بررسی و مقایسه ترکیبات فنلی و فعالیت آنتی‌اکسیدانی اندام های مختلف گیاه دارویی (Calotropis procera Aiton)در دو منطقه بم و جیرفت

اکوفیتوشیمی گیاهان دارویی

مقاله 7، دوره 7، شماره 1 - شماره پیاپی 25، خرداد 1398، صفحه 77-86   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

سمیه غلامشاهی¹؛ علی صالحی ساردویی^{* 2}

¹کارشناس‌ارشد، گروه علوم باغبانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت، جیرفت، ایران.

²گروه علوم باغبانی، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

چکیده

گیاهان منبع غنی از ترکیبات فنلی (فلاونوئیدها، تانن و آنتوسیانین) هستند که مهم‌ترین آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی به شمار می‌آیند. آنتی‌اکسیدان‌های موجود در رژیم غذایی به لحاظ محافظت بدن در مقابل استرس اکسیداتیو و حفظ سلامت حائز اهمیت هستند. این تحقیق به منظور بررسی کمی و کیفی ترکیبات فنلی و آنتی‌اکسیدانی گیاه استبرق (Calotropis procera Aiton) به عنوان جایگزین آنتی‌اکسیدان‌های سنتزی انجام شده است. اندام‌های مختلف گیاه از جمله برگ، گل، میوه و شیره گیاه در مرحله بلوغ کامل در دو منطقه جرفت و بم مورد ارزیابی قرار گرفت. فعالیت آنتی‌اکسیدانی عصاره گیاه با استفاده از روش مهار رادیکال آزاد 2 و 2- دی فنیل 1- پیکریل هیدرازیل (DPPH) اندازه‌گیری شد. پس از تهیه عصاره متانولی سنجش میزان فنلی به روش اسپکتروفتومتری صورت گرفت و در نهایت تجزیه واریانس داده‌ها با استفاده از نرم افزار SAS انجام شد و میانگین‌ها از طریق آزمون دانکن در سطح 05/0P≤ مقایسه شد .نتایج بدست آمده نشان دادند ترکیبات فنلی و آنتی‌اکسیدانی در اندام برگ بیشتر از سایر اندام‌ها بود و در منطقه بم نسبت به جیرفت بیشتر بود. که این نتایج در میوه هم به همین صورت بود. اما در گل و شیره (لاتکس) استبرق بومی جیرفت ترکیبات فنلی بیشتری را نشان داد. ترکیبات فنلی و آنتی‌اکسیدانی برگ در مقایسه با شیره 5/2 برابر بود. لاتکس (شیره) استبرق در دو منطقه بم و جیرفت نسبت به سایر اندام‌ها (برگ، گل، میوه) کمترین میزان ترکیبات فنلی را داشتند. فعالیت آنتی‌اکسیدانی با میزان ترکیبات فنلی رابطه مستقیم دارد.

