

Maniaci, G., Picone, F., Van Holst, R. J., Bolloni, C., Scardina, S., & Cannizzaro, C. (2017). Alterations in the emotional regulation process in gambling addiction: the role of anger and alexithymia. Jour­nal of Gambling Studies, 33(2), 633-647. ‏

Morsunbul, U. (2014). Internet addiction in adoles­cence period: its relations with identity style and ruminative exploration. Anadolu Psikiyatri Derg, 15(1), 77-83.

Sariyska, R., Lachmann, B., Markett, S., Reuter, M., & Montag, C. (2017). Individual differences in im­plicit learning abilities and impulsive behavior in the context of Internet addiction and Internet Gaming Disorder under the consideration of gen­der. Addictive Behaviors Reports, 5, 19-28.

Scimeca, G., Bruno, A., Crucitti, M., Conti, C., Quattrone, D., Pandolfo, G., & Muscatello, M. R. A. (2016). Abnormal illness behavior and Internet addiction severity: The role of disease conviction, irritability, and alexithymia. Journal of Behav­ioral Addictions, 6(1), 92-97. ‏

Schimmenti, A., Passanisi, A., Caretti, V., Marca, L. L., Granieri, A., Iacolino, C., Gervasi, A. M., Maganuco, N. R., & Billieux, J. (2017). Traumatic experiences, alexithymia, and Internet addiction symptoms among late adolescents: A moderated mediation analysis. Addictive Behaviors, 64, 314-320.

Spensieri, V., Valastro, C., & Cerutti, R. (2016). PO-31: technology addiction and alexithymia features in a sample of Italian adolescents. Journal of Be­havioral Addictions, 5(S1), 58-59. ‏

Siqian, G., Kai, X., & Wen, H. (2015). The study on the Relationship between Alexithymia and Mental Health of Middle School Students. Science of So­cial Psychology, 5, 017. ‏

Tsai, F. H., Cheng, S. H., Yeh, T. L., Shih, C. C., Chen, K. C., Yang, Y. C., & Yang, Y. C. (2009). The risk factors of Internet addiction-A survey of university freshmen. Psychiatry Research, 167, 294-299.

Weinstein, A., Dorani, D., Elhadfi, R., Bukovza, Y., Yarmulnik, A., & Dannon, P. (2015). Internet addic­tion is associated with social anxiety in young adults. Annals of Clinical Psychiatry, 27(1), 4-9.‏

Young, K. S. (1998). Internet addiction: The emergence of a new clinical disorder. CyberPsychology & Behavior, 1(3), 237-244.‏

Young, K. S. (2007). Cognitive behavior therapy with Internet addicts: treatment outcomes and implica­tions. CyberPsychology & Behavior, 10(5), 671-679.‏

Zhong, B., Hardin, M., and Sun, T. (2011). Less effortful thinking leads to more social networking? The associations between the use of social network sites and personality traits. Computers in Human Behavior, 27, 1265-1271.