نقش گردشگری در تامین منافع ملی ایران در منطقه ژئوپلیتیک خلیج فارس

فصلنامه علمی و پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی

مقاله 4، دوره 7، شماره 2 - شماره پیاپی 26، اردیبهشت 1394، صفحه 53-68   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی استخراج ازرساله و پایان نامه

نویسندگان

حیدر لطفی¹؛ قاسم تیموری^{* 2}؛ کسرا مهمانپرست نودهی³؛ مرضیه راستاد بروجنی⁴

¹استادیار جغرافیای سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار، گرمسار، ایران

²دانشجوی کارشناسی‌ارشد جغرافیای سیاسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

³کارشناسی‌ارشد جغرافیای سیاسی، دانشگاه پیام نور، واحد بین‌الملل، تهران، ایران

⁴کارشناسی‌ارشد جغرافیای شهری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

چکیده
    عوامل مختلفی در تامین منافع کشورها به تاثیرگذاری می­پردازد. یکی از این عوامل که در ابعاد سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و همچنین گسترش دامنه نفوذ یک کشور در منطقه­ای که در آن قرار دارد تاثیرگذار است گردشگری است. به سبب وابستگی بخش گردشگری به ویژگی­های‌های جغرافیایی منطقه­ای که یک کشور در آن قرار دارد وهمچنین نقش آن در افزایش وزن ژئوپلیتیک کشورها رقابت­های گسترده و دامنه­داری برای کسب منافع از این طریق به وجود می­آید. منطقه ژئوپلیتیک خلیج فارس یکی از مناطقی می­باشد که در چند دهه اخیر رقابت در عرصه گردشگری را شاهد بوده­است به­گونه­ای که برخی از کشورهای جنوبی خلیج فارس توانسته­اند با بهر­ه­برداری از گردشگری در تامین منافع ملی خویش نسبت به ایران به توفیق بیشتری دست یابند. با وجود اهمیت راهبردی خلیج فارس برای ایران و برخورداری از مزیت­های جغرافیایی، تاکنون برنامه­ریزی منسجم و کارآمدی از سوی ایران برای بهره جستن از امکاناتی که در اختیار دارد صورت نگرفته است و بیشتر جنبه­های امنیتی و نظامی سواحل جنوبی کشور همواره مورد توجه بوده است. پیامد ضعف برنامه­ریزی کارآمد محیطی و غلبه رویکردهای نظامی و امنیتی در بهره­برداری از سواحل جنوبی ایران در منطقه خلیج فارس از دست رفتن فرصت­های اقتصادی، گردشگری و حتی فرهنگی و سیاسی می­باشد که در تامین منافع ملی ایران تاثیرگذار است. این امر حالی است که در مقایسه، کشورهای جنوبی خلیج فارس در کنار توجه به مولفه­های امنیتی، با کاربرد برنامه­های اقتصادی به جذب سرمایه­گذاری و گردشگران خارجی پرداخته­اند و توانسته اند به یاری بخش گردشگری بخشی از منافع ملی خویش را تأمین کنند. با توجه به نقشی که گردشگری می­تواند در تامین منافع ملی و پیگیری اهداف ملی ایران در خلیج فارس دارا می­باشد، پژوهش حاضر در پی پاسخگویی به این پرسش است که کشور ایران چگونه می­تواند ازگردشگری در منطقه خلیج فارس در راستای منافع ملی خود، استفاده نماید؟

کلیدواژه‌ها

واژگان کلیدی: گردشگری؛ امنیت؛ منافع ملی؛ خلیج فارس

مراجع

منابع

1. حافظ­نیا،محمدرضا (1385). اصول و مفاهیم ژئوپلتیک. پژوهشکده امیرکبیر. مشهد. چاپ اول.

2. شکویی،حسین (1385). دیدگاه­های نو در جغرافیای شهری. انتشارات سمت. تهران. چاپ اول.

3. شرکت مادر تخصصی فرودگاه­های کشور (1391). ماهنامه آماری شرکت­ فرودگاه­های کشور. شماره بیست و هشتم. اسفند 1390. معاونت برنامه‌ریزی و نظارت ، شرکت مادر تخصصی فرودگاه­های کشور

4.Cartier, Carolyn and Lew, Alan A. (2005).Seductions of Place: Geographical perspectives on globalization and touristed landscapes. Routledge. New York

5.Church, Andrew. (2004). Local and Regional Tourism, Policy and Power . In: A Companion to Tourism . A. Lew, Alan et al (Eds). Blackwell. Malden,USA

6.Crang, Mike. (2004).Cultural Geographies of Tourism. In: A Companion to Tourism . A. Lew, Alan et al (Eds). Blackwell. Malden,USA

7.Crouch, David. (2005).Flirting with space :Tourism geographies as sensuous/expressive practice. In: Cartier, Carolyn and Lew, Alan A. (Eds). Seductions of Place: Geographical perspectives on globalization and touristed landscapes. Routledge. New York

8.Dredge, Dianne, Jenkins, John and Whitford, Michelle. (2011).Tourism Planning and Policy: Historical Development and Contemporary Challenges. In : Stories of Practice: Tourism Policy and Planning . Dredge, Dianne, Jenkins, John(Eds) .Ashgate Publishing. Burlington, UK

9. Dubai Airports. (2012). Connecting the worlds today and Tomorrow, Strategic Plan 2020. Dubai Civil Aviation Authority Report.

