مطالعه تأثیر تنش آبی بر صفات کمّی ارقام تجاری و کلون برتر سیب‌زمینی

مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

مقاله 7، دوره 11، شماره 38، مهر 1398، صفحه 77-89   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

مقصود ضیاچهره^{* 1}؛ احمد توبه²؛ داود حسن پناه³؛ شهزاد جماعتی ثمرین⁴؛ یوسف جهانی⁵

¹دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

²دانشیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

³دانشیار، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل (مغان)، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اردبیل، ایران

⁴باشگاه پژوهشگران و نخبگان جوان، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران.

⁵مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل (مغان)، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اردبیل، ایران

چکیده

این پژوهش به منظور بررسی تأثیر تنش آبی بر رشد ارقام تجاری و کلون برتر سیب‌زمینی در یک آزمایش اسپیلت‌پلات بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار در سال 1394 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی اردبیل انجام شد. کرت اصلی شامل سه سطح آبیاری: آبیاری مطلوب، تنش آبی ملایم و شدید و کرت‌های فرعی شامل 5 رقم تجاری سیب-زمینی: آگریا، اسپیریت، مارفونا، لوکا و هرمس و کلون امیدبخش 9-397008 بود. نتایج نشان داد علیرغم عدم تأثیر تنش آبی بر تعداد غده قابل فروش در بوته، صفات وزن غده در بوته، وزن غده قابل فروش در بوته، عملکرد کل غده و عملکرد غده قابل فروش در هکتار، به طور معنی‌داری متأثر از تیمارهای آبیاری و رقم بودند. رقم لوکا دارای بیشترین وزن غده قابل فروش در بوته، رقم مارفونا دارای بیشترین تعداد غده قابل فروش در بوته، رقم آگریا دارای بیشترین عملکرد غده قابل فروش و کلون امیدبخش 9-397008 نیز دارای بیشترین مقادیر عملکرد کل غده و وزن غده در بوته در بین ارقام مورد بررسی بودند که ناشی از تنوع ژنتیکی ارقام بود. برهمکنش آبیاری × ژنوتیپ در هیچیک از صفات مورد بررسی معنی‌دار نبود. با توجه به عدم اختلاف معنی‌دار تیمارهای آبیاری مطلوب و تنش آبی ملایم و اهمیت اقتصادی عملکرد غده برای زارعین، به نظر می‌رسد جایگزینی تیمار تنش آبی ملایم با آبیاری مطلوب، علاوه بر صرفه-جویی نسبی منابع آب، موجب تولید عملکرد غده قابل فروش مناسب (متناسب با نوع رقم) گردد.

کلیدواژه‌ها

آگریا؛ اسپریت؛ عملکرد غده قابل فروش؛ کلون امید بخش 9-397008

مراجع

احمدی عدلی، ر. 1375. تعیین میزان آب مصرفی سیب­زمینی. گزارش نهایی. مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اردبیل.

بی­نام. 1393. آمارنامه کشاورزی ایران، وزارت جهاد کشاورزی، معاونت برنامه­ریزی و اقتصادی. دفتر آمار و فناوری اطلاعات.

بی­­نام. 1395. آمار و اطلاعات هواشناسی استان اردبیل. پایگاه اطلاع رسانی اداره کل هواشناسی استان اردبیل.  

جمال­پور، س. 1393. تأثیر نانو کود بیولوژیک (بیوزر) در مقایسه با کودهای شیمیایی نیتروژن و فسفر بر روی عملکرد و اجزای عملکرد سیب زمینی رقم آگریا. پایان­نامه کارشناسی ارشد رشته زراعت دانشگاه محقق اردبیلی. 64 صفحه.  

حسن­پناه، د. 1393. معرفی ارقام سیب­زمینی متحمل به کم­آبی، نشریه ترویجی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل. شماره 7.

حسن­پناه، د.، ف. آسیابی زاده، ک. اخوان و ع. خواجوی. 1394. نشریه فنی تعیین بهره­وری فیزیکی و اقتصادی آب در مزارع سیب­زمینی خوراکی و بذری منطقه اردبیل. شماره 88..

