جریان صدر و ظهور واپسگرایی هویتی در جبهه مقاومت در دو بعد کلان سخت و نرم

فصلنامه علمی تحقیقات سیاسی و بین المللی

مقاله 2، دوره 11، شماره 38، اردیبهشت 1398، صفحه 21-34   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/pir.2019.664713

نویسندگان

عبدالرضا عالیشاهی^{* 1}؛ حسین مسعود نیا²؛ یونس فروزان³

¹دانشجوی دکتری علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی

²دانشیار دانشگاه اصفهان

³دکتری علوم ارتباطات علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

در این مقاله، هدف نویسندگان ارائه پاسخ بدین سوال است که اصولاً جریان صدر، به مثابه یک جریان تاثیرگذار در عراق، چرا و چگونه به ظهور تشتت و واگرایی در میان شعیان عراق به صورت خاص و جبهه مقاومت در منطقه به صورت عام مبادرت نموده است؟ فرضیه مقاله بر این است که رویکردهای پراگماتیستی جریان صدر به ظهور واپس گرایی در میان شیعیان عراق و جبهه مقاومت در منطقه منجر شده است و این مسئله در دو سطح کلان نرم و سخت دیده می شود. یافته های مقاله که با استفاده از تئوری برساخت گرایی و رفتارشناسی کنش گران سیاسی و بهره گیری از روش تحلیلی- توصیفی و استفاده از منابع مکتوب و مجازی می باشد بر این مسئله صحه می گذارد که در بعد سخت، چالش های بعضا عمیق با دیگر جریان های شیعه عراق، همگرایی تلویحی با عربستان سعودی و ائتلاف راهبردی با جریان ایادعلاوی، شیعه سکولار مورد اطمینان آمریکا و عربستان سعودی، و در بعد نرم، با اتخاذ مواضع واپس گرا در قبال جمهوری اسلامی ایران، سوریه، شیعیان عربستان و یمن و مواضع دوپهلو در قبال مرجعیت شیعیان عراق، سعیدر ایجاد یک جبهه شیعی عربی مستقل را دارد.

کلیدواژه‌ها

جریان صدر؛ جبهه مقاومت؛ شیعیان؛ عراق؛ خاورمیانه

مراجع

آدمی، علی و ابراهیمی پور، حوا، (1393)، «جایگاه شیعیان در ساختار سیاسی جدید عراق»، فصلنامه شیعه شناسی، دوره دوازدهم، شماره 46. 2

بدیعی ازنداهی، مرجان، محمدی، احد و زمانی، عظیم، (1396)، «کشمکش‌های سرزمینی در شمال عراق: سرزمین، قومیت و سیاست»، فصلنامه پژوهش‌های جغرافیای انسانی (پژوهش‌های جغرافیایی)، دوره چهل و نهم، شماره 3. 3 پرایس، ریچارد؛ رئوس

اسمیت، کریستین، (1386)، رابطه خطرناک؟ نظریه انتقادی روابط بین‌الملل و مکتب برسازی، مجموعه مقالات نوواقع‌گرایی، نظریه انتقادی و مکتب برسازی، ترجمه علیرضا طیب، تهران: انتشارات دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی 3

درخشه، جلال و ملکی، محمدمهدی، (1393)، «موانع داخلی دموکراتیزه شده عراق پس از سقوط صدام»، فصلنامه جستارهای سیاسی معاصر، سال پنجم، شماره 1. 4

زارعان، احمد، معدنی، سعید و تاج‌الدینی، محمدباقر، (1397)، «موانع پیش روی روند دولت سازی در عراق»، فصلنامه تحقیقات سیاسی و بین‌المللی، دوره دهم، شماره 35. 5

رشیدی، مصطفی، (1390)، کردارهای جغرافیایی و تبیین سیاست خارجی به‌عنوان کرداری ژئوپلیتیکی، پایان‌نامةکارشناسی ارشد جغرافیای سیاسی، دانشکده جغرافیای دانشگاه تهران، 20/04/1390 6

سردار نیا، خلیل‌الله و کیانی، فائزه، (1395)، «تحلیل بحران سوریه از منظر شکاف‌های اجتماعی»، فصلنامة جامعه‌شناسی سیاسی جهان اسلام، سال چهارم، شماره 1. 7

