بررسی صفات کمی و کیفی ارقام چغندرقند پاییزه در منطقه دزفول در دو سال زراعی

مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

مقاله 14، دوره 11، شماره 37، تیر 1398، صفحه 144-152   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

سید حمزه حسینیان^{* 1}؛ محمد عبداللهیان نوقابی²؛ ناصر مجنون حسینی³؛ بابک بابایی²

¹دانشجوی دکتری اکولوژی گیاهان زراعی، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران

²موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندرقند، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

³استاد زراعت، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران

چکیده

به منظور بررسی خصوصیات کمی و کیفی ریشه سه رقم چغندرقند مناسب کشت پاییزه (HI1059، Palma و Merac) آزمایشی در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با چهار تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی صفی‌آباد دزفول در دو سال زراعی 91-1390 و 92-1391 انجام شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس صفات نشان داد که در سال اول بین ارقام از نظر صفات ساقه‌روی، درصد قند، آلکالیته و قند قابل استحصال تفاوت معنی‌دار وجود دارد، در حالی که در سال دوم از نظر صفات پتاسیم، قند ملاس و قند قابل استحصال تفاوت‌ها معنی‌دار بود. نتایج حاصل از تجزیه مرکب دو سال نیز نشان داد که اثر سال بر صفات ساقه‌روی، سدیم، پتاسیم، نیتروژن مضره، قند ملاس، قند قابل استحصال و راندمان استحصال قند معنی‌دار بود. نتایج میانگین ساقه‌روی ارقام نشان داد که در سال اول در رقم HI1059، 6/32 درصد و در رقم Palma، 4/51 درصد بوته‌ها به ساقه رقتند و در رقم Merac ساقه‌روی مشاهده نشد، در حالی که در سال دوم به دلیل اعتدال هوا و عدم وجود سرمای طولانی هیچ کدام از ارقام به ساقه نرفتند. رقم HI1059 از نظر اکثر صفات برتر از سایر ارقام بود. بسته به شرایط اقلیمی منطقه آزمایش و نوع رقم کشت شده چغندرقند، تفاوت‌هایی از لحاظ تعداد بوته‌های به ساقه رفته و درجه تأثیر آنها در تشکیل و میزان ملاس قند وجود داشت.

کلیدواژه‌ها

ساقه روی؛ شرایط محیطی؛ قند قابل استحصال؛ کشت پاییزه؛ گیاه قندی

مراجع

ابراهیمیان، ح. ر.، ذ. رنجی، م. ا. رضایی، و ز. عباسی. 1387. غربال ژنوتیپ های چغندرقند تحت تنش شوری در گلخانه و مزرعه. مجله چغندرقند. جلد 24، شماره 1: 21-1.

جواهری، م. ع.، ح. نجفی‌نژاد، و ف. آزاد شهرکی. 1385. بررسی امکان کشت پاییزه چغندرقند در منطقه ارزوئیه (استان کرمان). مجله پژوهش و سازندگی. جلد 19، شماره 2: 93-85.

حسین‌پور، م. 1385. تأثیر مدیریت نیتروژن، آب آبیاری و طول دوره رشد بر کارایی مصرف آب و نور در چغندرقند زمستانه. پایان‌نامه دکتری زراعت. دانشگاه تربیت مدرس.

حسینیان، س. ح. 1392. تأثیر رقم و میزان بولت بر خصوصیات تکنولوژیکی چغندرقند پاییزه. پایان­نامه کارشناسی ارشد زراعت. دانشگاه تهران.  

حسینیان، س. ح.، م. عبداللهیان‌نوقابی، و ن. مجنون‌حسینی. 1393. تأثیر پدیده ساقه‌روی بر عملکرد و کیفیت دو رقم چغندرقند درکشت پاییزه در منطقه دزفول. مجله علوم زراعی ایران. جلد 16، شماره 4: 277-265.

لشکری، ح. ر. 1387. بهینه‌سازی مصرف آب با توجه به الگوی کشت شبکه آبیاری کرخه و شاوور (منطقه قدس) با استفاده از تکنیک‌های سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی و سنجش از راه دور. پایان‌نامه کارشناسی ارشد منابع آب و خاک. دانشگاه شهید چمران اهواز.