کلیدواژه‌ها

ترکیبات فنلی؛ فعالیت آنتی‌اکسیدانی؛ DPPH؛ IC50

مراجع

References

1. Aeschbach, R., LoEliger, J., Scott, B.C., Murcia, A., Butler, J., Halliwell, B. and Aruoma, O.I., 1994. Antioxidant action of thymol, carvacrol,6- gingerol, zingerone and hydroxytyrosol. Food Chem. Toxicol., 32: 31-36.
2. Akgul, M. and Tozluoglu, A., 2009. Juvenile woods from beech (Fagus orientalis L) and pine (Pinus nigra A) plantations. Trends in Applied Sciences Research, 4(2): 116-125.
3. Arumugam, P., Ramamurthy, P., Ramesh, A., 2010. Antioxidant and cytotoxic activities of lipophilic and hydrophilic fractions of Mentha Spicata L. (Lamiaceae). Inter. J. Food Properties, 13 (1): 23– 31.
4. Aryaie Monfared, M.H., Tavakoli, H. and HosseinKhani, H., 2012. Study ofsome apparent, anatomical and physical properties of Divdal (Ammodendron persicum) wood from Zirkooh-Qhaen. Iranian Journal of Wood and Paper Science Research, 27 (4): 664-675. (In Persian).
5. Bai, N., He, K., Roller, M., Lai, C.S., Shao, X., Pan, M.H. and Ho, C.T., 2010. Flavonoids and phenolic compounds from Rosmarinus officinalis. J. Agri. Food Chem., 12: 58 (9): 5363 - 7.
6. Bystrická, J., Vollmannová, A., Margitanová, E. and Čičová, I., 2010. Dynamics of polyphenolics formation in different plant parts and different growth phases of selected buckwheat cultivars.  Acta Agriculturae Slovenica, 95: 225-229.
7. Candan, F., Unlu, M., Tepe, B., Daferera, D., Polissiou, M., Sokmen, A.H. and Akpulat, A., 2003. Antioxidant and antimicrobial activity of the essential oil and methanol extracts of Achillea millefolium subsp millefolium Afan. (Asteraceae) Ethnophama, 87: 215-220.
8. Cao, G. and Prior, R.L., 1998. Comparison of different analytical methods for assessing total antioxidant capacity of human serum. Clin. Chem., 44: 1309-15.
9. Chow, P., Nakayama S.F., Blahnik, B., Youngquist, J.A. and Coffelt T.A., 2008. Chemical constituents and physical properties of guayule wood and bark, industrial crops and products, 28: 303–308.
10. Damien Dorman, H.J., Koşar, M., Kahlos, K., Holm, Y. and Hiltunen, R., 2003. Antioxidant properties and composition of aqueous extracts from Mentha Species, Hybrids, Varieties, and Cultivars. J. Agric. Food Chem., 51 (16): 4563 – 9.
11. Dhar, M.L., Dhar, M.M., Dhawan, B.N., Mehrotra, B.N. and Ray, C., 1968. Screening of Indian medicinal plants for biological activity, Part I, IndianJournal of Experimental Biology, 6: 232-247.
12. Ebrahimzadeh, M.A., Hosseinimehr, S.J., Hamidinia, A. and Jafari, M., 2008. Antioxidant and free radical scavenging activity of Feijoa sallowiana fruits peel and leaves. Pharmacologyonline, 1: 7-14.
13. Elmasta, M., Drirtas, I., Isildak, O., Aboul-Enein, H.Y., 2006. Antioxidant activity of S-Carone isolated from Spearmint (Mentha Spicata L.). Liquid Chromato Related Technol., 29(10): 1465-1475.
14. Fredes, C., Montenegro, G., Zoffoli, J. P., Santander, F. and Robert, P., 2014. Comparison of the total phenolic content, total anthocyanin content and antioxidant activity of polyphenol-rich fruits grown in Chile.  Ciencia E Investigacion Agraria, 41: 49-60.
15. Golluce, M., Sahin, F., Sokmen, M., Ozer, H., Daferera, D., Sokmen, A., Polissiou, M., Adiguzel, A. and Ozken, H., 2007. Antimicrobial and antioxidant properties of the essential oils and methanol extract from Mentha longifolia L. ssp. longifolia. Food Chem., 103: 1449-1456.
16. Hatano, T., Edamatsu, R., Hiramatsu, M., Moti, A., Fujita, Y., Yasuhara, T., Yoshida, T. and Okuda, T., 1989. Effects of tannins and related polyphenols on superoxide anion radical, and on 1, 1-diphenyl-2- picrylhydrazyl radical.  Chemical and Pharmaceutical Bulletin, 37: 2016-2021.
17. Ismail, A. and Hong, T., 2002. Antioxidant Activity of Selected Commercial Seaweeds. Mal. J. Nutr., 8(2): 167-177.
18. Jamshidi, M., Ahmadi, H.R., Rezazadeh, S.h., Fathi, F. and Mazanderani, M., 2010. Study on phenolicd and anioxidant activity of some selected plant of Mazandaran province. Medic Plan, 9(34): 177-183. (In Persian)