حسینی، س.م. و ز. امینی. 1393. اثر سولفات پتاسیم بر مقاومت به خشکی سیب­زمینی در اقلید فارس. نشریه پژوهش آب در کشاورزی. جلد 28، شماره 2.

حقیقتی، ب.، س. برومندنسب و ع.ع. ناصری. 1394. اثر میزان آبیاری بر عملکرد، برخی ویژگی­های کیفی و بهره­وری آب دو رقم سیب­زمینی. فصلنامه علمی پژوهشی فیزیولوژی گیاهان زراعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز. سال 7، شماره 28: 60-45.

نوری، ع.، ا. نظامی، م. کافی و د. حسن­پناه. 1395. ارزیابی تحمل به کم­آبی 10 رقم سیب­زمینی (Solanum tuberosum L.) بر اساس برخی صفات فیزیولوژیکی و عملکرد غده در منطقه اردبیل. نشریه علمی پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی. جلد دهم، شماره 1(37): 268-243.

مرادی دالینی، ا.، م.ر. نیشابوری، س. جهانبخش عسل و ا.ا. جعفرزاده. 1378. تعیین کلاس A ضریب تبخیر در شرایط و راه­اندازی­های مختلف و مقایسه آن با مقادیر پیشنهادی FAO. مجله علوم آب و خاک. شماره 4: 175-164.

Aksoy, E., U. Demirel, Z. N. Ozturk, S. Caliskan and M. E. Caliskan. 2015. Recent advances in potato genomics, transcriptomics, and transgenics under drought and heat stresses. Turkish Journal of Botany. 39: 920-940.

Alva, A. K., H. Ren and A. D. Moore. 2012. Water and nitrogen management effects on biomass accumulation and partitioning in two potato cultivars. American Journal of Plant Sciences. 3: 164-170.

Anonymous. 2014. Iran's agricultural statistics, Ministry of Agriculture, Department of Planning and Economy, Center for Information and Communication Technology.

Ayas, S. 2013. The effects of different regimes on potato (Solanum tuberosum L. Hermes) yield and quality characteristics under unheated greenhouse conditions. Bulgarian Journal of Agricultural Science. 19: 87-95.

Ayas, S. and A. Korukcu. 2010. Water-yield relationships in deficit irrigated potato. Journal Agricultural Faculty Uludang University. 24: 23-36.

 Banik, P. K. 2015. Effects of drought acclimation on drought stress resistance in three potato (Solanum tuberosum L.) genotypes. M.Sc. Thesie, Department of Plant Sciences, University of Saskatchewan, Canada.

Cantore, V., F. Wassar, S. S. Yamac, M. H. Sellami, R. Albrizio, A. M. Stellacci and M. Todorovic. 2014. Yield and water use efficiency of early potato grown under different irrigation regimes. International Journal of Plant Production. 8: 409-428.

Demelash, N. 2013. Deficit irrigation scheduling for potato production in North Gondar, Ethiopia. African Journal of Agricultural Research. 8: 1144-1154.

FAO. 2015. Agriculture statistics. Retrived on 14 November 2015. Available at https://www.faostat,fao.org/faostat.

Irna, A. and G. Mauromicale. 2006. Physiological and growth response to moderate water deficit of off-season potatoes in a Mediterranean Enviorment. Agric. Water Management. 82: 193-209.

Kalfountzos, D., I. Alexiou, S. Kotsopoulos, G. Zavakos and P. Vyrlas. 2007. Effect of subsurface drip irrigation on cotton plantations. Water Resource Management. 21: 1341–1351.

King, B. A. and J. C. Stark. 1997. Potato irrigation management. Cooperative Extension Bulletin 789. Moscow, Idaho: University of Idaho.

Kiziloglu, F. M., U. Sahin, T. Tunce and S. Diler. 2006. Effect of Deficit Irrigation on Potato Evapotranspiration and Tuber Yield under Cool Season and Semiarid Climatic Cinditions. Journal of Agronomy. 5: 284-288. 

