تاثیر قطع آبیاری و کاربرد میکوریزا و نانواکسید آهن و روی بر عملکرد، سرعت و طول دوره پر شدن دانه گلرنگ (Carthamus tinctorius L.)

مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

مقاله 14، دوره 11، شماره 36، خرداد 1398، صفحه 152-164   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

رئوف سید شریفی^{* 1}؛ رضا سید شریفی²

¹استاد دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

²استادیار دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

چکیده

به منظور بررسی تأثیر قطع آبیاری و کاربرد میکوریزا و محلول‌پاشی با نانواکسید آهن و روی بر عملکرد، سرعت و طول دوره ی پر شدن دانه ی گلرنگ، آزمایشی در سال زراعی 1394 به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل کاربرد میکوریزا در دو سطح (مصرف و عدم مصرف میکوریزا)، محلول پاشی نانواکسید در چهار سطح (عدم استفاده از نانواکسید، کاربرد نانواکسید آهن، نانواکسید روی و کاربرد توام نانواکسید آهن و روی) و سه سطح آبیاری (آبیاری کامل به عنوان شاهد، محدودیت شدید آبی یا قطع آبیاری‌‌‌‌ در 50 درصد مرحله تکمه دهی، محدودیت ملایم آبی یا قطع آبیاری در 50 درصد مرحله گلدهی) بود. مقایسه میانگین‌ها نشان داد که حداکثر عملکرد دانه، سرعت، طول دوره و دوره ی موثر پر شدن دانه (به ترتیب 52/2278 کیلوگرم در هکتار، 0027/0 گرم در روز، 40 و 35 روز) در برهمکنش حاصل از آبیاری کامل، کاربرد میکوریزا و محلول‌پاشی توأم نانواکسید آهن و روی و کمترین مقادیر این صفات (به ترتیب 25/834 کیلوگرم در هکتار، 00189/0 گرم در روز، 91/30 روز و 79/26 روز) در آبیاری تا مرحله تکمه دهی، عدم کاربرد میکوریزا و عدم محلول‌پاشی به دست آمد. کاربرد میکوریزا و نانواکسید آهن و روی عملکرد دانه را 19/35 درصد در مقایسه با عدم کاربرد میکوریزا و نانواکسید آهن و روی تحت شرایط محدودیت شدید آبی افزایش داد.

کلیدواژه‌ها

محدودیت آبی؛ ریز مغذی؛ کودهای زیستی؛ گلرنگ

مراجع

بایبوردی، ا. 1385. نقش ریز مغذی روی در تغذیه گیاهی. انتشارات پریور. 179 صفحه.  

 پای­گذار، ی.، ا. قنبری، م. حیدری و ا. توسلی. 1388. اثر محلول­پاشی عناصر کم مصرف بر خصوصیات کمی و کیفی ارزن مرواریدی رقم نوتریفید (Pennisetum glacum) تحت تنش خشکی. مجله علوم کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز،  3 (10) : 67-78.

توکلی، ا .1381 .بررسی اثر قطع آبیاری در مراحل مختلف رشد بر عملکرد، اجزای عملکرد و عملکرد روغن گلرنگ. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشکده کشاورزی، دانشگاه تهران.

خوش گفتار منش، ا. 1386. مبانی تغذیه گیاهی. انتشارات دانشگاه صنعتی اصفهان. 462 صفحه.

راعی، ی.، ج. شریعتی و  و، ویسانی.1394 .تاثیر کودهای بیولوژیک بر درصد روغن، عملکرد و اجزای عملکرد دانه گلرنگ در سطوح مختلف آبیاری.  نشریه دانش کشاورزی و تولید پایدار، 1 (25): 84-65.        

سید شریفی، ر. 1394. زراعت دانه های روغنی. انتشارات جهاد دانشگاهی اردبیل. 282 صفحه.

 سیدشریفی، ر.،  ع. نامور. 1394. کودهای زیستی در زراعت. انتشارات دانشگاه محقق اردبیلی، 280 صفحه.

طاهری، ق.، ح. عجم نوروزی و م. نامنی. 1389 .ارزیابی زمان و نوع مصرف عناصر ریز مغذی بر فنولوژی، عملکرد و اجزای عملکرد سویا به عنوان کشت دوم در منطقه شرق استان گلستان. مجله اکوفیزیولوژی گیاهی. 2: 56-46.