10.Edgell, David L, DelMastro Allen, Maria, Smith, Ginger And Swanson, Jason R. (2008).Tourism Policy and Planning Yesterday, Today and Tomorrow. Butterworth-Heinemann. Oxford

11.Hall, C. Michael and Jenkins, John. (2004).Tourism and Public Policy. In: A Companion to Tourism . A. Lew, Alan et al (Eds). Blackwell. Malden,USA

12.Healey, P. (2010). Making better places, The planning project in the twenty-first century. Basingstoke: Palgrave Macmillan.

13.Holden, Andrew. (2005). Tourism Studies and the Social Sciences. Routledge. Abingdon

14.Mansfeld, Yoel And Pizam, Abraham. (2006).Tourism, Security and Safety From Theory to Practice. Elsevier Butterworth–Heinemann. Burlington, USA

15.Penrose, John (2011).Government Tourism Policy. John Penrose MP(UK), Minister for Tourism and Heritage. Department for Culture, Media and Sport. March 2011

16.Timothy, Dallen J. and Teye, Victor B. (2004).Political Boundaries and Regional Cooperation in Tourism. In: A Companion to Tourism . A. Lew, Alan et al (Eds). Blackwell. Malden,USA

17.World Tourism Organization (UNWTO). (2011). Policy and Practice for Global Tourism. World Tourism Organization (UNWTO). Madrid, Spain

Merriam-Webster Online Dictionary. (2013). In Access at :http://www.m-w.com/dictionary/policy.تاریخ بازدید 12 بهمن سال 1391

18.http://www.kuwait-airport.com.kw/flight/TimeTable.aspx تاریخ بازدید14 فروردین سال 1392

19.http://en.wikipedia.org/wiki/Kuwait_International_Airport تاریخ بازدید 11 فروردین سال 1392

20.http://en.wikipedia.org/wiki/Bahrain_International_Airport تاریخ بازدید 3 فروردین سال 1392

21.http://www.caa.gov.bh/2011_stat%20flip_presentation/2011_stat.html تاریخ بازدید 4 فروردین 1392

22.http://www.bahrainairport.com/ تاریخ بازدید 7 فروردین سال 1392

23.http://www.omanairports.com/seeb_newterminal.asp تاریخ بازدید 7 فروردین سال 1392

24.http://www.dohaairport.com/ تاریخ بازدید 6 فروردین سال 1392

25.http://en.wikipedia.org/wiki/Dubai_International_Airport#cite_ref-5 تاریخ بازدید 2 فروردین 1392

26.http://www.dubaiairport.com/en/cargo-logistics/Pages/home.aspx تاریخ بازدید 4 فروردین سال 1392

27.http://en.wikipedia.org/wiki/World%27s_busiest_city_airport_systems_by_passenger_traffic تاریخ بازدید 18 فروردین سال 1392

28.http://en.wikipedia.org/wiki/World%27s_busiest_airports_by_passenger_traffic تاریخ بازدید 19 فروردین سال 1392

29.http://en.wikipedia.org/wiki/Persian_Gulf_Airport تاریخ بازدید 9 فروردین سال 1392

30.http://en.wikipedia.org/wiki/Konarak_Airport تاریخ بازدید 14 فروردین سال 1392

31.http://en.wikipedia.org/wiki/Larestan_International_Airport تاریخ بازدید 8 فروردین 1392

32.http://en.wikipedia.org/wiki/Kish_International_Airport تاریخ بازدید 3 فروردین 1392

33.http://en.wikipedia.org/wiki/Dayrestan_Airport تاریخ بازدید 3 فروردین 1392

34.http://en.wikipedia.org/wiki/Tehran_Imam_Khomeini_International_Airport تاریخ بازدید 3 فروردین 1392

35.http://www.sharjahairport.ae/sharjah-authority/media-centre/airport-statistics تاریخ بازدید 3 فروردین 1392

36.http://en.wikipedia.org/wiki/Mehrabad_International_Airport تاریخ بازدید 3 فروردین 1392

37.www.aci.aero/cda/aci_common/display/main/aci_content07_c.jsp?zn=aci&cp=1-5-212-1376-1379_666_2__ تاریخ بازدید 13 فروردین سال 1392

38.http://www.arabiansupplychain.com/article-8370-kuwait-airport-records-5-passenger-rise-in-2012/#.UQrN26Vpkb0 تاریخ بازدید 13 فروردین سال 1392

39. http://www.tebyan.net/newindex.aspx?pid=213386 تاریخ بازدید 20 فروردین سال 1392

40.http://banki.ir/travel/5099 تاریخ بازدید 18 اسفند سال 1391