تاثیر نظام‌های مختلف کوددهی (شیمیایی، بیولوژیک و تلفیقی) برخصوصیات مختلف جو پاییزه

مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

مقاله 9، دوره 11، شماره 38، مهر 1398، صفحه 103-117   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

نسرین میرزاکرمی¹؛ محمد میرزایی حیدری^{* 2}؛ محمود رستمی نیا³

¹دانشجوی کارشناسی ارشد گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد ایلام، دانشگاه آزاد اسلامی، ایلام، ایران

²استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، ، واحد ایلام، دانشگاه آزاد اسلامی، ایلام، ایران

³استادیار گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام، ایلام، ایران

چکیده

به منظور بررسی سیستم تلفیقی نهاده‌های زیستی و شیمیایی برخصوصیات‌ مختلف جو پاییزه، این آزمایش به صورت فاکتوریل سه‌عاملی در قالب طرح بلوک‌‌های کامل تصادفی با سه تکرار درسال زراعی 1394-1393 در ‌ایستگاه تحقیقاتی سرابله استان ایلام انجام شد. فاکتورها شامل عامل اول دو روش کاربرد کودهای زیستی (کاربرد کود زیستی در عمق 4 سانتی‌متر در خاک و کاربرد کود زیستی همراه با بذر (تلقیح با بذر))، عامل دوم کود شیمیایی فسفاته (از منبع سوپر فسفات تریپل) در سه سطح (0، 50 و 100 درصد نیاز کودی) و عامل سوم شامل مصرف انواع کودها‌ی زیستی (ازتوباکتر، سودوموناس، ازتوباکتر+سودوموناس و شاهد (بدون تلقیح)) بود. مقایسه میانگین تیمارها نشان داد که بین سطوح مختلف مصرف کود شیمیایی فسفره تفاوت بسیار معنی‌داری وجود دارد وحداکثرعملکرد دانه (4/3585 کیلوگرم درهکتار) از تیمار100 درصد مصرف کود فسفره بدست آمد که نسبت به تیمار شاهد 24 درصد افزایش نشان داد. همچنین مقایسه میانگین تیمارها نشان داد که تفاوت قابل ملاحظه‌ای بین سطوح مختلف مصرف کودهای زیستی وجود دارد و حداکثر عملکرد دانه (4206 کیلوگرم در هکتار) از سطح سوم (ازتوباکتر+سودوموناس) بدست آمد که نسبت به تیمار شاهد 26 درصد افزایش نشان داد. به‌طورکلی نتایج این بررسی نشان داد استفاده از کودهای بیولوژیک می‌تواند باعث کاهش مصرف کود شیمیایی و کاهش اثرات نامطلوب زیست‌ محیطی و سلامت انسان و دام شود. در نهایت، با توجه به نتایج این تحقیق به ‌نظر می‌رسد که روش تلقیح بذری با کود بیولوژیک موثرتر از روش تلقیح خاکی با کود بیولوژیک می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

باکتری محرک رشد؛ جو؛ عملکرد؛ کود زیستی؛ کود شیمیایی

مراجع

کراس 704) در شرایط تنش کم آبی. مجله علوم گیاهان زراعی ایران. جلد 40، شماره 1: 26-15.

امیدی، ح.، ح. نقدی بادی، ع. گلزاد، ح. ترابی و م. ح. فتوکیان. 1388. تاثیر کود شیمیایی و زیستی نیتروژن بر عملکرد کمی و کیفی زعفران (Crocus sativus L.). فصلنامه گیاهان دارویی. جلد 9، شماره 30: 109-98.

اولاد، ر. 1393. اثر کودهای بیولوژیک، دامی و شیمیایی بر عملکرد و اجزای عملکرد لوبیا چشم بلبلی در شرایط آب و هوایی دره شهر. پایان نامه کارشناسی ارشد زراعت. دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول.

