بررسی شاخص تغذیه نیتروژن، شاخصسبزینگی، غلظت نیتروژن وعملکرد گندم در رژیم‌های مختلف تغذیه‌ای

مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

مقاله 16، دوره 11، شماره 37، تیر 1398، صفحه 163-177   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

اکرم معینی راد^{* 1}؛ ابراهیم زینلی²؛ افشین سلطانی³؛ سراله گالشی⁴

¹دانشجوی دکتری فیزیولوژی گیاهان زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران

²استاد گروه زراعت، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران

³استاد گروه زراعت، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان ، گرگان، ایران

⁴دانشیار گروه زراعت، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران

چکیده

نیتروژن و فسفر از عناصر معدنی پر‌مصرف مورد نیاز گیاهان هستند . به منظور بررسی عملکرد، شاخص تغذیه نیتروژن، شاخص سبزینگی و غلظت نیتروژن تحت رژیمهای مختلف تغذیه‌ای در گندم، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 4 تکرار در شرایط مزرعه در گلستان طی دو سال زراعی 1393- 1394 و 1394- 1395 اجرا شد.عامل اول مقدار نیتروژن کودی (صفر، 75 و150 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار) و عامل دوم مقدار فسفر کودی (0،20،40،60 و 80 کیلوگرم فسفر خالص در هکتار)بود . نتایج نشان داد که صفات مورد مطالعه در هر سه مرحله
اندازه‌گیری شده از مدل رگرسیونی خطی ساده تبعیت کرد، به‌طوری‌که در هر سطح نیتروژن از سطوح مختلف فسفر، با افزایش مقدار فسفر مصرفی صفات مورد بررسی از روند افزایشی برخوردار بود و حداکثر مقدار آن در میزان فسفر خالص مصرفی 80 کیلوگرم در هکتار حاصل شد که با مقدار فسفر خالص مصرفی 60 کیلوگرم در هکتار، عملکرد اختلاف معنی‌دار نشان نداد. همچنین نتایج این آزمایش نشان‌دهنده رابطه‌ی بسیار قوی بین شاخص تغذیه نیتروژن، شاخص سبزینگی و نیتروژن موجود در اندام‌های هوایی گیاه می‌باشد . لذا از آنجا که اندازه‌گیری غلظت نیتروژن بوته‌ها بسیار پر‌هزینه، وقت‌گیر و مستلزم تجهیزات گران‌قیمت می‌باشد می‌توان از دستگاه کلروفیل‌متر برای ارزیابی وضعیت تغذیه کودی گیاه استفاده نمود و در مدیریت کودی علاوه بر نیتروژن، فسفر نیز باید مد نظر قرار گیرد و پیشنهاد می شود جهت حصول حداکثر عملکرد 60 کیلوگرم در هکتار فسفر خالص نیز مصرف شود.

کلیدواژه‌ها

شاخص تغذیه نیتروژن؛ کلروفیل‌متر؛ عملکرد؛ فسفر و نیتروژن

مراجع

بخشنده، ا.، ف. اسدی.، ف. خاوری و ا. زینلی. 1392. بهبود مدیریت نیتروژن با استفاده از پارامتر شاخص تغذیه نیتروژن و دستگاه کلروفیل متر در مزارع گندم.دومین کنفرانس بین المللی مدلسازی گیاه، آب، خاک و هوا. 1-13. 

زینلی، ا. تغذیه نیتروژنی گندم در گرگان ؛ جنبه‌های زراعی، فیزیولوژیکی و زیست محیطی. 1388.  پایان نامه دکتری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان. 201 صفحه. 

سپهر، ا.، م. ج. ملکوتی.، ب, خلد برین.، ن. کریمیان.، ع. صمدی.، ح. رسولی.، ف. نورقلی پور و ز. خادمی. 1388. بررسی کارایی ارقام مختلف غلات از لحاظ جذب فسفر. مجله پژوهش های خاک. جلد23. شماره 2: 125-134,

سلطانی، 1. 1386. کاربرد نرم افزار آماری SAS. انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد. 182 صفحه.