عبداللهیان‌نوقابی، م.، ر. شیخ الاسلامی، و ب. بابایی. 1384. اصطلاحات و تعاریف کمیت و کیفیت تکنولوژیکی چغندرقند. مجله چغندرقند.جلد 21، شماره 1: 104-101.

عبداللهیان‌نوقابی، م.، ز. ردائی‌الاملی، غ. ر. اکبری، و س. ا. سادات‌نوری. 1390. تأثیر تنش خشکی شدید پس از استقرار بوته روی خصوصیات مورفولوژیکی، کمی و کیفی 20 ژنوتیپ چغندرقند. مجله علوم گیاهان زراعی ایران. جلد 42، شماره 3: 464-453.  

هنرور، م.، ا. کلباسی اشتری،و خ. کریمی. 1391. تخمین ضایعات قندی در ملاس تولیدی کارخانه‌های شکر براساس کیفیت تکنولوژیکی چغندرقند. مجله علوم غذایی و تغذیه. جلد 9، شماره 3. 38-31.

Acikgoz, E., A. Ustun, I. Gul, E. Anlarsal, A. S. Tekeli, I. Nizam, R. Avc1oglu, H. Geren, S. Cakmakci, B. Aydinoglo, C. Yucel, M. Acar, I. Ayan, A. Uzum, U. Bilgili, M. Sincik, and M. Yavuz. 2009. Genotype × environment interaction and stability analysis for dry matter and seed yield in field pea (Pisum sativum L.). Span. J. Agric. Res. 7: 96-106.

Al-Sayed. H. M., U. A. Abd El-Razek, H.M. Sarhan, and H. S. Fateh. 2012. Effect of Harvest Dates on Yield and Quality of Sugar Beet Varieties. Aust. J. Basic & Appl. Sci. 6: 525-529.

Bloch, D., C. M. Hoffmann, and B. Marlander, 2006. Solute accumulation as a cause for quality losses in sugar beet submitted to continuous and temporary drought stress. J. Agron. Crop Sci. 192: 17-24.

Garcia-Maurino, S., E. T. Jimenez, J. Antonio Monreal, R. Morillo-Velarde, and C. Echevarria. 2005. Adenylate patterns of autumn-sown sugar beet differ from spring-sown sugar beet. Implications for root quality. Physiol. Plant. 124: 200-207.

Hoffmann, C. M. 2005. Changes in N composition of sugar beet varieties in response to increasing N supply. J. Agron. Crop Sci. 191: 138-145.

Hoffman, C. M., T. Huijbregts, N. Van-Swaaij, and R. Jansen, 2009. Impact of different environments in Europe on yield and quality of sugar beet genotypes. Eur. J. Agron. 30: 17-26.

Jaggard, K.W., A. Qi and E. S. Ober. 2009. Capture and use of solar radiation, water, and nitrogen by sugar beet (Beta vulgaris L.). J. Exp. Bot. 60: 1919-1925.

Jung, C., W. Qian, B. Buttner, U. Hohmann, E. Mutasa-Gottgens, T. Chia, and A. Muller. 2007. Using genomic information for altering bolting and flowering behavior of crop plants. Mol. Plant Breed. 5: 156-158.

Kirchhoff, M., C. Tränkner, F. Kopisch-Obuch, and Ch. Jung. 2009. Selection for cold hardiness and late bolting for breeding winter beets. BAL Gumpenstein, Irdning. 37: 173-175.

Refay, Y. A. 2010. Root Yield and Quality Traits of Three Sugar Beet (Beta vulgaris L.) Varieties in Relation to Sowing Date and Stand Densities. World J. Agric. Sci. 1: 289-294.

Rinaldi, M., and A. V. Vonella, 2006. The response of autumn and spring sown sugar beet (Beta vulgaris L.) to irrigation in Southern Italy: Water and radiation use efficiency. Field Crops Res. 95: 103-114.

Sadeghian, S. Y. 1993. Bolting in sugar beet, genetic sand physiological aspects. University of Sweden. Ph. D. Thesis. Agricultural Science. Plant Breeding Department.

Smith, G. A., and S. S. Martin, 1997. Effects of plant density and nitrogen fertility on purity components of sugar beet. Crop Sci. 17: 472-479.

Tahisin, S., and A. Hali. 2004. Plant density and sowing date effects on sugar beet yield and Quality. Agron. J. 3: 215-218.