تعیین مناسبترین تاریخ کاشت و رقم برای جو دیم در منطقه همدان با استفاده از شاخص‌های زراعی، عملکرد و اجزای عملکرد

یافته های نوین کشاورزی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 28 اردیبهشت 1398

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

جواد حمزه ئی¹؛ افشار آزادبخت^{* 2}؛ سید محسن سیدی³

¹دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا همدان.

²دانشگاه محقق اردبیلی

³دکترای اکولوژی گیاهان زراعی، دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا همدان و عضو باشگاه پژوهشگران جوان دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان.

چکیده

هدف از این آزمایش مطالعه تاثیر تاریخ‌های کاشت 15 مهر (S1)، 15 آبان (S2) و 15 آذر (S3) بر رشد، عملکرد و اجزای عملکرد پنج رقم جو (C1: رقم محلی به عنوان شاهد، C2: آبیدر، C3: والفجر، C4: بهمن و C5: ماکویی) بود. آزمایش بصورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا انجام شد. صفات ارتفاع بوته، تعداد سنبله در متر مربع، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت ارزیابی شدند. نتایج نشان داد، کلیه صفات تحت تاثیر تیمار تاریخ کاشت قرار گرفتند. بیشترین عملکرد دانه (82/420 گرم بر متر مربع) در تیمار S1 به‌دست آمد. تیمار S3 در مقایسه با S1 عملکرد دانه را 5/46 درصد کاهش داد. در تاریخ‌های کاشت دیر هنگام به علت مواجه شدن گیاه با گرما و خشکی آخر فصل، عملکرد دانه کاهش یافت. همچنین بیشترین عملکرد بیولوژیک (33/906 گرم بر متر مربع) در تاریخ کاشت 15 مهر (S1) حاصل شد. بین ارقام جو از نظر عملکردهای دانه و بیولوژیک تفاوت معنی‌دار وجود داشت. رقم والفجر با میانگین 83/382 گرم در متر مربع بیشترین عملکرد دانه را تولید نمود و این رقم با سایر ارقام تفاوت معنی دار داشت. اثر متقابل تاریخ کاشت در رقم تنها بر صفت تعداد دانه در سنبله معنی دار بود. بیشترین و کمترین مقدار تعداد دانه در سنبله به ترتیب از تیمارهای S1×C3 و S3×C1 به‌دست آمد. در این بررسی مناسب‌ترین تاریخ کاشت و رقم جو برای منطقه همدان تاریخ کاشت 15 مهر ماه و رقم والفجر شناخته شد.

کلیدواژه‌ها

اجزای عملکرد؛ تاریخ کاشت؛ جو؛ دیم؛ عملکرد دانه