نقش هویت، خودشناسی و تاب آوری در ارضای نیازهای بنیادی روان‌شناختی نوجوانان

فصلنامه تعالی مشاوره و روان درمانی

مقاله 1، دوره 5، شماره 20، اسفند 1395، صفحه 4-21   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

فاطمه مالکی¹؛ نادره سعادتی^{* 2}؛ سید علی دربانی³

¹دانش‌آموخته کارشناسی ارشد مشاوره و راهنمایی ،دانشگاه آزاد اسلامی واحد خمینی‌شهر

²دانشجوی دکتری مشاوره، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان (اصفهان)

³دانشجوی دکتری مشاوره، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

چکیده

هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش هویت، خودشناسی و تاب‌آوری در ارضای نیازهای روان‌شناختی نوجوانان بود. روش: روش پژوهش همبستگی بود. بدین منظور 480 دانش‌آموز دختر و پسر مقطع متوسطه در رشته‌های تحصیلی علوم انسانی، تجربی و ریاضی با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب شدند. ابزار مورداستفاده در این پژوهش پرسشنامه هویت، خودشناسی انسجامی، تاب‌آوری و ارضای نیازهای روان‌شناختی بوده است. داده‌های به‌دست‌آمده با روش‌های آماری T مستقل برای مقایسه دو گروه، ماتریس همبستگی و رگرسیون چندگانه مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. یافته‌ها: نتایج نشان داد که بین خودشناسی و هویت رابطه مثبت و بین تاب‌آوری و ارضای نیازهای بنیادی با هویت رابطه منفی معناداری وجود دارد. همچنین بین ارضای نیازهای بنیادی با خودشناسی و تاب‌آوری رابطه مثبت معناداری به دست آمد. بین خرده مقیاس خودمختاری، شایستگی و ارتباط با خودشناسی و تاب‌آوری رابطه معناداری وجود دارد. تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد که هویت، خودشناسی و تاب‌آوری واریانس نسبتاً خوبی از ارضای نیازهای بنیادی (18/0 = R2) را تبیین می‌کنند. همچنین بین هویت، خودشناسی، تاب‌آوری و ارضای نیازهای بنیادی در نوجوانان دختر و پسر تفاوت معناداری به دست آمد. نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از این پژوهش حکایت از پیش‌بینی هویت و خودشناسی در تاب‌آوری و نیازهای بنیادی روان‌شناختی در نوجوانان است.

کلیدواژه‌ها

هویت؛ خودشناسی؛ تاب‌آوری؛ نیازهای بنیادی روان‌شناختی؛ نوجوانان

مراجع