حقوق اقلیت‌ها در اسلام با تاکید بر روایات عصر ظهور

سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق)

مقاله 2، دوره 6، شماره 19، خرداد 1398، صفحه 27-52   

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/sej.2019.665746

نویسنده

سید مهدی میرداداشی

استادیار، گروه حقوق، دانشگاه آزاد واحد قم، قم، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی حقوق اقلیت‌ها در اعلامیه‌های جهانی حقوق بشر و در اسلام با تکیه بر روایات عصر ظهور است. یافته‌های این پژوهش که به روش توصیفی- تحلیلی و مطالعه کتابخانه‌ای است، نشان می‌دهد که با تأسی به اصول قرآنی، کرامت انسانی، عدالت ائمه معصومین و اختیار انسان، هر روایتی که مغایر با این اصول راهنما باشد، قابل پذیرش نیست و حضرت مهدی(عج) نیز با استدلال و منطق با اهل کتاب مواجه خواهد شد و آن عده قلیلی که اسلام نیاورده باشند در پناه حکومت عدالت‌گستر آن حضرت زندگی خواهند کرد. در حالیکه در حقوق بین‌الملل، بحث از حقوق اقلیت‌ها، هرچند در لفظ و مفاد بیانیه‌های حقوق بشری، جنبه حق و تکلیفی دارند، اما به نظر نمی‌رسد تکلیف در جهت رعایت حقوق اقلیت‌ها از سوی حاکمیت‌های مختلف، به صورت عرف بین‌المللی درآمده باشد، بویژه اینکه حقوق بین‌الملل حداقل در این قبیل مسائل یا فاقد ضمانت اجراست و یا دارای ضمانت اجرای بسیار ضعیفی است، اما رعایت حقوق اقلیت‌ها در اسلام، علاوه بر جنبه حق بودن، دارای جنبه تکلیفی نیز می‌باشد و مسلمانان واقعی و دولت‌های اسلامی خود را مکلف به رعایت حقوق اقلیت‌ها می‌دانند.

کلیدواژه‌ها

حقوق اقلیت‌ها؛ حقوق؛ روایات؛ عصر ظهور؛ حقوق بین‌الملل؛ حقوق بشر

مراجع

قرآن کریم
1.    اصفهانی، راغب (بی‌تا). المفردات فی غریب القرآن. تهران: المکتبه المرتضوی.
2.    آیتی، نصرت‌الله (1383). اهل کتاب در دولت مهدی (ع). فصل‌نامه انتظار، 11، 355-372.
3.    پورسیدآقایی، مسعود (1383). عدالت مهدوی استمرار عدالت نبوی و علوی. فصل‌نامه انتظار، 4(13)، 5-34.
4.    جعفری، محمدتقی (1370). تحقیق در دو نظام حقوق جهانی بشر از دیدگاه اسلام و غرب. تهران: دفتر خدمات حقوقی بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران.
5.    حکیمی، محمد (1374). عصر زندگی و چگونگی آینده انسان و اسلام. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
6.    الزخیلی، و هبه (14012هـ ق). آثار الحرب. دمشق: دارالفکر.
7.    سید رضى، محمد (1414هـ ق). نهج‌البلاغه. قم: مؤسسه نهج‌البلاغه.
8.    شریف القرشی، باقر (1402هـ ق). النظام السیاسی فی الاسلام. بیروت: دارالتعارف للمطبوعات.
9.    شیخ صدوق (1405هـ ق). کمال‌الدین. جلد اول، قم: مؤسسه النشر الاسلامی التابعه لجامعه المدرسین.
10.    شیخ طوسی (1411هـ ق). الغیبه. قم: نشر مؤسسه معارف الاسلامیه.
11.    شیخ طوسی (1416هـ ق). کتاب الخلاف. جلد پنجم، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
12.    شیخ مفید (1413هـ ق). الارشاد فی معرفه حجج الله على العباد. قم: مؤسسة آل‌البیت علیهم‌السلام.
13.    صافی گلپایگانی، لطف‌الله (1419هـ ق). منتخب الاثر. قم: مؤسسه سیده معصومه.
14.    صدر، سید محمد (1384). تاریخ ما بعد الظهور. ترجمه حسن سجادی‌پور، تهران: موعود عصر.
15.    طاهری، حبیب‌الله (1378). سیمای آفتاب. قم: نشر زائر.
16.    عاملی، حر (1416هـ ق). وسائل الشیعه. جلد 15، قم: مؤسسه آل البیت لاحیاء التراث.
17.    عبدالکریم، زیدان (1976م). احکام الذمیین و المستأمنین فی دار السلام. بغداد: جامعه بغداد.
18.    عبدالملک، ابومحمد ابن هشام ،(1955م). السیره النبویه. جلد چهارم، قاهره: حلبی.
19.    علامه مجلسی (بی‌تا). بحارالانوار. جلد 52، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
20.    عمید زنجانی، عباسعلی (1362). حقوق اقلیت‌ها. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
21.    غنوی، امیر (1383). عدالت اجتماعی از دیدگاه اسلام. فصل‌نامه انتظار، 13، 93-115.
22.    قربان‌نیا، ناصر (1379). فقه و حقوق بین‌الملل. نشریه قبسات، 5(15 و 16)، 86-105.
23.    قربان‌نیا، ناصر (1385). جایگاه نهادهای حقوقی در عصر ظهور. مشرق موعود، 1، 129-134.
24.    قنواتی، جلیل (1377). نظام حقوقی اسلام. قم: مرکز جهانی علوم اسلامی.
25.    کریمی جهرمی، علی (1412 هـ ق). الدّر المنضود فی احکام الحدود تقریراً لابحاث السید الگلبایگانی. جلد اول، قم: نشر دارالقرآن.
26.    کریمی‌نیا، محمدمهدی (1383). همزیستی مسالمت‌آمیز در اسلام و حقوق بین‌الملل. قم: نشر مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
27.    کفعمى، ابراهیم بن على (1405هـ ق). المصباح. قم: دارالرضى.
28.    کلینی، شیخ (1387). اصول کافی. جلد 1و 8، تهران: نشر جهان‌آرا.
29.    مکارم شیرازی، ناصر (1374). تفسیر نمونه. جلد دوم، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
30.    مهدی‌پور، علی‌اکبر (1383). بررسی چند حدیث شبهه‌ناک درباره عدالت آفتاب عالمتاب. فصل‌نامه انتظار، 14، 89-114.
31.    مهرپور، حسین (1388). دیدگاه‌های جدید در مسائل حقوقی. تهران: اطلاعات.
32.    ناصرزاده، هوشنگ (1372). اعلامیه‌های حقوق بشر. تهران: مؤسسه انتشارات جهاد دانشگاهی.