Lahlou, O., S. Ouattar, J. F. Ledent. 2003. The effect of drought and cultivar on growth parameters, yield and yield components of potato. Agronomie. EDP Sciences. 23: 257-268.

Li, W., B. Xiong, S. Wang, X. Deng, L. Yin and H. Li. 2016. Regulation Effects of Water and Nitrogen on the Source-Sink Relationship in Potato during the Tuber Bulking Stage. PLoS ONE journal. 11: 1-18

Lynch, D. R., N. Foroud, G. C. Kozub and B. C. Farries. 1995. The effect of moisture stress at three growth stages on th yield, components of yield and processing Quality of eight potato Varieties. American potato Journal. 72: 375-385.

Mahmud, A., M. Mofazzal Hossain, Z. Zakaria, M. A. Khaleque-Mian and M. Abdul Karim. 2015. Effects of Water Stress on Plant Canopy, Yield Attributes and Yield of Potato. Kasetsart Journal (Natural Science). 49: 491–505.

Maralian, H., S. Nasrollahzadeh, Y. Raiyi and D. Hassanpanah. 2014. Responses genotypes to limited irrigation. International Journal of Agronomy and Agricultural Research. 5: 13-19.

Miene, A., J. A. De-Ronde. 2008. A comparison of drought stress and heat stress in tubers of 12 potato cultivars. South African journal of Science. 104: 156-158.

Monneveux, P., D. A. Ramirez and M. T. Pino. 2013. Drought tolerance in potato (S. tuberosum L.) Can we learn from drought tolerance research in cereals? Plant Science. 205-206: 76–86.

Nouri, A., A. Nezami, M. Kafi and D. Hassanpanah. 2016. Growth and yield response of potato genotypes to deficit irrigation. International Journal of Plant Production. 10: 139-158.

Obidiegwu, J. E., G. J. Bryan, H. G. Jones and  Prashar, A. 2015. Coping with drought: stress and adaptive responses in potato and perspectives for improvement. Front Plant Science, 6: 542.

Onder, S., M. Caliskan, D. Onder and S. Caliskan. 2005. Different irrigation methods and potato yield and yield components. Agricultural Water Management. 73: 73–86.

Passioura, J. B. 2007. The drought environment: physical, biological and agricultural perspectives. Journal of Experimental Botany. 58: 113-117.

Prabawardani, S. 2007. Physiological and Growth Responses of Selected Sweet Potato (Ipomoea batata (L.) Lam.) Cultivars to Water Stress. PhD thesis, Australia, James Cook University.

Rezazadeh, A., M. H. Najafi-Mood, Y. Ramezani and H. Naghavi. 2015. Influence of irrigation method, drought stress, and fertilizer type on yield and yield components of potat. Applied Science Reports. 2: 134-142.

Shahnazari,  A.,  S. H. Ahmadia, P. E. Laerke, F. Liu and F. Plauborg. 2008. Nitrogen dynamics in the soil-plant system under deficit and partial root-zone drying irrigation strategies in potatoes. European. Journal of Agronomy. 28: 65–73.

Shi, Sh., M. Fan, K. Iwama, F. Li, Z. Zhang and L. Jia. 2015. Physiological basis of drought tolerance in potato grown under long-term water deficiency. International journal Plant Production. 9: 305-320.

 Shock, C. C., B. M. Shock and T. Welch. 2013. Strategies for Efficient Irrigation Water Use. Sustainable Agriculture Techniques, Oregon State University.

Wang, F., Y. Kang, S. Liu and X. Hou. 2007. Effects of soil matric potential on potato growth under drip irrigation in the North China Plain. Agriculture Water Management. 88: 34-42.

Wright, J. L., Stark, J. C. 1990. Potato. In: Stewart, B.A. and D.R. Nielson (eds.).Irrigation of Agricultural Crops. pp: 859–889.

Yavuz, D., N. Yavuz, and S. Suheri. 2016. Design and Management of a Drip Irrigation System for an Optimum Potato Yield. Agriculture Science Technology. 18: 817-830.