بررسی نقش واسطه‌گری انگیزش تحصیلی در رابطة بین خودکارآمدی و اهمال‌کاری تحصیلی

دانش و پژوهش در روان شناسی کاربردی

مقاله 4، دوره 20، شماره 2 - شماره پیاپی 76، تیر 1398، صفحه 34-47   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30486/jsrp.2019.665258

نویسندگان

اعظم چراغی¹؛ فریده یوسفی^{* 2}

¹کارشناس ارشد روان‌شناسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.

²عضو هیئت‌علمی دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.

چکیده

هدف اصلی این پژوهش بررسی نقش واسطه­گری انگیزش (درونی و بیرونی) تحصیلی در رابطة بین ابعاد خودکارآمدی و اهمال‌کاری تحصیلی دانش­آموزان دورة راهنمایی شهر شیراز بود. به این منظور پرسشنامه­های خودکارآمدی (موریس، 2002)، انگیزش تحصیلی (بحرانی، 1388) و اهمال‌کاری تحصیلی (شر و استرمن، 2002) به 481 دانش­آموز (217 دختر و 264 پسر) که به روش نمونه­گیری تصادفی خوشه­ای چندمرحله‌ای انتخاب شده­ بودند، ارائه شد. روایی و پایایی پرسشنامه‌ها با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ و همبستگی بین نمره کل و گویه‌ها و نیز به‌کارگیری تحلیل عاملی، رضایت‌بخش بود. برای تحلیل داده‌ها از ضریب همبستگی پیرسون و روش تحلیل مسیر با به‌کارگیری نرم‌افزار AMOS استفاده شد. نتایج نشان دادند که خودکارآمدی تحصیلی به نحو مستقیم و معنی‌دار توانست انگیزش درونی (001/0>p، 52/0=β)، انگیزش بیرونی (001/0>p، 16/0- =β)، و اهمال‌کاری تحصیلی (001/0>p، 36/0- =β)، را پیش‌بینی کند. خودکارآمدی هیجانی نیز توانست انگیزش درونی (001/0>p، 14/0=β)، و اهمال‌کاری تحصیلی (001/0>p، 13/0- =β)، را به نحو مستقیم و معنادار پیش‌بینی نماید. نقش واسطه‌ای انگیزش تحصیلی در مسیر خودکارآمدی تحصیلی به اهمال‌کاری تحصیلی با استفاده از آزمون بوت استروپ معنادار بود (005/0>p).

کلیدواژه‌ها

خودکارآمدی؛ انگیزش تحصیلی؛ اهمال‌کاری تحصیلی

مراجع

بحرانی، م. (1388). بررسی روایی و پایایی مقیاس انگیزش تحصیلی هارتر. مطالعات روان‌شناختی دانشکده علوم تربیتی و روا‌ن‌شناسی دانشگاه الزهرا، 5 (1)، 51-72.

رفیعی، ف.، صارمی‌رسولی، ف.، نجفی‌قزلجه، ط.، و حقانی، ح. (1393). ارتباط تعویق آکادمیک با موفقیت و خودکارآمدی تحصیلی در دانشجویان پرستاری دانشگاه تهران سال 1391. مجلة ایرانی آموزش در علوم پزشکی، 14(1)، 32-40.

ریو، ج. م. (1394/2015). انگیزش و هیجان (ویراست ششم). ترجمة یحیی سیدمحمدی. نشر ویرایش: تهران.

قاسم، م.، و حسینچاری، م. (1391). تاب‌آوری روان‌شناختی و انگیزش درونی ـ بیرونی: نقش واسطه‌ای خودکارآمدی. مجلة روان‌شناسی تحولی: روان‌شناسان ایرانی، 9 (33)، 61-71.

ولی‌زاده، ز.، احدی، ح.، حیدری، م.، مظاهری، م. م.، و کجباف، م. ب. (1393). پیش‌بینی اهمال‌کاری تحصیلی دانشجویان بر اساس عوامل شناختی، هیجانی، انگیزشی و جنسیت. دانش و پژوهش در روا‌ن‌شناسی کاربردی، 15(3)، 92-100.

Abbasi, I. S., & Alghamdi, N. G. (2015). The prevalence, predictors, causes, treatments, and implications of procrastination behaviors in general, academic, and work setting. International Journal of Psychological Studies, 7(1), 59-66.

Alci, B. (2015). The influence of self-efficacy and motivational factors on academic performance in general chemistry course: A modeling study. Educational Research and Reviews, 10(4), 453-461.

Bandura, A. (1977). Self-efficacy: Toward a unifying theory of behavioral change. Psychological Review, 84(2), 191-215.

Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.

Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. New York: W. H. Freeman.

Bandura, A. (2006). Adolescence development from an agnatic perspective. Self-efficacy Beliefs of Adolescence, 5, 1-43.

Botsari, E. M. (1999). Academic intrinsic motivation: developmental differences and relations to perceived scholastic competence, locus of control and achievement. Evaluation and Research in Education, 13(3), 157-171.

Cerino, E. S. (2014). Relationship between academic motivation, self-efficacy, and academic procrastination. PSI CHI Journal of Psychological Research, 19(4), 156-163.

Cheng, S. K., & Law, M. Y. (2015). Mediating effect of self-esteem in the predictive relationship of personality and academic self-handicapping. American Journal of Applied Psychology, 4, 51-54.

Deci, E. L., Koestner, R., & Ryan, R. M. (1999). A meta-analytic review of experiments examining the effects of extrinsic motivation. Psychological Bulletin, 125, 627-668.

Galla, B. M., & Wood, J. J. (2012). Emotional self-efficacy moderates anxiety related impairments in math performance in elementary school-age youth. Personality and Individual Differences,52(2), 118-122.

Hanchon, T. A. (2010). The relation between perfectionism and achievement goals. Personality and Individual Differences, 49, 885-890.

Harrison, J. (2014). Academic procrastination: The roles of self-efficacy, perfectionism, motivation, performance, age and gender. Dublin Business, 1-46.

Harter, S. (1981). A new self-report scale of intrinsic versus extrinsic orientation in the classroom: Motivational and informational components. Developmental Psychology, 17(3), 300-312.

Hayes, A. F., & Scharkaw, M. (2013). The relative trustworthiness of inferential tests of the indirect effect in statistical mediation analysis: Does

 

method really matter? Psychological Science, 24, 1918-1927.

Hen, M., & Goroshit, M. (2014). Academic self-efficacy, emotional intelligence, GPA and academic procrastination in higher education. Eurasian Journal of Social Science, 2(1), 1-10.

Howell, A. J., & Watson. D. C. (2007). Procrastination: Associations with achievement goal orientation and learning and learning strategies. Personality and Individual Differences, 43, 167-178.

Huebner, E. S. (1991). Initial development of the students’ life satisfaction scale.  School Psychology International, 12, 231-240.

Kandemir, M. (2014). Reasons of academic procrastination: self-regulation, academic self-efficacy, life satisfaction and demographics variables. Social and Behavioral Sciences,152, 188-193.

Kim, A. (2003). Motivation in the classroom. The Korean Journal of Educational Psychology, 17(1), 5-36.

Klassen, R. M., Ang, R. P., Chong, W. H., Krawchuk. L. L., Huan, V. S., Wong, I. Y. F., & Yeo, L. S. (2010). Academic procrastination in two setting: Motivation correlates, behavioral patterns, and negative impact of procrastination in Canada and Singapore. Applied Psychology: An International Review, 59(3), 361-379.

Komarraju, M., Karau, S. J., & Schmeck. R. R. (2009). Role of the Big Five personality traits in predicting college students' academic motivation and achievement. Learning and Individual Differences, 19, 47-52.

Lepper, M. R., Corpus, J. H., & Iyengar, S. S. (2005). Intrinsic and extrinsic motivation in the classroom: Age differences and academic correlates. Journal of Educational Psychology, 97(2), 184-196.

Luszczynska, A., Scholz, U., & Schwarzer, R. (2005). The general self-efficacy scale: Multicultural validation studies. Journal of Psychology: Interdisciplinary and Applied, 139, 439-457.

Margolis, H., & McCabe, P. (2003). Self-efficacy: A key to improving the motivation of struggling learners. Preventing School Failure, 47(4), 162-169.

Melissa, P., & Yao, M. A. (2009). An exploration of multidimensional perfectionism, academic self-efficacy, procrastination frequency, and Asian American cultural values in Asian American university students . ProQuestDissertations Theses ( PQDT). UMI number: 3375916.

