تاثیرپذیری عملکرد کمی و کیفی ارقام سویا از تاریخ کشت و محلول پاشی سولفات روی

مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

مقاله 25، دوره 11، شماره 37، تیر 1398، صفحه 271-284   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

میثم قاسمیان¹؛ عباس ملکی^{* 2}؛ امین فتحی³؛ محمد میرزایی حیدری²

¹باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد ایلام، دانشگاه آزاد اسلامی، ایلام، ایران

²گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد ایلام، دانشگاه آزاد اسلامی، ایلام، ایران

³باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد آیت الله آملی، دانشگاه آزاد اسلامی، آمل، ایران

چکیده

به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و سولفات روی بر دو رقم سویا آزمایشی بصورت طرح اسپلیت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه کرت در منطقه ایلام در سال 1392 اجرا گردید. فاکتورهای مورد آزمایش شامل فاکتور اصلی تاریخ کاشت در سه سطح 15 تیر، 25تیر و 5 مرداد ماه و فاکتور فرعی مراحل محلول پاشی سولفات روی شامل محلول پاشی در ابتدای گلدهی، ایتدای غلاف دهی و عدم محلول پاشی و فاکتور فرعی فرعی رقم شامل L.17, M.7 بود. نتایج نشان داد اثر متقابل دوگانه سولفات روی و تاریخ کشت بر عملکرد دانه و پروتئین معنی دار بود. اثر متقابل رقم و تاریخ کشت بر درصد روغن و پروتئین معنی دار گردید. در اثر متقابل سه گانه بیشترین عملکرد دانه با تولید 1662 کیلوگرم در هکتار مربوط به رقم M7 و در تاریخ کشت 15 تیر و در تیمار محلول پاشی در مرحله گلدهی بدست آمد. بیشترین درصد روغن و پروتئین در رقم M7 و در تاریخ کشت 5 مرداد حاصل شد. رقم L17 در تمام تاریخ کشت ها درصد روغن کمتری تولید کرد. در هر دو رقم مورد بررسی بیشترین درصد روغن و پروتئین در تاریخ کشت 5 مرداد بدست آمد. نتایج کلی این آزمایش نشان داد رقم M7 از نظر عملکرد دانه و تولید روغن و پروتئین بهتر بوده و محلول پاشی سولفات روی بر عملکرد و کیفیت دانه اثر مثبتی داشت همچنین با تاخیر در کشت درصد روغن و پروتئین دانه افزایش یافت.

کلیدواژه‌ها

رقم؛ خصوصیات عملکردی؛ سویا؛ سولفات روی

مراجع

باﺧﺘﺮی، ا. ﻏﻔﺎر زﻧﻮز، ح و ﻋﺮب، غ. 1382. ﺑﺮرﺳﻲ و ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻋﻤﻠﻜﺮد ارﻗﺎم ﺳﻮﻳﺎ در ﺑﻬﺸﻬﺮ. ﮔﺰارش ﺳﺎﻟﻴﺎﻧﻪ ﺑﺨﺶﺗﺤﻘﻴﻘﺎت داﻧﻪ ﻫﺎی روﻏﻨﻲ ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ اﺻﻼح و ﺗﻬﻴﻪ ﻧﻬﺎل و ﺑﺬر.

باقری خولنجانی، م. 1390. اثر شوری و مقادیر مختلف روی بر خصوصیات رشد، عملکرد و خصوصیات کیفی دانه گلرنگ (Carthamus tinctorius L.). پایان نامه کارشناسی ارشد زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند. 135 صفحه.

بای بوردی، ا. و زرگری پور، پ. 1389. تاثیر کاربرد سطوح مختلف عناصر فسفر وروی بر غلظت کادمیوم در دورقم کلزا در آذربایجان شرقی. سومین سمینار بین المللی دانه­های روغنی وروغن­های خوراکی.

خلیل زاده گوگانی، م. ر.، پاسبان اسلام، ب. و موسوی زاده، س. ا. 1386 . تعیین آرایش کاشت در ژنوتیپ های گلرنگ بهاره. . مجله دانش کشاورزی. جلد 17، شماره 1: 62-51.