عباس پور، س. 1391. تأثیر مقدار نیتروژن و پرایمینگ بذر با باکتری­های محرک رشد بر عملکرد و برخی خصوصیات زراعی تریتیکاله. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه محقق اردبیلی، دانشکده کشاورزی. 126 صفحه.

Al-Karaki, G.N., B. McMichael and J. Zak. 2004. Field response of wheat to arbuscular mycorrhizal fungi and drought stress. Mycorrhiza. 14: 263-269.

Babhulkar, P.S., K. Dinesh., W.P. Badole., S.S. Balpande and D. Kar. 2000. Effect of sulfur and zinc on yield, quality and nutrient uptake by safflower in vertisols.  Indian  J Soc of  Soil Sci. 48: 541-543.

Behl, R.K., H. Sharma., V. Kumar and N.Narula. 2003. Interaction between mycorrhiza, Azotobacter chroococcum and root characteristics of wheat varieties. Journal of Agronomy  and  Crop Sci. 89: 151-155.

Brdar M. D., M. Marija., D. Kraljevic-Balalic and J. Borislav. 2008. The arameters of grain filling and yield components in common wheat (Triticum aestivum L.) and durum wheat (Triticum turgidum L .Var. Durum.).  Eur  J. Biol. 3 (1):  75-82

Davies, J. R., J. D. Puryear., R. Newton., J. N. Egill and J. Grossi. 2001. Mycorrhizla fungi enhance accumulation and tolerance of chromium in sunflower. J. Plant Physiol, 158: 777- 786.

De Freitas, J.R  and J. J. Germida. 1990. Plant growth promoting rhizobacteria for winter  wheat. Can  J of  Microb. 36: 265-272

Devlin, R. M. and F. H. Withan. 1983. Plant physiology. 4th Ed. Wadsworth Publishing Company. A division of wadsworth. Inc. Belmont, California.

Ellis, R. H  and  C. Pieta-Filho. 1992. The development of seed quality in spring and winter cultivars of barley and wheat. Seed Sci  Res. 2: 19-25.

Fredrick, J. R., F. E. Below and J. D. Hesketh. 1990. Carbohydrate, nitrogen and dry matter accumulation and partitioning of maize hybrids under drought stress. Annal Bot. 66: 407-415

Gercek, S., E. Boydak., M. Okant and M. Dikilitas. 2009. Water pillow irrigation compared to furrow irrigation for soybean production in a semi-arid area. Agric.Water Manag. 96: 87-92.

Gilick, B.E., D. Penrose and M. Wenbo. 2001. Bacterial promotion of plant growth. Biotech J. Adv, 19: 135-138.

Graham, R. D., J. S. Asher and S.C. Hynes. 1992. Selecting zinc-efficient genotypes for soils of low zinc status. Plant  and Soil. 146:241-250.

Guttieri, M. J., J. C. Stark., K.O. Brien and E. Souza. 2001. Relative sensitivity of spring wheat grain yield and quality parameters to moisture deficit. Crop Sci. 41: 327-335.

Joshi N. L, P. C. Mali and A. Sexena. 1998 Effect of nitrogen and sulphur application on yield and fatty acid composition of mustard (Brassica juncia L.). J. Agron and Crop Sci. 180: 59-63.

Kato, T. 1999. Genetic environmental variations and association of the characters related to the grain filling processing rice cultivars. Plant Product Sci. 2(1): 32-36.

Lemon, J. 2007. Nitrogen  management for wheat protein and yield in the sperance port zone. Department of  Agriculture and Food Publisher.P. 25.

Mazaherinia, S., A. R. Astaraei., A. Fotovat and A. Monshi. 2010. Nano iron oxide particles efficiency on Fe, Mn, Zn and Cu concentrations in wheat plant. World Appl Sci  J. 7 (1), 36- 40.

Mirzakhalili, M., M. R. Ardakani., A. Aeene Band., F. Rejali and A. H. Shirani Rad. 2009. Response of spring  safflower to co-inoculation with azotobacter chroochocum and glomus intraradices under different levels of nitrogen and phosphourus. Amercan J.  Agricul and Biol Sci. 4 (3): 255-261.

Mohamad, W., M. Ighbal and S. M. Shal. 1990. Effect of mode of  application to zine and iron on yield of wheat. J  Agricul. 6: 6, 615- 618.

