سبک‌شناسی لایه‌ای گلستان سعدی دردو لایه کاربردشناسی و نحوی

فصلنامه تخصصی زبان و ادبیات فارسی

مقاله 5، دوره 14، شماره 13، فروردین 1397، صفحه 105-119   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

شمس‌ الحاجیه اردلانی^{* 1}؛ شعله دستغیب²؛ سیدمحمود سیدصادقی¹

¹استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی

²دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی

چکیده

       سبک‌شناسی لایه‌ای با تحلیل بافتی معیّن که به وسیله شخصی معیّن آفریده شده، در پنج لایۀ نحوی، واژگانی، آوایی، بلاغی و کاربردشناسی صورت می­گیرد.پیش از این، براساس سبک شناسی بهار تحلیل­های بسیاری در آثار بزرگ ادبی از جمله گلستان سعدی صورت گرفته، دراین پژوهش به شیوه تحلیلی-توصیفی به شیوه آنچه «محمود فتوحی» در سبک­‌شناسی خود آورده، تحلیل و بررسی دولایه نحوی و کاربردشناسی گلستان انجام گرفته است. برهمین اساس ضمن تحلیل ساختار نحوی وکاربردشناسی و ارائه جدول‌ آماری به شیوه استنباطی ، سهم موفقیّت سعدی و کارکرد کلام او در لایه­های یاد شده،  هم چنین سبک فردی وی و ارتباط با بافت بیرونی کلام او، بررسی شده است. نتایج نشان می­دهد، سعدی نگرشی اجتماعی با دیدگاهی اصلاحگرایانه و زبانی مردمی، سازنده و مؤدبانه دارد.جملات هسته­ای گویای صراحت و بیان مستقیم وی است سعدی ازجملات خوشه­ای به قصد انتقال پیام سریع‌تر و صریح­تر به مخاطب کمتر بهره برده است.

کلیدواژه‌ها

«سبک‌شناسی لایه‌ای»؛ «گلستان»؛ «سبک»؛ «سبک شخصی»؛ «ساختار نحوی»

مراجع

1- باطنی، محمدرضا(1368)، توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی، تهران: علمی و فرهنگی.

2- پهلوان نژاد، محمدرضا و ناصری مشهدی، نصرت (۱۳۸۷)، تحلیل متن نامه‌ای ازتاریخ بیهقی با رویکرد معناشناسی کاربردیگ دانشکده ادبیات و علوم انسانی تربیت معلم، شماره ۶۲، پاییز ۱۳۸۷.

3- سرل، جان و سیمپسون، پل(1969)، کنش‌های سخنرانی درفلسفه زبان، لندن: دانشگاه کمبریج.

4- سعدی شیرازی، مصلح الدین(۱۳۷۶)،کلیات سعدی، محمد علی فروغی، تهران: امیرکبیر.

5- شمیسا، سیروس (۱3۸۶):کلیات سبک شناسی، تهران، میترا.

6- فتوحی رودمعجنی، محمود(۱۳۹۰)، سبک شناسی نظریه‌ها، رویکردها و روش‌ها، تهران،: سخن.

7- ________________ (۱۳۸۷)،بیان از زیبایی شناسی سخن پارسی، تهران: مرکز، چ هشتم.

8–________________ محمود (۱۳۸۸)،سبک شناسی ادبی سرشت سخن ادبی، برجستگی شخصی

سازی زبان، فلسفه زبان و ادب پارسی، شمارۀ ۴۱.

9- قوام، ابوالقاسم و درپر، مریم (۱۳۹۰)، توصیف وتبیین بافتمند سبک‌نامه شماره ۱ غزالی دردو لایه کاربردشناسی و نحو، فصلنامه تخصصی سبک شناسی نظم ونثر فارسی (بهار ادب) علمی، پژوهشی، شماره دوم، تابستان ۱۳۹۰، شماره پیاپی۱۲.

10- لیچ، جی.ان(1985)، مسایل اساسی در ساختارگرایی، لندن: لانگمن.

11- مقیاسی، حسن، فراهانی، سمیرا (۱۳۹۳)سبک شناسی لایه‌ای درخطبۀ ۲۷ نهج‌البلاغه، پژوهش‌نامه نهج‌البلاغه سال دوم، شماره ۷.

12- نامورمطلق، بهمن (۱۳۹۴)،درآمدی بر بینامتنیت نظریه ها وکاربردها، تهران: سخن.

13- نجفی، ابوالحسن(۱۳۷۸)،مبانی زبان شناسی وکاربرد آن درزبان فارسی، چ ششم.، تهران: نیلوفر