جایگاه جامعه مدنی و کنشگران غیردولتی در سیاستگذاری عمومی ایران (1392-1384)

سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق)

مقاله 5، دوره 6، شماره 19، خرداد 1398، صفحه 75-94   

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/sej.2019.665769

نویسندگان

نادیا آقارضایی طرخورانی¹؛ علی محسنی^{* 2}؛ محمدحسن الهی منش³

¹دانشجوی دکتری رشته سیاستگذاری عمومی، دانشگاه آزاد اسلامی قم، ایران.

²استادیار،گروه علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی قم، ایران.

³استادیار، گروه علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی قم، ایران

چکیده

جامعه مدنی و کنشگران غیردولتی در عصر جدید از بازیگران مهم صحنه سیاسی و به عنوان یکی از عوامل مؤثر در مدیریت و اداره جامعه نقش مهمی ایفا کرده و همچنین به صورت ابزاری مؤثری برای تأثیرگذاردن بر رفتار و عملکرد دولت به ویژه در عقلانی ساختن قدرت دولتی عمل می‌کنند. تبیین جایگاه جامعه مدنی و کنشگران غیردولتی در سیاستگذاری عمومی دولت نهم و دهم به عنوان هدف این پژوهش مدنظر قرار گرفته است. استدلال اصلی این مقاله این است که در دولت نهم و دهم جامعه مدنی و کنشگران غیردولتی در سیاستگذاری عمومی به حاشیه رانده شدند و از نقش و مشارکت محدودی برخوردارند. در این پژوهش سعی شده است با روش توصیفی - تحلیلی و گردآوری اطلاعات به شیوه کتابخانه‌ای، جایگاه نهادهای مذکور در سیاستگذاری عمومی دولت‌های نهم و دهم در چارچوب مدل نهادی، و در دو حوزه سیاست داخلی و سیاست خارجی مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

جامعه مدنی؛ سیاستگذاری عمومی؛ سازمان‌های دولتی؛ گفتمان عدالت محور

مراجع

1.    اخوان کاظمی، بهرام (1388). گفتمان عدالت در دولت نهم. معرفت سیاسی، 2، 202-243.
2.    آدمی، علی (1389). راهبرد نگاه به شرق در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران: دیدگاه‌ها، زمینه‌ها و فرصت‌ها. مطالعات سیاسی، 2(7)، 97-126.
3.    ازغندی، علیرضا (1385). مقدمه‌ای بر جامعه‌شناسی سیاسی ایران. تهران: قومس.
4.    ازغندی، علیرضا (1389).چارچوب‌ها و جهت‌گیری‌های سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران. تهران: نشر قومس.
5.    بشیریه، حسین (1385). جامعه‌شناسی سیاسی. تهران: نشر نی.
6.    جوانزاد، سمانه (1392). بررسی مقایسه‌ای گفتمان سیاست خارجی ایران. دوران ریاست جمهوری آقایان خاتمی و احمدی‌نژاد. پایان نامه کارشناسی‌ارشد، رشته روابط بین‌الملل، رشته دانشگاه تهران، دانشکده حقوق و علوم سیاسی.
7.    چاندوک، نیرا (1377). جامعه مدنی و دولت (کاوش‌هایی در نظریه سیاسی). ترجمه فریدون فاطمی و وحید بزرگی، تهران: نشر مرکز.
8.    حجاریان، سعید (1379). جمهوریت: افسون‌زدایی از قدرت. تهران: طرح نو.
9.    حجتی‌پور، علیرضا (1395). بررسی تأثیر گفتمان فرهنگی دولت‌ها بر سیاست فرهنگی مقایسه دولت‌های خاتمی و احمدی‌نژاد. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، رشته علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم، دانشکده علوم سیاسی.
10.    دای، تامس (1387). مدل‌های تحلیل سیاستگذاری عمومی. مطالعات راهبردی، 11(1)، 43-74.
11.    دهشیری، محمدرضا (1378). تأثیر جامعه مدنی در سیاستگذاری خارجی جمهوری اسلامی ایران. اطلاعات سیاسی – اقتصادی، 145 و 146، 12-28.
12.    دهقانی فیروزآبادی، سید جلال (1386). ضرورت و الزامات منطقه‌گرایی در تحقق برتری منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران ، نگرش راهبردی، 87، 57-88.
13.    دهقانی فیروزآبادی، سید جلال (1386). ضرورت و الزامات منطقه‌گرایی در تحقق برتری منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران. نگرش راهبردی، 87 ، 57-88.
14.    سپهر، محمدمهدی (1396). بررسی مبانی فکری و عملکردی دولت نهم و دهم. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم، دانشکده علوم سیاسی.
15.    سرمدی، پرستو (1389). بررسی مقایسه‌ای گفتمان رسمی در مورد زنان و گفتمان نشریات و تشکل‌های غیردولتی زنان (دوره زمانی 1384-1357). پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، رشته مطالعات زنان، دانشگاه الزهرا، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی.
16.    شورچی، حافظ (1395). مقایسه رویکرد توسعه‌ای دولت‌ها در جمهوری اسلامی ایران (1392- 1376). رساله دکتری، رشته علوم سیاسی- جامعه‌شناسی سیاسی، دانشگاه علامه طباطبائی، دانشکده علوم سیاسی.
17.    فروزنده دهکردی، لطف‌اله، و وجدانی، فؤاد (1388). سیاستگذاری عمومی چیست. مجله سیاسی- اقتصادی، 270-269، 180-207.
18.    فلاحی، سارا (1386). بررسی مقایسه‌ای دیپلماسی هسته‌ای دوران ریاست جمهوری محمد خاتمی و محمود احمدی‌نژاد، پژوهشنامه علوم سیاسی، 2(1)، 53-86.
19.    قلی‌پور، رحمت‌اله، و غلام‌پورآهنگر، ابراهیم (1389). فرایند سیاستگذاری عمومی در ایران. تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
20.    گرمابی، صفدر (1392). بررسی توسعه سیاسی در دوران ریاست جمهوری احمدینژاد. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، رشته علوم سیاسی، دانشگاه یزد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
21.    مرکز پژوهش‌های اسناد ریاست جمهوری (1387). دولت اقدام. تهران: نشر جمهور ایران.
22.    ملک‌محمدی، حمیدرضا (1383). مدرس و سیاست‌گذاری عمومی. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی