همبسته های روانی فرسودگی شغلی: ابعاد شخصیت و سرسختی روانشناختی (مورد مطالعه: کارکنان بیمارستانهای استان گیلان)

مجله توانمندسازی سرمایه انسانی

مقاله 7، دوره 1، شماره 3، اسفند 1397، صفحه 251-265   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

مهرداد متانی^{* 1}؛ سیدوحید حسینی پور²؛ بلال نظریان³؛ طاهره خیری گلسفیدی⁴

¹گروه مدیریت، دانشکده مدیریت، دانشگاه آزاد قائمشهر/قائمشهر، ایران

²گروه مدیریت/مؤسسه آموزش عالی قدیر لنگرود

³گروه مدیریت،دانشگاه پیام نور/دانشگاه پیام نور، تهران،ایران

⁴گروه روانشناسی بالینی،دانشگاه پیام نور، تهران/تهران، ایران

چکیده

پدیده فرسودگی شغلی نشان دهنده کاهش قدرت سازگاری فرد با عوامل تنش زای محیط کار است. پژوهش حاضر با هدف تبیین فرسودگی شغلی و ارتباط آن با ابعاد پنجگانه شخصیت و سرسختی روانشناسی کارکنان بیمارستان انجام شد. روش پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی و به لحاظ هدف کاربردی می باشد. جامعۀ آماری این پژوهش را همه کارکنان بیمارستان های استان گیلان تشکیل می دهد و از این بین تعداد 185 نفر به روش نمونه گیری تصادفی ساده به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه های فرسودگی شغلی گلدارد ، مقیاس سرسختی روانشناختی کیامرثی و همکاران و مدل پنج عاملی شخصیت کاستا و مک کری استفاده گردید. داده ها با استفاده از نرم افزارspss  و آزمونهای رگرسیون و ضریب همبستگی پیرسون تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد که بین فرسودگی شغلی و دو بعد شخصیتی روان رنجوری (0/01p<، 0/406r=) و سازگاری(0/05p<، 0/264r=) رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین همبستگی معناداری بین فرسودگی شغلی و سرسختی روانشناختی(0/05p<، 0/081r=) وجود ندارد و سرسختی روانشناختی با روان رنجوری و برون گرایی رابطه معناداری دارد. بنابراین اگر بیمارستانها از ارزشیابی شخصیت به عنوان بخشی از فرایند گزینش و استخدام استفاده کنند، می توانند با شناسایی کارکنان در معرض فرسودگی شغلی، از این آسیب روانی جلوگیری نمایند.

کلیدواژه‌ها

فرسودگی شغلی؛ سرسختی روانشناختی؛ ابعاد شخصیت

مراجع

امیری، مجتبی. اسدی، محمود رضا. دلبری راغب، فاطمه. (1390). بررسی وضعیت فرسودگی شغلی در میان کارکنان بانک و ارائه راهکارهای بهبود وضعیت آن، مدیریت بازرگانی، دوره 3، شماره 7، بهار 1390، ص 56-37.

جلالی فراهانی، مجید. سجادی، نصرالله. علی دوست قهفرخی، ابراهیم. اسلامی، یوسف. (1390). ارتباط بین ابعاد شخصیت و تحلیل رفتگی شغلی معلمان مرد تربیت بدنی شهر زنجان، پژوهش های مدیریت ورزشی و علوم حرکتی، سال اول، شماره 1، ص 48-37.

حسین پور، محمد. عنایتی، میرصلاح الدین. کریمی، آیت الله. بهنیا، غلامرضا. نصیری، ماریا. (1386). رابطه سرسختی روانشناختی و انگیزه پیشرفت با فرسودگی شغلی کارکنان منطقه 6 دانشگاه آزاد اسلامی، دانش و پژوهش در روانشناسی، شماره 31، ص 114-101.

 ساعتچی، محمود. (1389). روانشناسی کار، چاپ هفدهم، تهران: نشر ویرایش.

ساعتچی، محمود. (1380). روانشناسی بهره وری، ویرایش دوم، تهران: نشر ویرایش.

