پارادوکس مور و نظر ویتگنشتاین در باره آن

 پژوهشهای معرفت شناختی

مقاله 1، دوره 8، شماره 17، خرداد 1398، صفحه 7-24   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

عبدالرزاق حسامی فر^*

فلسفه- دانشکده ادبیات و علوم انسانی- دانشگاه بین المللی امام خمینی- قزوین

چکیده

جورج ادوارد مور در دو مقاله خود به دو جمله اشاره می کند که در هر یک به ظاهر تعارضی میان صدر و ذیل جمله وجود دارد که از آن به پارادوکس مور تعبیر می شود: «من سه شنبه گذشته به سینما رفتم اما باور ندارم که این کار را انجام دادم». «من باور دارم که او بیرون رفته است، اما او بیرون نرفته است». از نظر مور پارادوکس در این است که از یک سو شخص در باره خود سخن به ظاهر متناقض و یاوه ای می‌گوید و از سوی دیگر این سخن در باره او می تواند صادق باشد. در پیرامون این پارادوکس مسائل متعددی مطرح شده است از جمله اینکه این پارادوکس نه تنها در اظهار بلکه در باور، اندیشه، تمایلات و مانند اینها نیز مطرح می‌شود. مسأله دیگر اینکه گفته اند که در پارادوکس مور دو تقریر را باید از هم متمایز کرد: یکی تقریر حذفی که مثال آن این است: «p و من باور ندارم که p » و دوم تقریر ارتکابی که مثال آن این است: «من باور دارم که p، اما چنین نیست که p». ویتگنشتاین کشف این پارادوکس را مهمترین کار مور می داند که در آن نوع خاصی از بی‌معنایی و یاوگی مطرح شده است. وی از تأثیر بسیار این کشف بر خود سخن می‌گوید. در این پژوهش می کوشیم پارادوکس مور را در آینه تحلیل مفسران اندیشه‌اش به ویژه نظر ویتگنشتاین در باره آن تحلیل و بررسی کنیم.

کلیدواژه‌ها

پارادوکس مور؛ اظهار؛ یاوگی؛ حذفی؛ ارتکابی

مراجع

Baldwin .(1993). G. E. Moore: Selected Writings, London: Routledge.

Heal, J.  (1994). ‘Moore’s Paradox: A Wittgensteinian Approach’, Mind, 103, pp. 5–24.

Linville, K. and M. Ring .(1991). ‘Moore’s Paradox Revisited’, Ludwig Wittgenstein: Critical Assessments of Leading Philosophrs, ed. by Stuart Shanker and David Kilfoyle, Vol. III, London and New York: Routledge, pp. 119-132.

Malcolm, N. (1984). Ludwig Wittgenstein: A Memoir, 2nd ed. Oxford: Oxford University Press.

Mcginn, Marie.(2011). “Wittgenstein and Moore's Paradox” in Image and Imaging in Philosophy, Science and the Arts, vol. 1, edited by Richard Heinrich, Elisabeth Nemath, Wolfram Pitcher and David Wagner, Frankfort: Ontos Verlag, pp. 59-72.

Moore, G. E.(1942). ‘A Reply to My Critics’, The Philosophy of G. E. Moore, Ed. P. Schilpp. La Salle, Ill: Open Court, pp. 535–677.

__________.(1959).‘Russell’s Theory of Descriptions.’ Philosophical Papers, London and New York: Routledge, 2010, pp. 175–225.

Shoemaker, S.(1996). ‘Moore’s Paradox and Self-knowledge.’ Philosophical Studies, 77, No.2/3, pp. 211–28.

Smithies, Declan .(2016). “Belief and Self-knowledge: Lessons from Moore,s Paradox”, Philosophical Issues: A Supplement to Nous, 26, Knowledge and Mind, pp. 393-421.

Sorensen, R. A.(2007). “The All-Seeing Eye: A Blind Spot in the History of Ideas”Moore’s Paradox: New Essays on Belief, Rationality and theFirst Person. Eds. M. S. Green and J. N. Williams, Oxford: Oxford University Press, pp. 37–49.

Williams, John N.(1998). “Wittgensteinian Accounts of Moorean Absurdity” in Philosophical Studies : An International Journal for Philosophy in the Analytic Tradition, Vol.92, No.3, pp.283-306.

_______________.(2015). “Moore’s Paradox in Speech: A Critical Survay”, Philosophy Compass, Vol.10, N.1, pp.10-23.

Williamson, T.(2000). Knowledge and Its Limits, Oxford: Oxford University Press.

Wittgenstein, Ludwig.(1953). Philosophical Investigations, Oxford: Blackwell.

__________________.(1958). Philosophical Investigations, Oxford: Basil Blackwell.

__________________.(1974). Letters to Russell, Keynes and Moore, Ed. G. H. von Wright, Oxford: Blackwell.

_________________.(1980a). Remarks on the Philosophy of Psychology, Volume 1. Eds. G. Anscombe and G. von Wright. Chicago: University of Chicago Press.

_________________.(1980b). Remarks on the Philosophy of Psychology, Volume 2. Eds. G. H. von Wright and H. Hyman. Chicago: University of Chicago Press.

_________________.(1995). Cambridge Letters, edited by B. H. McGuinness and G> H. von Wright, Oxford: Blackwell.