نقش معنا، صلح و ایمان در ابعاد کیفیت زندگی زنان مبتلا به سرطان

روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی

مقاله 2، دوره 15، شماره 59، فروردین 1398، صفحه 237-248   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

مهرنوش حمزه‌لوئیان¹؛ محمدعلی بشارت^{* 2}؛ عباس رحیمی‌نژاد³؛ هادی زمانیان⁴؛ حجت‌اله فراهانی⁵

¹دانشجوی دکتری روان‌شناسی سلامت دانشگاه تهران

²استاد گروه روان‌شناسی دانشگاه تهران

³استادیار گروه روان‌شناسی دانشگاه تهران

⁴استادیار گروه آموزش و ارتقای سلامت دانشگاه علوم پزشکی قم

⁵استادیار گروه روان‌شناسی دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

این پژوهش با هدف تعیین سهم معنا، صلح و ایمان به‌عنوان مؤلفه‌های سلامت معنوی در تبیین کیفیت زندگی بیماران مبتلا به سرطان پستان انجام شد. نمونه‌برداری به روش غیرتصادفی هدفمند از میان بیماران در دسترس صورت گرفت و تعداد 125 بیمار از 3 بیمارستان شهر تهران در این پژوهش شرکت کردند. پس از حذف داده‌های ناقص، در نهایت تعداد 117 آزمودنی در تحلیل نهایی وارد شدند و به پرسشنامه اختصاصی کیفیت زندگی وابسته به سرطان پستان (بردی و دیگران، 1997) و مقیاس بهزیستی معنوی‌ـ‌ارزیابی عملکرد در درمان بیماری‌های مزمن (پترمن و دیگران، 2002) پاسخ دادند. داده‌ها با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی چندگانه تحلیل شد. نتایج نشان داد که تمامی جنبه‌های معنویت با ابعاد کیفیت زندگی رابطه مثبت معنادار دارند، به‌جز ایمان که با ابعاد اجتماعی، زیرمقیاس بازو و کیفیت زندگی اختصاصی سرطان پستان رابطه معنا‌دار نشان نداد. از میان این سه جنبه، صلح بالاترین میزان همبستگی را با پیامدها داشت، اگرچه معنا رابطه بیشتری را فقط با کیفیت زندگی اجتماعی نشان داد. در نهایت، صلح به‌تنهایی در پیش‌بینی کیفیت زندگی کلی نقش داشت و دو بعد دیگر قادر به پیش‌بینی معنادار کیفیت زندگی کلی نبودند. بر اساس یافته‎های این پژوهش، معنویت می‎تواند بر کیفیت زندگی زنان مبتلا به سرطان پستان اثر بگذارد. بنابراین، توجه به معنویت در مراقبت از این افراد، اهمیت بسیاری دارد؛ به‌ویژه توجه به بعد هیجانی آن یعنی صلح که می‌تواند هسته مداخله‌های روان‌شناختی با جهت‌گیری معنوی باشد.

کلیدواژه‌ها

سرطان پستان؛ کیفیت زندگی؛ معنویت

مراجع

لجانی، ا.، خشابی، ج.، امانپور، ا. و عظیمی، ن. (1390). بررسی رابطه بین سلامت معنوی، مذهب و امید در بیماران مبتلا به سرطان. دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی تهران (حیات)، 17، 37 -27.

بهمنی، ب.، اعتمادی، الف.، شفیع‌آبادی، ع.، دلاور، ع. و قنبری‌مطلق، ع. (1389). گروه درمانی شناختی‌ـ‌هستی‌نگر و شناخت درمانگری آموزش‌محور در بیماران مبتلا به سرطان سینه. فصلنامه روان‌شناسی تحولی: روان‌شناسان ایرانی، 6 (23)، 371 -351.

شامکوئیان، ل.، لطفی‌کاشانی، ف.، وزیری، ش. و اکبری، م. ا. (1393)، ارتباط حمایت اجتماعی ادراک‌شده و باورهای مذهبی با تغییرات مثبت پس‎ضربه‌ای در بیماران مبتلا به سرطان. فصلنامه روان‌شناسی تحولی: روان‌شناسان ایرانی، 10(39)، 295 -285.

فرج‌اللهی، م.، حیدری، ش.، محمدیان، ز.، شیرازی، ف. و سنجری، م. (1389). سرطان پستان. تهران: نشر سازمان نظام پرستاری جمهوری اسلامی ایران.