سیدجوادین، سیدرضا. شهباز مرادی، سعید. (1385). فرسودگی شغلی: پژوهشی در شرکت حفار نفت جنوب، فصلنامه علوم مدیریت ایران، دوره اول، شماره 2، ص 63-87.

 شاکری نیا، ایرج. (1389). رابطه آشفتگی اخلاقی، سرسختی روان شناختی و فرسودگی شغلی در پرستاران شهر رشت، مجله اخلاق و تاریخ پزشکی، دوره چهارم، ویژه نامه اسفند 1389، ص 69-56.

کوهپایه زاده، جلیل. عقیلی نژاد، ماشااله. کبیر مکمل خواه، الهه. گل آبادی، مجید. (1390). بررسی میزان فرسودگی شغلی و عوامل موثر بر آن در دانشگاه علوم پزشکی ایران سابق، مجله علوم پزشکی رازی، دوره 18، شماره 90.

کیامرثی، آذر. نجاریان، بهمن. مهرابی زاده و هنرمند، مهناز. (1377). ساخت و اعتباریابی مقیاسی برای سنجش سرسختی روانشناختی، مجله روانشناسی، سال دوم، شماره3، پائیز 77.

 محرم زاده، مهرداد. وحدانی، محسن. قهرمانی، جعفر. سیدعامری، میرحسن. (1393). رابطه بین ویژگی های شخصیتی کارکنان و فرسودگی شغلی در وزارت ورزش و جوانان، مجله مدیریت ورزشی، دوره 6، شماره 4، ص 711-697.

 ناصح، مهتاب. جلیلوند، جمشید. وحدانی، محسن. (1391). ارتباط بین ابعاد شخصیت و تحلیل رفتگی شغلی پرستاران، فصلنامه  مراقبتهای نوین دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، دوره 9، شماره 2، ص 94-87.

نریمانی، محمد. عباسی، مسلم. (1388). بررسی ارتباط بین سرسختی روانشناختی و خود تاب آوری با فرسودگی شغلی، فراسوی مدیریت، سال دوم، شماره 8، بهار 1388، ص 92-75.

نصراللهی، عباس. دادفر، رضا. احمدی، وحید. قیصربیگی، فرهاد. رستمی، صادق. ویسی، حمزه. جعفری، علی. (1392). بررسی ارتباط بین فرسودگی شغلی با تیپ های شخصیتی A و B و رضایت شغلی در مربیان مهدهای کودک شهرستان ایلام، مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی ایلام، دوره 21، شماره 6، آذر ماه، ص214-208.

وحدانی، محسن. محرم زاده، مهرداد. سیدعامری، میرحسن. (1391). ارتباط بین ابعاد شخصیت و فرسودگی شغلی در معلمان مدارس استثنایی خراسان شمالی، تعلیم و تربیت استثنایی، شماره113، بهمن ماه 91، ص 14-5.

یاسمی نژاد،پریسا. گل محمدیان، محسن. فعلی، بهنام. (1390). بررسی رابطه جهت گیری مذهبی و سرسختی روانشناختی در دانشجویان، مجله پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، سال نوزدهم، دوره جدید، شماره 12: 137-119.

Bakker AB, Van der Zee KI, Lewig KA, Dollard MF. The relationship between the Big Five personality factors and burnout: a study among volunteer counselors. J Soc Psychol. 2006 Feb.146 (1). pp: 31-50.

Erddem, R., Rahman, S., Goktas, B., Senoglu, B., Firat, G. (2008), Investigation Job satisfaction and burnout levels of person working for the hospitals at city center of Elazig Turkey, Journal of applied sciences Research, 4(2): 188-201.

Ghorpade, J., Lackritz, J, Singh, G. (2007), Burnout and Personality: Evidence from Academia, Journal of Career Assessment, 15(2):240-256.

Leilanie Lu J. Organizational Role Stress Indices Affecting Burnout among Nurses. J Int Womens Stud. 2008.9. pp: 63-78.