تحلیل عرفانی تجلّی حق و مشاهدة حضرت محمد(ص) در معراج (براساس روایت نظامی گنجوی)

عرفان اسلامی

مقاله 20، دوره 16، شماره 59، خرداد 1398، صفحه 439-457   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

صدیقه سلیمانی^*

استادیار دانشگاه پیام نور، ایران.

چکیده

در این مقاله، ابتدا معراج پیامبر به شیوة روایت نظامی گنجوی بحث و تحلیل می­شود. معراج از وقایعی شگرفی است که برای شخص پیامبر اتفاق افتاد. هریک از مفسران، اهل حدیث و روایت و تحلیل­گران دینی براساس مشرب عرفانی یا دینی خود (تسنّن یا تشیّع) گزارش­های جالبی داده­اند.
محتوای گزارش­هایی که از نحوة معراج پیامبر شده است با بسیاری از آموزه­ها و تجربیات عرفانی همسو است؛ یعنی عارفان و صوفیان سعی کرده­اند برخی از مبانی عرفانی و پیکرة آن را با سیر روحانی و جسمانی پیامبر همسو کنند. مبانی و مفاهیمی مانند «تجلی حق»، «سِتر»، «حجاب»، «مشاهده»، «دل» و مانند اینها از این­دسته­اند.
هدف عمدة پژوهش، بازخوانی، نقد و تفسر معراج پیامبر و هم­خوانی برخی از مفاهیم پرورش­یافتة عرفانی، مطابق با آن است.

کلیدواژه‌ها

حضرت محمد (ص)؛ معراج؛ نظامی گنجوی؛ تجلی؛ مشاهده

مراجع