رﺿﺎﻳﻲ زاده، ع. جمالی،ر. صفری، ع. 1382. ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﺎﺷﺖ ﺑﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮد و اﺟﺰاء ﻋﻤﻠﻜﺮد ارﻗﺎم ﺳﻮﻳﺎ.ﭼﻜﻴﺪه ﻣﻘﺎﻻت ﻫﻔﺘﻤﻴﻦ ﻛﻨﮕـﺮه ﻋﻠﻮم زراﻋﺖ و اﺻﻼح ﻧﺒﺎﺗﺎت اﻳﺮان.ص 386.

زارع ده آبادی، س.، اسرار، ز.، و مهربانی، م. 1386. اثر فلز روی بر رشد و برخی از شاخص های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی در گیاه نعناع خوراکی (.Mentha spicata L).مجله زیست شناسی ایران، جلد 20، شماره 230:3-241.

شعبانی، ق.، عزیزی، خ.، چایی­چی، م.ر.، امینی دقی، م.، و قلاوند، ا. 1384. اثر زمان برداشت علوفه بر عملکرد بیولوژیک و ذخیره بذر خاک در ارقام یونجه یکساله در شرایط دیم. پژوهش و سازندگی در زراعت و باغبانی. 66: 39-29.

ﺷﻤﺲ، ک .1381. ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺗﺎرﻳﺦ ﻛﺎﺷﺖ ﺑﺮﻋﻤﻠﻜﺮد و اﺟﺰاء ﻋﻤﻠﻜﺮد ارﻗﺎم ﺳﻮﻳﺎ. ﭼﻜﻴﺪه ﻣﻘﺎﻻت ﻫﻔﺘﻤﻴﻦ ﻛﻨﮕـﺮه ﻋﻠـﻮم زراﻋﺖ و اﺻﻼح ﻧﺒﺎﺗﺎت اﻳﺮان.ص 188.

صادقی، ا. غفاری خلیق، ح. عسگری، ح. 1384. بررسی تاثیر تاریخ های مختلف کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام سویا، نهمین کنگره علوم زراعت و اصلاح نباتات ایران.پردیس ابوریحان دانشگاه تهران.

ﻓﺎﻃﻤﻲ ﻧﻘﺪه، س. ح و ع، ﺳﺮوش زاده.1380. ﺑﺮرﺳﻲ اﺛـﺮات ﺗـﺎرﻳﺦ ﻛﺎﺷـﺖ و ﻣﺤﻠـﻮل ﭘﺎﺷـﻲ ﻧﻴﺘـﺮوژن (N) و ﺑـﺮ (B) در ﻣﺮاﺣـﻞ زاﻳﺸﻲ،ﺑﺮ روی ﻋﻤﻠﻜﺮد و اﺟﺰاء ﻋﻤﻠﻜﺮد ارقام ﺳﻮﻳﺎ. ﭼﻜﻴﺪه ﻣﻘﺎﻻت ﻫﻔﺘﻤﻴﻦ ﻛﻨﮕﺮه ﻋﻠﻮم زراﻋﺖ و اﺻﻼح ﻧﺒﺎﺗﺎت.اﻳﺮان. ص233.

فنایی، ح.ر.، اکبری مقدم، ح.، کیخا، غ.، ناروئی راد، م.ر.، و مدرس نجف آبادی، س. س.1386. اثر زمان برداشت بر عملکرد و اجزاء عملکرد ارقام کلزا در منطقه سیستان. نهال و بذر. جلد 23، شماره 1: 74-59.

فولادوند، س. 1391. تاثیر تاریخ برداشت بر عملکرد ارقام و لاین های پیشرفته گلرنگ در شرایط دیم منطقه معتدل سرد خرم آباد. پایان نامه کارشناسی ارشد زراعت. دانشکده آزاد اسلامی واحد خرم آباد.

فیض الهی، ع. 1391. تأثیر منابع کود نیتروژن و سولفات روی بر رشد رویشی و زایشی همیشه بهار. پایان نامه کارشناسی ارشد زراعت. دانشکده آزاد اسلامی واحد تاکستان.

قربانزاده،‌م. و م. نصیری. 1384. واکنش عملکرد دانه ارقام سویا و اجزای آن به تاًخیر در کاشت. مجله دانش کشاورزی. 15: 161-149.

مدنی، ح.، نادری بروجردی، غ.، آقاجانی، ح.، چنگیزی، م.، و پازکی، ع. 1387. تاثیر زمان برداشت بر عملکرد و ریزش دانه کلزا (Brassica napus L. cv. Okapi) در اراک. مجله یافته­های نوین کشاورزی.جلد 2،شماره 3: 296-286.