 

Aaronson, N. K., Ahmedzai, S., Bergman, B., Bullinger, M., Cull, A., & Duez, N. J., et al. ‎‎(1993). The European Organization for Research and Treatment of Cancer QLQ-C30: A quality-‎of-life instrument for use in international clinical trials in oncology. Journal of the National ‎Cancer Institute, 85(5), 365-376.‎

Akbari, M. E., Asadi Lari, M., Akbari, A., Mousavi, R., & Mousavi, M. (2010). Spiritual care, neglected aspects of health in cancer management. Palliative medicine in the 21st century Congress.

Al-Atiyyat,‎ N.‎ M., & Naga,‎ B.‎ S. (2014). Effects of spirituality in breast cancer survivors, critique of quantitative research.‎ World Family Medicine Journal/Middle East Journal of Family Medicine,‎ 12, 25-32.

Allred,‎ D.‎ C. (2010). Ductal carcinoma in situ, terminology, classification and natural history.‎ Journal of the National Cancer Institute,‎ 41, 134-138.

Bai, M., Lazenby, M., Jeon, S., Dixon, J., & McCorkle, R. (2015). Exploring the relationship between spiritual well-being and quality of life among patients newly diagnosed with advanced cancer. Palliat Support Care, 13, 927-935.

Brady, M., Cella, D., Mo, F., Bonomi, A., Tulsky, D., & Lloyd, S. et al. (1997). Reliability and validity of the Functional Assessment of Cancer Therapy-Breast quality-of-life instrument.‎ Journal of Clinical Oncology,‎ 15(3), 974-986.

Byrne, B. (2010).‎ Structural equation modeling with AMOS. New York: Routledge.

Canada, A., Murphy, P., Stein, K., Alcaraz, K., & Fitchett, G. (2019). Trajectories of spiritual well-being in long-term survivors of cancer: A report from the American Cancer Society''s studies of Cancer Survivors-I.‎ Cancer,‎ 125(1), 35-44.

Canada, A., Murphy, P., Fitchett, G. & Stein, K. (2016). Re-examining the Contributions of Faith, Meaning, and Peace to Quality of Life: a Report from the American Cancer Society’s Studies of Cancer Survivors-II (SCS-II).‎Annals of Behavioral Medicine, 50(1), 79-86.

Cheng, Q., Liu, X., Li, X., Wang, Y., Mao, T., & Chen, Y. (2019). Improving spiritual well-being among cancer patients: implications for clinical care. Supportive Care in Cancer. Advance online publication. Retrieved from: https://link.springer.com/article/10.1007/s00520-019-4636-4

Coster, S., Poole, K., & Fallowfield, L. J. (2001). The validation of a quality of life scale to assess the impact of arm morbidity in breast cancer patients post-operatively. Breast Cancer Research and Treatment, 68, 273-82.

Counted, V., Possamai, A., & Meade, T. (2018). Relational spirituality and quality of life 2007 to 2017: An integrative research review. Health and Quality of Life Outcomes, 16 (1), 75 Retrieved from https://doi.org/15.1186//s12955-018-0895-x

Deka, S. J., Mamdi, N., Manna, D., Trivedi, V., & Alkyl, C. (2016). Cinnamates induce protein kinase translocation and anticancer activity against breast cancer cells through induction of the mitochondrial pathway of apoptosis. Journal of Breast Cancer, 19, 358-71.

Elkins, D. N. (1998). Beyond religion: A personal program for building a spiritual life outside the walls of traditional religion. Washington: Theosophical Publishing House.

Fanos,‎ J.‎ H., Gelinas,‎ D.‎ F., Foster,‎ R.‎ S., Postone,‎ N., & Miller,‎ R.‎ G. (2008). Hope in palliative care, from narcissism to self-transcendence in amyotrophic lateral sclerosis. Journal of Palliative Medicine, 11, 470-475.

Gonzalez, P., Castañeda, S. F., Dale, J., Medeiros, E. A., Buelna, C., Nuñez, A., Espinoza, R., & Talavera, G. A. (2014). Spiritual well-being and depressive symptoms among cancer survivors.‎ Supportive Care in Cancer: Official Journal of the Multinational Association of Supportive Care in Cancer,‎22(9), 2393-2400.

