اثر تنش خشکی بر برخی ویژگی های مورفولوژیک و میزان تولید اسانس در گیاه دارویی ریحان (Ocimum basilicum L.) در مراحل مختلف رشد و نمو

زیست شناسی تکوینی

مقاله 2، دوره 11، شماره 1 - شماره پیاپی 41، اسفند 1397، صفحه 15-26   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

مهین قائمی¹؛ زهرا زارع^{* 2}؛ یار محمد نصیری³

¹استادیار گروه زیست شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان. گرگان. ایران

²گروه زیست شناسی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران.

³کارشناس ارشد زیست شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان. گرگان. ایران.

چکیده

گیاه ریحان (Ocimum basilicum L.) از خانواده نعناع (Lamiaceae به عنوان گیاه دارویی و سبزی تازه مورد استفاده قرار میگیرد. از آنجا که ﮔﻴﺎﻫﺎن داروﻳﻲ واﻛﻨﺶ ﻫﺎی ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ ﺑﻪ ﺗﻨﺶ ﺧﺸﻜﻲ درعملکرد و تولید مواد موثره دارﻧﺪ، شناسایی ﻭﺿﻌﻴﺖ ﺭﺷﺪ آنها ﺩﺭ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﻣﺨﺘلف ﺁﺑﻴﺎﺭﻱ ﻭ ﺗﻨﺶ ﺧﺸﻜﻲ میتواند ﺭﺍﻫﻨﻤﺎﻱ ﻛﺸﺖ گیاهان مقاوم به خشکی و کم آبی باشد. در این پژوهش اثر تنش خشکی بر ویژگی-های مورفولوژیک و میزان تولید اسانس و به ویژه لینالول در مراحل مختلف رشد گیاه ریحان، به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در 3 تکرار انجام شد. تیمار‌های آزمایشی شامل سه سطح خشکی(بدون تنش، تنش ملایم و تنش شدید) در شرایط گلدانی، در مراحل رویشی، پیش گلدهی، گلدهی و میوه دهی بود. نتایج نشان داد که تنش خشکی تاثیر معنی داری بر صفات مورد ارزیابی داشته است. ﺑﻪ ﻃﻮری ﻛﻪ ﺑﺎ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻴﺰان رﻃﻮﺑﺖ ﺧﺎک، ارتفاع بوته، تعداد و سطح برگ، در تمامی مراحل رشد کاهش و قطر ساقه در مراحل رشد به ویژه تنش شدید و طول ریشه در مرحله ی گلدهی افزایش داشته است. تنش خشکی سبب کاهش معنی دار تعداد گل ها شده است. تنش شدید در مراحل گل دهی و میوه دهی، کاهشی در میزان اسانس و به ویژه لینالول داشته است در حالیکه تنش ملایم در هر دو مرحله افزایش در میزان این ترکیبات نشان داد. بیشترین میزان درصد اسانس (59/0 درصد) مربوط به تنش خشکی ملایم در مرحله گلدهی و بیشترین میزان لینالول (77/26 میلی‌گرم در بوته) مربوط به تنش خشکی ملایم در مرحله میوه‌دهی بود.

کلیدواژه‌ها

اسانس؛ تنش خشکی؛ ریحان؛ صفات مورفولوژیک؛ لینالول

سایر فایل های مرتبط با مقاله

maghaleh-2.pdf

مراجع