بررسی وجهیت روشی در بازنمود تجویزی و توصیفی بودن چهار دستورزبان فارسی

فصلنامه زبان و ادب فارسی

مقاله 5، دوره 11، شماره 38، خرداد 1398، صفحه 108-132   

نوع مقاله: علمی-پژوهشی

نویسندگان

طاهره کیایی تنکابنی^{* 1}؛ عباسعلی وفایی²؛ رقیه صدرایی³

¹دانشجوی دکترای زبان و ادب فارسی دانشگاه آزاد علوم و تحقیقات

²استاد دانشگاه علامه طباطبایی

³استادیار دانشگاه آزاد علوم و تحقیقات

چکیده

.مقاله حاضر به بررسی ساخت بینا فردی با محوریت وجه ، درمبحث صفت در چهار کتاب دستور زبان فارسی خیامپور،دستور زبان فارسی انوری،دستورزبان فارسی مشکوه الدینی و ساخت زبان فارسی خسرو غلامعلی زاده در چارچوب دستور نظام مند هلیدی به فرانقش بینا فردی می پردازد . و هدف آن است تجویزی و توصیفی بودن گزاره ها را به کمک وجه نمایان سازد. روش به کار رفته در این پژوهش ، روش تحلیلی است. در تقسیم بندی اقسام دستور از حیث بایدی و نبایدی، آن را به تجویزی و توصیفی تقسیم کرده اند و تشخیص این دو از راه بررسی وجه در متن ممکن است از این منظر بررسی وجه فعل به درستی می تواند ما را به نوع نگاه نویسندگان به امر دستور رهنمون باشد . در هر چهار کتاب وجه اخباری بیشترین بسامد را به خود اختصاص داده است واین نشان از آن دارد که مولفان کوشیده اند اصول زبان فارسی را به شکل مدون و منظم ارائه دهند.با توجه به میزان کاربرد وجه التزامی در چهار کتاب می توان گفت عبدالرسول خیامپور با داشتن بالاترین بسامد آماری در وجه التزامی از نوع بایدی تجویزی بودن دستور خود را ثابت نموده است.

کلیدواژه‌ها

دستور زبان فارسی؛ وجه فعل؛ وجه اخباری؛ وجه التزامی؛ وجه امری

مراجع