19. Jamshidi, M., Ahmadi-Ashteiani, H.R., Shamsali, R., Fathi Azad, F., Mazandarani, M., and Khaki, A. 2010. Analysis and comparison of phenolic compounds and antioxidant activity of some plant species native to the Caspian. Journal of Medicinal Plants, 9: 177-183 (In Persian).
20. Kamkar, A., Shariatifar, N., Jamshidi, A.H. and Mohammadian, M., 2010. Study of antioxidant functional of the water, methanol, and ethanol extracts of endemic Cuminum cyminum L. and Cardaria draba L. in the In-vitro systems. Ofoghe- Danesh, 16(3): 37-45. (In Persian).
21. Katalinic, V., Milos, M., Kulisic, T. and Jukic, M., 2006. Sceerning of 70 medical plant extracts for antioxidant capacity and total phenols. Food Chem, 94: 550-577.
22. Kaur, G., Jabbar, Z., Athar, M. and Alam, M.S., 2006. Punica granatum (pomegranate) flower extract possesses potent antioxidant activity and abrogates Fe-NTA induced hepatotoxicity in mice. Food Chem Toxico,44(7): 984-93.
23. Liang, T., Yue, W. and Li, Q., 2010. Comparison of the phenolic content and antioxidant activities of Apocynum venetum L. (Luo-Bu-Ma) and two of its alternative species. Int. J. Mol. Sci., 11(11): 4452-64.
24. Muret, K., Sevgi, K., Sengul, K., Esra, U., Cemalettin, B. and Fedra, V., 2007. Biological activities, chemical composition of three honeys of different types from Anatolia. Food Chem., 100(2): 526-534.
25. Muret, K., Sevgi, K., Sengul, K., Esra, U., Cemalettin, B. and Fedra, V., 2007. Biological activities, chemical composition of three honeys of different types from Anatolia. Food Chem, 100(2): 526-534.
26. Pahari, B., Chakraborty, S., Chaudhuri, S., Sengupta, B. and Sengupta, P.K., 2012. Binding and antioxidant properties of therapeutically important plant flavonoids in biomembranes: Insights from spectroscopic and quantum chemical studies. Chem Phys Lipids, 165(4): 488-96.
27. Pereira, R.P., Fachinetto, R., de Souza Prestes, A., Puntel, R.L., Santos da Silva, G.N., Heinzmann, B.M., Boschetti, T.K., Athayde, M.L., Bürger, M.E., Morel, A.F., Morsch, V.M. and Rocha, J.B., 2008. Antioxidant effects of different extracts from Melissa officinalis, Matricaria recutita and Cymbopogon citratus. Neurochem. Res, 34 (5): 973 - 83.
28. Peterson, D.M., Emmons, C.L. and Hibbs, A. 2001. Phenolic antioxidant activity in pearling fractions of oat groats. Cereal Sci., 33: 97-103.
29. Pokorny, J., 2007. Are natural antioxidants etter and safer than synthetic antioxidant components. Europian jornal of Lipid Science and Technology, 109: 629-642.
30. Rajurkar, N.S. and Hande, S.M., 2011. Estimation of phytochemical content and antioxidant activity of some selected traditional Indian medicinal plants. Indian J. Phrm. Sci., 146-51.
31. Rashedi, H., Amiri, H. and Gharezi, A., 2015. Assessment of phytochemical and antioxidant properties of the Capparis spinosa L. Khuzestan province. Journal of Qazvin University of Medical Science, 18: 11-17.
32. Sharma, R., Samant, S., Sharma, P. and Devi, S., 2012. Evaluation of antioxidant activities of withania somnifera leaves growing in natural habitats of North West Himalaya, India. Journal of Medicinal Plants Research, 6: 657-661.
33. Suhanya, P., Juzaili, B., Azizi, R., Ismail, S., Sasidharan, S. and Mahsufi, M., 2009. Evaluation of antioxidant and antibacterial activities of aqueous, methanolic and alkaloid extracts from Mitragyna speciosa (Rubiaceae Family) leaves, Molecules. 14: 3964-3974.
34. Sun, T. and Ho, C.T., 2005. Antioxidant Activities of Buckwheat Extracts. Food Chem, 90: 743–749.
35. Swetie, R., Raesh, Ch. and Arun, S., 2007. Antioxidant potential of mint (Mentha spicata L.) in radiation processed lamb meat. Food Chem, 100(2): 451-458.
36. Tsao, R. and Akhtar, M.H., 2005. Nutraceuticals and functional foods. I. current trend in phytochemical antioxidant research.  Journal of Food Agriculture & Environment, 3: 10-17.
37. Yang, D., Wang, Q., Ke, L., Jiang, J. and Ayaing, T., 2007. Antioxidant activities of various extracts of Lotus (Nelumbo nuficera Gaertn) rhizome. Asia. Pac. J. Clin. Nutr., 16:158-163.
38. Zeng, H.H., Tu, P.F., Zhou, K., Wang, H., Wang, B. and Lu, J.F., 2001. Antioxidant properties of phenolic diterpenes from Rosmarinus officinalis. Acta. Pharmacol. Sin., 22(12): 1094 - 8.