حسن زاده ا.، مظاهری، د.، چایی چی، م. و ک. خاوازی. 1386. کارایی مصرف باکتری‌ های تسهیل کنند‌ه جذب فسفر و کود‌ شیمیایی فسفر بر عملکرد‌ و اجزا عملکرد‌ جو. مجله پژوهش و سازندگی. جلد 20، شماره 4: 118-111.

خاوازی، ک.‌، اسدی‌رحمانی‌، ه. و م. ملکوتی. 1384. ضرورت تولید صنعتی کودهای بیولوژیک در کشور (مجموعه مقالات‌). انتشارات سنا. 464 صفحه.

درزی، م. ت.، قلاوند، ا. و ف. رجالی. 1388. تأثیر مصرف کودهای بیولوژیک بر جذب عناصر N, P, K و عملکرد دانه در گیاه دارویی رازیانه (Foeniculum Vulgare Mill.). فصلنامه علمی- پژوهشی تحقیقات گیاهان دارویی. جلد 25،  شماره 1: 19-1.

رجایی، س.، ح. علیخانی و ف. رئیسی. 1386. اثر پتانسیل­های محرک رشد سویه­های بومی ازتوباکتر کروکوکوم روی رشد، عملکرد و جذب عناصر غذایی در گندم. مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی. جلد ۱۱، شماره 41: 296-285.

سلیمانی عبیات، م. مرادی تلاوت، م. ر. و ع. ا. سیادت. 1395. واکنش جذب تشعشع، ضریب خاموشی نور، عملکرد و اجزای عملکرد جو به الگوی کاشت و میزان بذر. تحقیقات غلات. جلد 6، شماره 2: 199-185.

فتحی، ا. 1392. تأثیر کودهای بیولوژیک نیتروژنه و فسفاته بر خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی ذرت تحت شرایط آب و هوایی  شهرستان دره شهر. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد بروجرد.

فتحی، ا.، صحرایی، ا. شریفی مقدم، ح. مقدم، ع. و س. کرمی چمه. 1391. تاثیر تلفیق کودهای زیستی و شیمیایی و دامی بر روی عملکرد کیفی آفتابگردان. سومین همایش ملی علوم کشاورزی و صنایع غذایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد فسا، 16 آذر 1391.

فتحی، ا.، فرنیا، ا. و ع. ملکی. 1392. اثر کودهای زیستی نیتروژنه و فسفره برعملکرد و اجزاء عملکرد هیبرید AS71 ذرت در شرایط آب و هوایی شهرستان دره شهر. نشریه علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی. جلد 1، شماره 25: 114-105.

فتحی، ا.، فرنیا، ا. و ع. ملکی. 1395. تأثیر کودهای بیولوژیک بر خصوصیات رویشی، عملکرد و ماده خشک ذرت. نشریه علمی- پژوهشی زراعت (پژوهش و سازندگی). جلد 29، شماره 1: 7-1.

فلاح، س.، قلاوند، ا. و م. خواجه پور. 1386. تأثیر نحوه اختلاط کود دامی با خاک و تلفیق آن با کود شیمیایی بر عملکرد و اجزاء عملکرد ذرت دانه‌ای (.Zea mays L) در خرم‌آباد لرستان. مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی. جلد 20، شماره 40: 243-233.

محمودی، س. 1392. اثر باکتری­های محرک رشد بر خصوصیات فیزیولوژیکی گندم. پایان نامه کارشناسی ارشد زراعت. دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل.

مستأجران، ا.، ر. عموآقائی و گ. امتیازی. 1383. اثر آزوسپیریلوم و شوری آب آبیاری بر عملکرد دانه و میزان پروتئین ارقام زراعی گندم. مجله پژوهشی علوم پایه دانشگاه اصفهان. جلد 24، شماره 2: 64-51.

نظارت، س. و  ا. غلامی. 1388. نقش تلقیح مضاعف باکتری‌های آزوسپریلوم و سودوموناس در بهبودجذب عناصر غذایی در ذرت. مجله بوم شناسی کشاورزی. جلد 1، شماره 1: 32-25.