عارفی، ا.، م, کافی.، ح. ر. خزاعی و م. بنایان اول. 1391. بررسی اثر سطوح مختلف نیتروژن، فسفر و پتاسیم بر عملکرد، فتوسنتز و پیگمانت‌های فتوسنتزی، کلروفیل و غلظت نیتروژن اجزای گیاه داروئی و صنعتی موسیر. مجله بوم شناسی کشاورزی. جلد 4. شماره 3: 207-214.

غازان شاهی، ج. 1385. آنالیز خاک و گیاه. انتشارات جهاد دانشگاهی تهران. 247 صفحه.

مارکاریان، ش.، ن. ا. نجفی.، ن. ع. اصغرزاد و ش. اوستان. 1394. اثر باکتری سینوریزوبیوم ملیلوتی و فسفر برشاخص کلروفیل برگ، غلظت نیتروژن و فسفر ریشه و بخش هوایی یونجه در شرلیط تنش خشکی. مجله دانش آب و خاک. جلد 25، شماره 4: 27-45.     

Ashiono, G. B., T. E. Akuja., T. E. Gatulku, and P. Mwangi. 2005. Effect of nitrogen and phosphorus application on growth and yield of dual purpose sorghum in the dry high-lands of Kenya.  Asian J. Plant Sci. 4(4): 379-382.

Aulakh, M. S. and S. S. Malhi. 2005. Interactions of nitrogen with other nutrients and water: Effect on crop yield and quality, nutrient use efficiency, carbon sequestration, and environmental pollution. Adv. Agron. J. 86:341–409.

Baligar, V. C. N. K. Fageria, and Z. L. He. 2001. Nutrient use efficiency in plants, Communications in  Science and Plant Analysis. 32:921–950.

Fageria, N. K. 2014. Nitrogen management in crop production. Boca Raton. 418 pages,

FAO. WWW. FAO, Org. 2015. (Food and Agriculture Organization of the United Nations),

Justes, E., B. Mary, J. M. Meynard, J. M. Machet, L. Theleir-Huches.1994. Determination of a critical nitrogen dilution curve for winter wheat crops. Ann,Bot. 74: 397-407,

Kaiser, D. E. and  K. I. Kim. 2013. Soybean response to sulfur fertilizer applied as a broadcast or starter using  replicated strip trials., Agro. J. 105:1189–1198.

Lamarie, G. F. Gastal. and J. Sallette. 1989. Analysis of the effect of N nutrition on dry matter yield of a sward by reference to potential yield and optimum N content, Proceeding XVI International Grassland Congress, Nice France. 179-180.

Le Bail, M. M. H. Jeffory. C. Bouchard. and A. Barbottin. 2005. It is possible to forecast the grain quality and yield of differences varieties of winter wheat from Minolta by SPAD meter measurements? Euro. J. Agron. 23: 379-391. 

Lopez Belido, R. J. C. E. Shepherd. and P. B. Barraclough. 2004. Predicting post-anthesis N requirements of bread wheat with a Minolta SPAD meter. Eur. J.Agron. 20: 313-320.

Marschner, H. 1995. Mineral Nutrition of Higher Plants, 2^nd edition, New YORK, Acadmic Press.

Poblaciones, M. A. J. L. Lopez-Bellido. J. Rafel. 2009. Field estimation of technological bread-making quality in wheat in wheat. Filed. Crop. Res.112: 253-259.

Skudra, I. and A. Skudra. 2004. Phosphorus concentration in soil and in winter wheat plants. Aust. Socity. Agron. 1: 1-6,

Saseendran, S.  A. D. S. Nielsen, L. Ma, L. R.  Ahuja.  and A. D. Halvorson. 2004. Modeling nitrogen.

Wilkinson, S. R. D. L. Grunes. and M. E. Sumner. 2014. Nutrient interactions in soil and plant nutrition, In:  Handbook of Soil Science, ed, M, E, Sumner, pp, 89–111, Boca Raton, Florida: CRC Press.