مهدی نیا افرا، ج.، قلی زاده،ع.، محمودی، م.، مبصر،ح.، معنوی امری، م. 1393. پاسخ دو رقم سویا به اثر متقابل عناصر فسفر و روی. مدیریت خاک و تولید پایدار. جلد4، شماره1: 98-122

موسوی، س. ک. و پ. پزشک پور. 1385. ارزیابی پاسخ ژنوتیپ های نخود کابلی(Cicer arientinum L.) به تاریخ کاشت. مجله پژوهشهای زراعی ایران. 4: 154-141.

Abdoli M., Esfandiari, A., Mousavi, S., Sadeghzadeh, B., Saeidi, M. 2016. The effect of seed zinc internal content and foliar application of zinc sulfate on yield and storage compositions of wheat grain. Crop Physiology. 7 (28): 91-106.

Alloway, B. J. 2009. Soil factors associated with zinc deficiency in crops and humans. Environ Geochem Health. 31 (5): 537-548.

Berglund, D. R. 2002. Soybean production field guide for North Dakota and northwestern Minnesota. Published in cooperative and with support from the North Dakota Soybean Council, 136p.

Biranvand, F., Rafiei, M., Khorgami, A., Daraimofrad, A., Zeydi Toolabi, N. 2011. Effect of Plant Density and Different Levels of Zinc Sulfate on Quantitative Yield of Triticale in Dry Land Conditions. Crop Physiology. 2 (8): 93-95.

Cakmak, I. 2008. Enrichment of cereal grains with zinc: Agronomic or genetic bio fortification. Plant Soil 302 (1): 1-17.

FAO. 2010. Fao statistic deviation, http://faostat.fao.org.

Fatima, Z., Zia, M. and Chaudhary, M.F. 2006. Effect of Rhizobium strains and phosphorus on growth of soybean [Glycine max (L.) Merr.] And survival of Rhizobium and Solubilizing bacteria. Pakistan Journal Botany, 38 (2): 459-464.

Hungria, M., Campo, R. J., Mendes, I. C. and Graham, P.H. 2006. Contribution of biological nitrogen fixation to the N nutrition of grain crops in the tropics. Nitrogen nutrition and sustainable plant productivity stadium press, USA.

Jaberi, H., Lotfi, B., Jamshidnia, T., Fathi, A., Olad, R., & Abdollahi, A. 2015. Survey of yield of winter canola cultivars under drought stress on the yield at four different phonological stages. Scientia, 12(3), 144-148.‏

Li, C. Y., Sun, Z. N., Chen, H. Z. and Yang, S. Z. 2006. Influence of shading stress during different growth stage on yield and main characters of soybean. Southwest China Journal of Agricultural Science,19: 265-269.

Malakouti, M. J. 2007. Zinc is a neglected element in the life cycle of plants. Middle Eastern and Russian Journal of Plant Science and Biotechnology, 1(1):1-12.

Maleki, A., Naderi, A., Naseri, R., Fathi, A., Bahamin, S., & Maleki, R. 2013. Physiological performance of soybean cultivars under drought stress. Bull. Env. Pharmacol. Life Sci, 2(6):38-44.‏

Rengel, Z. 2001. Genotypic differences in micronutrient use efficiency in crops. Communication in soil science and plant analysis, 32: 1163-1186.

Rion, B. Alloway, J. 2004. Fundamental aspects of Zinc in soils and plants. International Zinc Association. 1-128.

Sadeghzadeh, B. 2013. A review of zinc nutrition and plant breeding. Journal of Soil Science and Plant Nutrition. 13(4): 905-927.

Telen, K. D. 2006. Interaction between row spacing and yield: Why it work. Crop Management (online). Dol: 10-1094/cm-2006-0227-03-RV.

Yang, N., Wang, Z., Gao. Y., Zhao, H., Li, K., Li, F., and Malhi, S. S. 2014. Effects of planting soybean in summer fallow on wheat grain yield, total N and Zn in grain and available N and Zn in soil on the Loess Plateau of China. European Journal of Agronomy, 58: 63-72.‏

Yari, V., Frnia, A., Maleki, A., Moradi, M., Naseri, R., Ghasemi, M., & Lotfi, A. 2013. Yield and yield components of soybean cultivars as affected by planting date. Bull. Env. Pharmacol. Life Sci, 2(7): 85-90.‏