بازیابی مستندات قرآنی مسأله تفویض

فصلنامه مطالعات قرآنی

مقاله 16، دوره 10، شماره 37، خرداد 1398، صفحه 393-415   

نویسندگان

محمد مهدوی¹؛ ربابه سلمانی²

¹استادیار و عضو هیأت علمی دانشگاه تبریز

²فارغ التحصیل کارشناسی ارشد کلام اسلامی دانشگاه تبریز

چکیده

مقاله حاضر با هدف بررسی مستندات قرآنی تفویض به معنای واگذاری امور به دیگران به رشته تحریر در آمده است. جهت یافتن مستندات قرآنی، افزون بر جست‌وجوی آیات از قرآن، از دیگر منابع حدیثی و کلامی هم استفاده شده است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که در آیات قرآن برخی امور به ملائکه نسبت داده شده است از جمله: میراندن و قبض روح، تدبیر نظام هستی، تقسیم امور، اعطای فرزند به حضرت مریم و همچنین برخی امور به افراد خاص مثل پیامبران و انسان‌های صالح مانند: حضرت خضر، حضرت عیسی، حضرت سلیمان، حضرت داود واگذار شده است؛ و برخی امور نیز به موجودات دیگر واگذار شده است. مثل گرم کردن زمین و نور دادن به موجودات که به خورشید تفویض شده است. پس نتیجه می‌گیریم که از نظر قرآن کریم تفویض امور به غیر یکی از سنت‌های الهی می‌باشد چنانکه در روایات داریم خداوند جز از طریق اسباب، امور دین و دنیا را جاری نمی‌سازد.

کلیدواژه‌ها

شواهد قرآنی؛ عالم هستی؛ استقلالی؛ غیر استقلالی

مراجع

قرآن کریم.

ابن اثیر، مبارک بن محمد. 1364ش، النهایة فی غریب الحدیث والأثر، چاپ چهارم، قم: مؤسسة اسماعیلیان للطباعة والنشر والتوزیع.

ابن فارس، احمد بن زکریاء. بی‌تا، معجم مقائیس اللغة، قم: دار الکتب العلمیه.

ابن منظور، ابوالفضل جمال الدین محمد بن مکرم‌. 1408ق، لسان العرب، الطبعة الاولی، بیروت: دار احیاء التراب العربی.

برنجکار، رضا. 1382ش، دانشنامه جهان اسلام؛ مدخل تفویض، تهران: بنیاد دایرة المعارف اسلامی.

جوهری، اسماعیل بن حماد. 1990م، الصحاح تاج اللغة وصحاح العربیة، چاپ چهارم، بیروت: دار العلم للملائین.

ربانی گلپایگانی، علی. 1391ش، وحی نبوی: بررسی نقش پیامبر در پدیده وحی، قم: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.

شاه عبدالعظیمی، حسین. 1363ش، تفسیر اثنی عشری، چاپ اول تهران: نشر میقات.

طباطبایی، محمد حسین. 1390ش، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: مؤسسة الاعلمی للمطبوعات.

طبرسی، ابو منصور. 1403ق، الاحتجاج، چاپ اول، مشهد: نشر المرتضی.

طبرسی، فضل بن حسن. 1372ش، تفسیر مجمع البیان، تهران: ناصرخسرو.

طیب، عبد الحسین. 1369ش، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، تهران: انتشارات اسلام.

عیاشی، محمد بن مسعود. 1380ق، تفسیر العیاشی، چاپ اول، تهران: مکتبة العلمیة الاسلامیه.

فیض کاشانی، محمد محسن. 1430ق، کتاب الوافی، تحقق مکتبة الامام امیر المؤمنین علی(علیه السلام)، چاپ اول، اصفهان: عطر عترت.

قرائتی، محسن. 1384ش، تفسیر نور، چاپ یازدهم، تهران: مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن.

قرشی، علی اکبر. 1378ش، تفسیر احسن الحدیث، چاپ سوم، تهران: بنیاد بعثت.

کاشانی، محمد محسن. بی تا، تفسیر صافی، مشهد: دار المرتضی.

مجلسی، محمدباقر. 1403ق، بحار الأنوار لدرر أخبار ائمة الأطهار(علیهم السلام)، چاپ دوم، بیروت: مؤسسة الوفاء.

مجلسی، محمدباقر. 1404ق، مرآة العقول فی شرح أخبار آل‌ الرسول(علیهم السلام)، چاپ دوم، تهران: دار الکتب الإسلامیه.

مدرسی، محمد تقی. 1378ش، تفسیر هدایت، ترجمه پرویز اتابکی، چاپ اول، مشهد: آستان قدس رضوی.

مکارم شیرازی، ناصر. 1363ش، تفسیر نمونه، چاپ سوم، تهران: دار الکتب الاسلامیه.

واسطی زبیدی، محب الدین سید محمد مرتضی حسینی. 1414ق، تاج العروس من جواهر القاموس، چاپ اول، بیروت: دار الفکر للطباعة والنشر والتوزیع.