Monica, R. C and R. Cremonini. 2009. Nanoparticles and higher plants. Caryol. 62, 161-165.

Murkovic, M., A. Hillebrand., H. Winker and W. Pfannhauser. 1996. Variability of vitamin E content in pumpkin seeds (Cucurbita pepo L.). Z. Lebensm. Unters Forsch 202: 275-278.

Ouk, M., F. Shu., F. Ken., B. C. Jaya and N. Harry. 2003. Routine selection for drought resistance in rain fed lowland rice (Oryza sativa L.) in Cambodia. In: Proceedings of the International Conference on Research on Water in Agriculture, CARDI, Cambodia. 25 – 29

Panwar, J. D. S. 1991. Effect of  VAM and Azospirillum brasilenseon photosynthesis, nitrogen metabolism and grain yield in wheat. Indian J. Plant Physiol, 34: 357-361.

Prasad, T. N., P. Sudhakar., Y. Sreenivasulu., P. Latha., V. Munaswamy., K. Raja Reddy and P. R. Sajanlal. 2012. Effect of nanoscale Zinc-oxide particles on the germination, growth and yield of peanut. J.  Plant Nut. 35: 905-927.

Quilambo, O. A. 2000. Functioning of peanut under nutrient deficiency and drouyht stress in relation to symbiotic associared. P.h.D Thesis university of Groningen. The  Netherlands.

Ronanini, D. R., R. Savin  and A. J. Hall. 2004. Dynamic of fruit growth and oil quality of sunflower (Helianthus annus L.) exposed to brief interval of high temperature during grain filling. Field  Crop Res. 83: 79-90.

Seyed Sharifi, R. 2016. Application of biofertilizers and zinc increases yield, nodulation and unsaturated fatty acids of soybean. Zemdirbyste-Agricul. 103 (3): 251–258

Sharma, D. K and A. Sanwal. 1992. Influence of nutrition on Brassica genotypes in response to water. Plant  Physiol and Biotech New Delhi. 19:2,110-115.

Shaukat, K., S. Afrasayad and S. Hasman. 2006. Growth responses of Helianthus annuus to Plant Growth Promoting Rhizobacteria used as a biofertilizer. J. Agric. Res. 1: 573-581.

Shehata, M and S. EL-Khawas. 2003. Effect of two biofertilizers on growth parameters, yield characters, nitrogenous components, nucleic acids content, minerals, oil content, protein profiles and DNA banding pattern of sunflower yield. Pak. J. Biol. Sci. 6: 14. 1257- 1268.

Soleimanzadeh, H., D. Habibi., M. R. Ardakani., F. Paknejad and F. Rejali. 2010. Response of Sunflower (Helianthus annuus L.) to Inoculation with Azotobacter under Different Nitrogen Levels. J. Agricul and Envirom Sci. 7(3): 265-268.

Soleymanifard, A and S. A. Sidat. 2011. Effect of inoculation with bio-fertilizer in different nitrogen levels on yield and yields components of safflower under dry land conditions. Amer-Eur J. Agricul  and Envirom Sci., 11 (4): 473-477, 2011

Tandon, K. 1995. Micronutrients in soil, crops, and fertilizers. Fertilizer Development and Consultation  Organization, New Delhi, India.

Thalooth, A.T., M.M. Tawfik  and H. Magda Mohamed. 2006. A comparative study on the effect of foliar application of zinc, potassium and magnesium on growth, yield and some chemical constituents of mungbean plants grown under water stress conditions. World  J.  Agricul Sci. 2: 37-46.

Welch, R. M. 2001. Impact of mineral nutrients in plants on human nutrition on a world wide scale. Plant and Soil Sci. 92(5): 284-285.

Wright, D. P., J. D Scholes and D.J. Read. 1998. Effects of VA mycorrhizal colonization on photosynthesis and biomass production of trifolium repense L. Plant, Cell Environ. 21: 209-216.

Wu, S. C., Z. H. Cao., Z.G. Li., K. C. Cheung and M. H Wong. 2005. Effects of bio fertilizer containing N-fixer, P and K solubilizers and AM fungi on maize growth: a greenhouse trial. Geoderma, 125: 155-166.

Yasari,­­ E­ and A.­M. Patwardhan. 2007. Effects of Aztobacter and Azospirillium inoculations and chemical fertilizers on growth and productivity of Canola. Asian J. Plant Sci. 6: 77-82.