Gullate, M. (2006). The influence of spirituality and religiosity on breast cancer screening delay in African American women: Application of the theory of reasoned action and planned behavior (TRA/TPB). ABNF Journal, 17(2), 89-94.

Harandy, T. F., Ghofranipour, F., Montazeri, A., Anoosheh, M., Bazargan, M., Mohammadi, E., Ahmadi, F., & Niknami, S. (2010). Muslim breast cancer survivor spirituality: coping strategy or health seeking behavior hindrance? Health Care for Women International, 31, 88-98.

Hojjati, H., Motlagh, M., Nuri, F., Sharifnia, H., Mohammadnejad, E., & Heydari, B. (2010). Relationship between different dimensions of prayer and spiritual health in hemodialysis patients. Iranian Journal of Critical Care Nursing, 2, 149-52.

Hsiao, A., Wong, M. D., Miller, M. F., Ambs, A. H., Goldstein, M. S., Smith, A., Wenger, N. S. (2008). Role of Religiosity and Spirituality in Complementary and Alternative Medicine Use Among Cancer Survivors in California.‎ Integrative Cancer Therapies,7(3), 139-146.

Jafari, E., Najafi, M., Sohrabi, F., Dehdhiri, G. R., Soleymani, E., & Heshmati, R. (2010). Life satisfaction, spirituality well-being and hope in cancer patients. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 5, 1362-1366.

Jafari, N., Farajzadegan, Z., Loghmani, A., Majlesi, M., & Jafari, N. (2014). Spiritual well-being and quality of life of Iranian adults with type 2 diabetes.‎ Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine,1(1),1-8.

Jafari, N., Zamani, A., Lazenby, M., Farajzadegan, Z., Emami, H., & Loghmani, A. (2012). Translation and validation of the Persian version of the functional assessment of chronic illness therapy—Spiritual well-being scale (FACIT-Sp) among Muslim Iranians in treatment for cancer. Palliative and Supportive Care, 11(1), 29-35.

Jimenez-Fonseca, P., Lorenzo-Seva, U., Ferrando, P., Carmona-Bayonas, A., Beato, C., & García, T. et al. (2017). The mediating role of spirituality (meaning, peace, faith) between psychological distress and mental adjustment in cancer patients.‎ Supportive Care in Cancer, 26(5), 1411-1418.

King, C. R., & Hinds, P. S., (2003).‎ Quality of Life: From Nursing and Patient Perspectives‎. Boston: Jones and Bartlett.

Lacey,‎ J., & Sanderson,‎ C. (2010). The oncologist''s role in care of the dying cancer patient. The Cancer Journal, 16, 532-541.

Lazenby, M., & Khatib, J. (2012). Associations among patient characteristics, health-related quality of life, and spiritual well-being among Arab Muslim cancer patients.‎ Journal of Palliative Medicine, 15(12), 1321-1324.

LynnGall,‎ T., & Cornblat,‎ M.‎ W. (2002). Breast cancer survivors give voice, a qualitative analysis of spiritual factors in long-term adjustment. Psycho-Oncology, 11, 524-535.

Mauk, K. L., & Schmidt, N. A. (2004).‎ Spiritual care in nursing practice. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins.

McClain, C. S., Rosenfeld, B., & Breitbart, W.‎ (2003). Effect of spiritual well-being on end-of-life despair in terminally-ill cancer patients.‎Lancet, 361, 1603-1607.

Montazeri, A. (2008). Health-related quality of life in breast cancer patients: a bibliographic review of the literature from 1974 to 2007. Journal of Experimental and Clinical Cancer Research, 29, 27-32.

Noguchi, W., Ohno, T., Morita, S., Aihara, O., Tsujii, H., Shimozuma K,. & Matsushima, E. ‎‎(2004). Reliability and validity of the Functional Assessment of Chronic Illness Therapy-Spiritual ‎‎(FACIT-Sp) for Japanese patients with cancer. Supportive Care in Cancer, 12(4):240-245.‎

Patoo, M., Allahyari, A. A., Moradi, A. R., & Payandeh, M. (2015). Persian Version of Functional Assessment of Cancer Therapy- Breast (FACT-B) Scale: Confirmatory factor analysis and Psychometric Properties. Asian Pac J Cancer Prev, 16(9), 3799-3803.