سلیمی، حسین، (1386)، «نگرشی سازه انگارانه به هویت ملی در ایران»، فصلنامة مطالعات ملی، سال هشتم، شماره 3. 8

سلیمی، حسین، (1386)، «نگرشی سازه انگارانه به هویت ملی در ایران»، فصلنامة مطالعات ملی، سال هشتم، شماره 3. 9

عالیشاهی، عبدالرضا، مسعودنیا، حسین و فروزان، یونس، (1396)، «بررسی روابط سیاسی قطر و عربستان سعودی؛ از تبیین همگرایی تا گسست سیاسی (از بیداری اسلامی تا بحران قطع روابط سیاسی در ژوئن 2017)»، فصلنامه مطالعات راهبردی سیاست گزاری عمومی، دوره هفتم، شماره 24. 10

علی پور، عباس، حیدری، جهانگیر و حاجیلو، محمدحسین، (1396)، «ایران و عراق نوین از منظر استراتژی ژئوپلیتیک (فرصت‌ها و چالش‌ها)»، فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام، شماره 22.

11 متقی، ابراهیم و کاظمی، حجت، (1386)، سازه‌انگاری، هویت، زبان و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه سیاست، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره 37، شماره 4. 12

مشیر زاده، حمیرا، (1386)، تحول در نظریه‌های روابط بین‌الملل، تهران: انتشارات سمت. 13 نجفی، فیروز و دیگران، (1395)، «فدرالیسم و مثلث قدرت (شیعیان، کردها و سنی‌ها) در ساختار سیاسی عراق نوین»، فصلنامة جستارهای سیاسی معاصر، سال هفتم، شماره 1. 14

مؤمن، علی، (2004)، سنوات الجمر: مسیرة الحرکة الاسلامیة فی العراق، ۱۹۵۷ -1986، بیروت: دارالکتب اسلامیه.

Ashley, R., K. (1987), the Geopolitics of Geopolitical Space: Toward a Critical Social Theory of International Politics, Alternatives, 12(4).

Byman, D., & Pollack, K. (2018). Democracy in Iraq? The Washington Quarterly, 26(3).

Cambanis, T. (2018), Can Militant Cleric Moqtada al-Sadr Reform Iraq? London: The Century Fundation.

Chmaytelli, M. (2017). Sadr becomes first Iraqi Shi'ite leader to urge Assad to step down,The Reuters, 9 April 2017. Cochrane, M. (2008), The Battle for Basra, NewYork: Institute for the Study of War Press.

Coker, M. (2018), The reinvention of Muqtada al-Sadr, Iraq’s new face of reform, The Irish times, 21 May 2018. Helfont, S., (2018), An Arab Option for Iraq, Journal of Orbis, 62(3).

Jabar, F.,(2018), The Iraqi Protest Movement from Identity Politics to Issue politics, LSE Middle East Centre Paper Series, 25 June. 2018.

Katzman, K. (2016). Iraq: Politics and Governance, Analyst in Middle Eastern and African Affairs, Washington: Congressional Research Service

Mansour, R., (2017), Iraq After the Fall of ISIS: The Struggle for the State, Middle East and North Africa Programme, July 2017.

Mostafa, M., (2017), Saudi officials denies request for Iraqi mediation with Iran: state agency, Iraqi News, 16 August, http://www.iraqinews.com/features/saudi-official-denies-request-iraqi-mediation-iran-state-agency/ (accessed 23 August 2017).

Murphy, B., & Qassim A., (2008), Martyrs List tallies Mahdi Army Troubles, The Associated Press, July 29, 2008.

O'Driscoll, D. (2017). Autonomy Impaired: Centralisation, Authoritarianism and the Failing Iraqi State, Journal of Ethnopolitics, 16(4). Rahimi, B., (2007), The Sadr-Sistani Relationship, Journal of terrorism Monitor, 5(6).

Smith Diwan, K. (2018). The Failed Revolution, Access in: https://www.mepc.org/commentary/failed-revolution

Wendt, A, (1992), Anarchy is What States Make of IT, The social Construction of Power Politics, International Organization, 46(2). اینترنتی - پایگاه خبری شیعه نیوز - خبرگزاری فارس