Muris, P. (2002). Relationship between self-efficacy and symptoms of anxiety disorders and depression in a normal adolescent sample. Personality and Individual Differences, 32, 337-348.

Pahlavani, M., Nadim-Nezhad, F., & Nadim-Nezhad, N. (2015). Relationship between self-esteem with procrastination and self-efficacy among employers of professional and technical organization of Zahedan. Indian Journal of Fundamental and Applied Life Science, 5(1), 4882-4891.

Pajares, F. (2001). Toward a positive psychology of academic motivation. Journal of Educational Research, 95, 27–35.

Pajares, F. (2005). Self-efficacy during childhood and adolescence: Implications for teachers and parents (chapter 15). Self-efficacy Beliefs of Adolescences, 339-367.

Peklaj, C., Zagar, D., Pecjak, S., & Puklek Levpuscek, M. (2006). Motivation and self-efficacy in students attending heterogeneous and ability-grouped classes. Studia Psychologica, 48(4), 333-347.

Pintrich, P. R., & DeGroot. E. V. (1990). Motivational and self-regulated learning components of classroom academic performance. Journal of Educational Psychology, 82, 32-40.

Pintrich, D. R., & Schunk, D. H. (2002). Motivation in education: Theory, research, and applications. New Jersey: Johnson.

Prat-Sala, M., & Redford, P. (2010). The interplay between motivation, self-efficacy, and approaches to studying. British Journal of Educational Psychology, 80, 283-305.

Rabin, L. A., Fogel, J., & Nutter-Upham, K. E. (2011). Academic procrastination in college students: The role of self-reported executive function.  Journal of Clinical and Experimental Neuropsychology, 33(3), 344-357.

Rahmani, N., Zarei, S., & Hamedi, B. (2014). Self-efficacy, perfectionism and personality traits as predictors of academic procrastination among university students. Journal of Applied Environmental and Biological Sciences, 4(8), 265-271.

Rakes, G. C., & Dunn, K. E. (2010).The impact of online graduate students’ motivation and self-regulation on academic procrastination. Journal of Interactive Online Learning, 9, 78-93.

Rebetez, M. M. L., Rochat, L., & Van der Linden, M. (2015). Cognitive, emotional, and motivational factors related to procrastination: A cluster analytic approach. Personality and Individual Differences, 76, 1-6.

Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2000). Intrinsic and extrinsic motivation: Classic definitions and new directions. Contemporary Educational Psychology, 25, 54-67.

Scher, S. J., & Osterman, N. M. (2002). Procrastination, conscientiousness, anxiety, and goals: Exploring the measurement and correlates of procrastination among school-aged children. Psychology in the Schools, 39, 385-398.

Senecal, C., Koestner, R., & Vallerand, R. J. (1995).Self-regulation and academic procrastination. The Journal of Social Psychology, 135(5), 607-619.

Shraw, G., Wadkins, T., & Olafson, L. (2007). Doing the things we do: A grounded theory of academic procrastination. Journal of Educational Psychology, 99(1), 12-25.

Stoeber, J., Feast, A. R. & Hayward, J. A. (2009). Self-oriented and socially prescribed perfectionism: Differential relationships with intrinsic and extrinsic motivation and test anxiety. Personality and Individual Differences, 47, 423-428.

Suldo, S. M., & Shaffer, E. J. (2007). Evaluation of the self-efficacy questionnaire for children in two samples of American adolescences. Journal of Psycho-Educational Assessment, 25, 341-355.

Valiente, C., Swanson, J., & Eisenberg, N. (2012). Linking students’ emotions and academic achievement: when and why emotions matter. Child Development Perspective,6(2), 129-135.

Vallerand, R. J., & Bissonnette, R. (1992). Intrinsic, extrinsic, and amotivational styles as predictors of behavior: A prospective study. Journal of Personality, 60, 599-620.

Vij, J., & Lomash, H. (2014). Role of motivation in academic procrastination. International Journal of Scientific and Engineering Research, 5(8), 1065-1070.

Walker, C. O., Greene, B. A., & Mansell, R. A. (2006). Identification with academics intrinsic/extrinsic motivation, and self-efficacy as predictors of cognitive engagement. Learning and Individual Differences, 16, 1-12.

Zulkosky, K. (2009). Self-efficacy: A concept analysis. Nursing Forum, 44(2), 93-102.