Peterman, A. H., Fitchett, G., Brady, M. J., Hernandez, L., & Cella, D. (2002). Measuring Spiritual Well-Being in People with Cancer, the Functional Assessment of Chronic Illness Therapy Spiritual Well-Being Scale (FACIT-Sp). Annals of Behavioral Medicine, 24, 49-58.

Portenoy,‎ R.‎ K., & Conn,‎ M. (2003). Cancer Pain Syndromes. In Bruera, E. D., & Portenoy, R. K., (Eds.) Cancer Pain: Assessment and Management. )pp 89-108(. Cambridge: Cambridge University Press.

Post, M. W. (2014). Definitions of quality of life: What has happened and how to move on. Topics in Spinal Cord Injury Rehabilitation, 20(3), 80-167.

Prasertsri, N., Holden, J., Keefe, F. J., & Wilkie, D. J. (2011). Repressive coping style: relationships with ‎depression, pain, and pain coping strategies in lung lancer outpatient. Lung Cancer, 71(2), 235-240.

Richards, P. S., Hardman, R. K., & Berrett, M. (2007). Spiritual approaches in the treatment of women with eating disorders. Washington: American Psychological Association.

Salsman, J., Pustejovsky, J., Jim, H., Munoz, A., Merluzzi, T., & George, L. et al. (2015). A meta-analytic approach to examining the correlation between religion/spirituality and mental health in cancer.‎ Cancer,‎ 121(21), 3769-3778.

Schipper, H., Clinch J., McMurray, A. & Levitt, M. (1984). Measuring the quality of life of cancer patients: the functional living index-cancer: development and validation. Journal of Clinical Oncology, 2(5), 472-483.

Shin, D. W., Suh, S. Y., Kim, S. H., Park, J., Yoon, S. J., Kim, Y. J., & Ahn, H. Y. (2018). Is spirituality related to survival in advanced cancer inpatients in Korea? Palliative and Supportive Care, 16(6), 669-676.

Taleghani, F., Yekta, Z., & Nasrabadi, A. (2006). Coping with breast cancer in newly diagnosed Iranian women.‎Journal of Advanced Nursing, 54(3), 265-272.

Tarakeshwar,‎ N., Vanderwerker,‎ L.‎ C., Paulk,‎ E., Pearce,‎ M.‎ J., Kasl,‎ S.‎ V., & Prigerson,‎ H.‎ G. (2006). Religious coping is associated with the quality of life of patients with advanced cancer. Journal of Palliative Medicine, 9, 646-657.

Ting, A., Lucette, A., Carver, C. S., Cannady, R. S., & Kim, Y. (2019). Pre loss spirituality predicts post loss ‎distress of bereaved cancer caregivers. Annals of Behavioral Medicine, 53(2), 150-157.‎

True,‎ G., Phipps,‎ E.‎ J., Braitman,‎ L.‎ E., Harralson,‎ T., Harris,‎ D., & Tester,‎ W. (2005). Treatment preferences and advance care planning at end of life: The role of ethnicity and spiritual coping in cancer patients. Annals of Behavioral Medicine, 30, 174-179.

Vallurupalli, M., Lauderdale, K., Balboni, M., Phelps, A., Block, S., Ng, A., Kachnic, L., VanderWeele, T., & Balboni, T. (2012). The role of spirituality and religious coping in the quality of life of patients with advanced cancer receiving palliative radiation therapy.‎ The Journal of Supportive Oncology, 10 (2), 290-297.

Wong, P. T. P. (2009). Existential positive psychology. In Lopez, S. J. (Ed.), Encyclopedia of positive psychology. Oxford: Wiley Blackwell.

Wong, P. T. P. (2011). Positive psychology: Towards a balanced interactive model of the good life. Canadian Psychology, 52(2), 69-81.

World Health Organization. (2012). GLOBOCAN2012: Estimate cancer incidence, mortality and prevalence worldwide in 2012.[Report]. Geneva, Switzerland.

Yoon, S. J., Suh, S. Y., Kim, S. H., Park, J., Kim, Y. J., Kang, B., & Hui, D. (2018). Spiritual Well-being Among Palliative Care Patients With Different Religious Affiliations: A Multicenter Korean Study. Journal of Pain Symptom Manage, 56(6), 893-901.

Zigmond, A. S., & Snaith, P. R. (1983). The hospital anxiety and depression scale. Acta ‎Psychiatrica Scandinavica, 67(6), 361-370.‎