بررسی صفات کمی و کیفی گندم نان با استفاده از کاربرد سایکوسل، کود زیستی و سولفات‌روی در شرایط زراعت دیم

مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

مقاله 12، دوره 11، شماره 38، مهر 1398، صفحه 148-161   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

مصطفی احمدی^{* 1}؛ محمد جواد زارع¹؛ یحیی امام²

¹دانشجوی سابق دکتری و دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران

²استاد گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

چکیده

به منظور بررسی صفات کمی و کیفی دانه گندم، این پژوهش به صورت دو آزمایش فاکتوریل در قالب طرح آماری بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در دو منطقه ایلام و بوشهر در سال زراعی 93-1392 اجرا گردید. فاکتورهای آزمایشی شامل کاربرد دوسطح سایکوسل (صفر و 2/5 گرم درلیتر)، سولفات‌روی در 3 سطح (0، 25 و 50 کیلوگرم در هکتار) و نیتروکسین در 2سطح (تلقیح و عدم تلقیح بذر) بودند. نتایج نشان داد که کاربرد سایکوسل در هردو منطقه اثر معنی‌داری بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه در سطح احتمال یک درصد داشت. محلول‌پاشی سایکوسل در مقایسه با شاهد سبب افزایش تعداد سنبله در متر مربع، تعداد دانه در سنبله، عملکرد دانه به‌ترتیب به‌میزان 14/6، 19/1، 28/5 درصد شد. بیشترین میزان پروتئین‌ دانه (13/8درصد)، گلوتن(36/1درصد)، گلیادین(35/6درصد) و گلوتنین (31/8درصد) از تیمارمحلول‌پاشی 2/5گرم درلیتر سایکوسل، کاربرد50 کیلوگرم درهکتارسولفات‌روی وتلقیح بذر با نیتروکسین بدست آمد. بالاترین عملکرد دانه (1710 کیلوگرم درهکتار)، میزان اسیدهای آمینه لیزین، متیونین و ترئونین به‌ترتیب به‌میزان 510، 545 و 772 میلی‌گرم در100 گرم پروتئین از برهمکنش تیمارهای محلول‌پاشی سایکوسل در غلظت 2/5 گرم در لیتر، 50 کیلوگرم در هکتارسولفات‌روی و تلقیح بذر با نیتروکسین حاصل شد. به طور کلی می‌توان دریافت که در شرایط دیم، کاربرد سایکوسل درغلظت 2/5 گرم درلیتر، 50 کیلوگرم درهکتار سولفات‌روی به صورت آمیخته با خاک و تیمار بذر با مصرف 1/5لیتر در هکتار نیتروکسین، در بهبود و افزایش عملکرد دانه گندم می‌تواند مؤثر واقع شود.

کلیدواژه‌ها

اسید آمینه؛ اجزای عملکرد؛ پروتیین؛ عملکرد دانه

مراجع

امام، ی. 1390. زراعت غلات. چاپ چهارم. انتشارات دانشگاه شیراز. 190 ص.

امام، ی. 1373. راهنمای تشخیص مراحل رشد گندم و جو. نشریه فنی شماره 18. انتشارات دانشگاه شیراز. 22ص.

پیرسته انوشه، ه. و ی. امام. 1391. واکنش عملکرد و اجزای عملکرد دانه گندم نان و ماکارونی به تنظیم کنندههای رشد در شرایط تنش خشکی در مزرعه و گلخانه. مجله تنشهای محیطی در علوم زراعی. 5: 17-1.

راهنما، ا. فیزیولوژی گیاهان زراعی. 1390. انتشارات پوران پژوهش. 410 ص.

صادقی، م. و ح. ر. میری.1393. تأثیر مقادیر مختلف کلرمکوات‌کلراید و تراکم بوته در کنترل خوابیدگی. مجله اکوفیزیولوژی گیاهی. 19: 44-30. 

جاسمی، س. ش.، غ .ع. اکبری، ف. مرادی و گ. نجفیان. 1393. اثر کودهای پرمصرف و کم مصرف بر عملکرد و صفات مرتبط با کیفیت دانه دو رقم گندم نان. مجله به زراعی نهال و بذر. شماره 2(2): 132-119.

Alda, L. M., A.Lazureanu, D. Baluta,  C. Sirbulescu, and I. Gogoasa.  2010. Wet gluten analysis depending on cultivar, fertilization, herbicide application and climate conditions in winter wheat. J. Horti and Bio technol. 14 (2): 23-26.

Cakmak, I., W. H. Pfeiffer and B. Clafferty. 2010. Biofortification of durum wheat with zinc and iron. Cereal Chemistry. 87 (1): 10- 20.

Galili, G., G. Tang X. Zhu and B. Gakiere. 2001.  Lysine catabolism: a stress and development super regulated metabolic pathway. Plant Biol.  4: 261-266.

Gonzalez-Lopez, J., V. Salmeron, J.  Moreno, and A. Cormenzana. 1983.  Amino acids and vitamins produced by Azotobacter vinelandii ATCC 12837 in chemically defined media and dialyzed soil media. Soil Biol. and Bioch. 15: 711-713.

Haji Nia, S., M. J. Zarea,  F. Rejala and A. Varma. 2012. Yield and yield components of wheat as affected by salinity and inoculation with Azospirillum strains for saline or non-saline soil. J. Sau. Agric. Sci. 11: 113-121. 

Karimian, N. 1995. Effect of nitrogen and phosphorus on zinc nutrition of corn in a calcareous soil. J.Plant and soil.18: 2261- 2271.

Kheirizadeh Arough, Y., R.Seyed Sharifi, M. Sedghi and M. Barmaki. 2016.  Effect of Zinc and bio-fertilizers on antioxidant enzymes activity, chlorophyll content, soluble sugars and proline in Triticale under salinity condition.J. Bot. Horti. Agro. 44 (1): 116-124.

Mann, J., B. Schiedt, A. Baumann, B. Conde and T. Vilgis. 2014. Effect of heat treatment on wheat dough rheologhy and wheat protein solubility. Food Sci. Technol. 20(5): 341-351.

Olama V.,  A. Ronaghi,  N. Karimian,  J. Yasrebi, R. Hamidi,  M. Tavajjoh and M. Kazemi. 2014. Seed quality and micronutrient contents and translocations in rapeseed (Brassica napus L.) as affected by nitrogen and zinc fertilizers. Agron. and Soil Sci. 60:423-435.

 Pirasteh- Anosheh, H., Y. Emam and A. Khaliq. 2016. Response of cereals to Cycocel application. Iran. Agric. Res. 35 (1): 1-12.

Rajala, A. 2004. Plant growth regulators to manipulate oat stands. Agric.and Food Sci. 13: 186- 197.

Rengel, Z. and R. D. Graham.1995.Importance of seed Zn content for wheat growth on Zn deficient soil. J. Plant and Soil.173: 259- 266.

Shekoofa, A. and Y. Emam, 2008.Effects  of  nitrogen fertilization and plant growth regulators (PGRs) on yield of wheat (Triticum aestivum) cv. Shiraz. J.  Agric. Sci. and Technol.10: 101-108.

Singh, K. K. 2014. Response of  Zinc fertilization to wheat on yield, quality, nutrients uptake and soil fertility grown in a zinc deficient soil. Eur. J. Academic Essays 1(1): 22-26.

Yilmaz, A., H. Ekis, I.  Gultekin,  B. Tourn,  H. Barut, S.  Karanlik  and I. Cakmak. 1998. Effect of seed zinc content on grain yield and zinc concentration of wheat grown in zinc deficient calcareous soils. J. Plant Nutri. 21: 2257-2264