ابتکار جاده ابریشم؛ ابتکار چین برای هژمونی

فصلنامه علمی تحقیقات سیاسی و بین المللی

مقاله 5، دوره 11، شماره 38، اردیبهشت 1398، صفحه 66-83   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

قاسم ترابی^{* 1}؛ راضیه صانعی²

¹دانشگاه ازاد اسلامی واحد همدان

²دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان

چکیده

چکیده
ابتکار جاده ابریشم بزرگ‌ترین ابتکاری است که تاکنون توسط یک کشور در سطح جهان اعلان‌شده و در حال اجرا می‏باشد. این ابتکار شصت‌وپنج کشور مختلف جهان را در برمی‏گیرد و هزینه آن بالغ‌بر چهار هزار میلیارد دلار در 900 پروژه مختلف برآورد می‏شود. ضمن اینکه این طرح ابعاد و اهداف اقتصادی، سیاسی و امنیتی گسترده‏ای دارد که هدف مقاله حاضر تجزیه‌وتحلیل ابعاد مختلف آن است. در این راستا سؤال اصلی مقاله این است که ابتکار جاده ابریشم به‌عنوان مهم‌ترین راهبرد چین در قرن بیست و یک برای تحقق چه اهدافی طراحی‌شده است؟ در پاسخ به سؤال فوق، فرضیه مقاله بدین شکل مطرح می‏شود که هدف نهایی چین از عملیاتی کردن ابتکار جاده ابریشم، فراهم نمودن زمینه‏های اقتصادی، سیاسی و امنیتی لازم برای تبدیل‌شدن به هژمون منطقه‏ای و جهانی است. بااین‌حال یافته‏های پژوهش نشان می‏دهند این طرح با موانع و مشکلات جدی مواجه است و درنهایت اهداف چین به شکل حداکثری محقق نخواهد شد. مقاله حاضر قصد دارد سؤال و فرضیه مطرح‌شده را در کنار اهداف، فرصت‏ها و موانع طرح در سه بخش و به روش توصیفی تحلیلی موردبحث قرار دهد.

کلیدواژه‌ها

“ابتکار جاده ابریشم”؛ “اهداف اقتصادی و امنیتی”؛ “چالش‏ها و موانع”؛ “هژمونی منطقه‏ای و جهانی”؛ “ رقابت با آمریکا

مراجع

 امیر احمدیان، بهرام و صالحی دولت‏آباد، روح‏الله (1396)، ابتکار جادة ابریشم جدید، اهداف، موانع و چالش‏ها، فصلنامة مطالعات روابط بین‏الملل، سال نهم، شماره 36، زمستان. 

ارغوانی پیرسلامی، فریبرز و پیران خو، سحر (1396)، جادة ابریشم نوین به‌مثابه راهبرد سیاست خارجی چین، فصلنامة روابط خارجی، سال نهم، شمارة 3، پاییز. 

ترابی، قاسم و رضایی، علیرضا، رضایی و صدیقه، زارع (1393)، «هژمونی در سیاست و روابط بین‌الملل؛ از نظریه تا عمل»، سازمان چاپ و انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی، با همکاری دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان. 

ترابی، قاسم و صانعی، راضیه (1395)، موانع تحقق ابرپروژه جاده ابریشم از چشم‏انداز نظریه همگرایی، فصلنامة تخصصی علوم سیاسی، سال دوازدهم، شماره 35، تابستان. 

چگینی‌زاده، غلامعلی (1386)، قدرت‏یابی چین: رویکردی نظری به تغییر در سیاست بین‏الملل، پژوهش حقوق و سیاست، سال نهم، شماره 22، بهار و تابستان. 

شریعتی‏نیا، محسن و عزیزی، حمیدرضا (1396)، همکاری ایران و چین در کمربند اقتصادی جاده ابریشم، فصلنامةروابط خارجی، سال نهم، شماره چهارم، زمستان. 

شریعتی‏نیا، محسن (1395)، لزوم تعریف نقش ایران در طرح یک جاده یک کمربند، قابل‌دسترس در: http://www.iras.ir/fa/doc/article/1585/منافع روسیه سایه روشن کمربند اقتصادی جاده ابریشم 

کرامتی نیا، رقیه (1395) منافع روسیه در سایه‌روشن کمربند اقتصادی جاده ابریشم، قابل‌دسترس در: http://www.iras.ir/fa/doc/interview/1515/لزوم تعریف نقش ایران طرح یک جاده کمربند

Cai, P. (2017). Understanding China’s belt and road initiative.at: https://www. Lowyinstitute .org/sites/default/files/documents/Understanding%20China’s%20Belt%20 and %2 0 Road % 20 InitiativeWEB1.pdf

Cox, R. W. (1983). Gramsci, hegemony and international relations: an essay in method. Millennium, 12(2), 162-175.

Djankov, S., & Miner, S. (Eds.). (2016). China's Belt and Road Initiative: motives, scope, and challenges. Peterson Institute for International Economics.at :https:// piie.com /system /files/documents/piieb16-2_1.pdf

Griffiths, R. T. (2017). Revitalising the Silk Road: China's Belt and Road Initiative. Hipe Publications.

Haider, K., & Dilawar, I. (2016). Militants Strike Pakistan, Hitting China’s Economic Corridor. at: https://www.bloomberg.com/news/articles/2016-10-25/militants-return-topakistan-hitting-china-s-economic-corridor

Ikenberry, G. J., & Lim, D. J. (2017). China’s emerging institutional statecraft. The Asian Infrastructure Investment Bank and the Brookings. at:https://www.brookings.edu/wp-content/uploads/2017/04/chinas-emerging-institutional-statecraft.pdf

ISDP Workshop Report(2015),” THE BELT & ROAD INITIATIVE Opportunities for the Next 65 Years of China-Sweden Relations”, at: http:// isdp. Eu /content/ uploads/ images/ stories/isdp-main-pdf/2015-06-09-report-belt-and-road-seminar.pdf

Liu, W. (2016). An Introduction to China’s Belt and Road Initiative. July 1, 2016 on Oxford International Infrastructure Consortium Global Infrastructure Conference 2016.: http:// www.oxiic .org/wp-content/uploads/2016/09/Session-1_Weidong-Liu_Oxford_Belt-and-Road-Initiative.pdf

Luft, G. (2017),”US Strategy toward China’s Belt and Road Initiative”, at: http:// www.atlanticcouncil .org/images/AC_StrategyPapers_No11_FINAL_web3.pdf

The Shanghai Stock Exchange (2017), “The Belt and Road Initiative: Reshaping the global value chain”, at: http://cn.accaglobal.com/ueditor/php/upload/file/20170731/93.EN-pi-belt-and-road-initiative.pdf

Timofeev, I., Lissovolik, Y., & Filippova, L. (2017),”Russia’s Vision of the Belt and Road Initiative: From the Rivalry of the Great Powers to Forging a New Cooperation Model in Eurasia”,at:http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/cwe.12214/epdf?r3_referer=wol&tracking_action=preview_click&show_checkout=1&purchase_referrer=www.google.com&purchase_site_license=LICENSE_DENIED

Waugh, D. (2017), Richthofen’s “Silk Roads”: Toward the Archaeology of a Concept, at: http://silk roadfoundation.org/newsletter/vol5num1/srjournal_v5n1.pdf

Ye, H. (2017), “India’s Policy Regarding South Asia and Its Impact on China’s Pushing Forward of the Belt and Road Initiative”, at: http://www .springer. com/cda /content /document /cda download document/9789811046926-c2.pdf