نور محمدی، ق.، س.ع.ا. سیادت و ع. کاشانی. 1389. زراعت غلات. انتشارات دانشگاه شهید چمران اهواز. 486 صفحه.

Afzal, A., M. Ashraf, S.A. Asad and M. Farooq. 2005. Effect of phosphate solubilizing microorganisms on phosphorus uptake, yield and yield traits of wheat (Triticum aestivum L.) in rainfed area. Intl. J. Agric. Biol. 7: 207-209.

Amujoyegbe, B.J., J.T. Opbode and A. Olayinka. 2007. Effect of organic and inorganic fertilizer on yield and chlorophyll content of maize (Zea mays L.) and sorghum (sorghum bicolour L.). African Journal of Biotechnology. 6: 1869-1873.

Cakmakci, R., M. F. Donmez, and U. Erdogan. 2007. The effect of plant growth promoting rhizobacteria on barley seedling growth, nutrient uptake, some soil properties and bacterial counts. Turk Journal Agriculture 31: 189-199.

Chung, C. and H. H. Janzen. 1996. Long term fate of nitrogen from annual feedlot manure application. Journal of Environmental Quality. 25: 785-790.

Dodd, R.J., McDowell, R.W. and Condron, L.M., 2014. Manipulation of fertiliser regimes in phosphorus enriched soils can reduce phosphorus loss to leachate through an increase in pasture and microbial biomass production. Agriculture, Ecosystems and Environment. 185: 65–76.

Emam, Y. and Eilkaee, M. N. 2002. Effects of plant density and chlormequat chloride (CCC) on morphological characteristics and grain yield of winter oilseed rape cv. Talayeh. Agronomy Science Journal. 1: 1-8.

Kader, M.K., Mmian, H., and Hoyue, M.S. 2002. Effects of azotobacter inoculants on the yield and nitrogen uptake by wheat. Journal of Biological Sciences. 2: 250 – 261.

Khan, A.A., G. Jilani, M.S. Akhtar, S.M. Saqlan Naqvi, and M. Rasheed., 2009. Phosphorus Solubilizing Bacteria: Occurrence, Mechanisms and their Role in Crop Production. Journal of Agricultural and Biological Science. 1: 48–58.

Kizilkaya, R. 2008. Yield response and nitrogen concentration of spring wheat (Triticum aestivum) inoculated with Azotobacter chroococcum strains. Ecological Engineering. 33: 150-156.

Kokalis-Burelle, N. Kloepper, J.W. and Reddy, M.S. 2006. Plant growth promoting rhizobacteria as transplant amendments and their effects on indigenous rhizosphere microorganisms. Applied Soil Ecology. 31: 91-100.

Mirzaei Heydari, M., 2013. The role of bio-inoculants on phosphorus relations of barley. PhD Thesis, Bangor University, Wales, United Kingdom, 193 pp.

Mirzaei Heydari, M., Brook, R.M., Withers, P. and Jones, D.L., 2011. Mycorrhizal infection of barley roots and its effect upon phosphorus uptake. Applied and Environmental Microbiology, pp.137–142.

Mirzaei Heydari, M. and Maleki, A., 2014. Effect of phosphorus sources and mycorrhizal inoculation on root colonization and phosphorus uptake of barley (Hordeum vulgare L.). International Journal of Current Microbiology applied sciences. 3: 235–248.

Pawlett, M., Deeks, L.K. and Sakrabani, R., 2015. Nutrient potential of biosolids and urea derived organo-mineral fertilisers in a field scale experiment using ryegrass (Lolium perenne L.). Field Crops Research, 175: 56–63.

Prystupa, P., Savin, R. and Slafer, G. a., 2004. Grain number and its relationship with dry matter, N and P in the spikes at heading in response to N×P fertilization in barley. Field Crops Research, 90(2-3):245–254.

Sandra, B., Natarajan, V., and Hari, K. 2002. Influence of phosphorus solubilizing bacteria on the changes in soil available phosphorus and sugarcane sugar yields. Field Crop Res. 77: 43-49.