اثر تلقیح با گونه‌های میکوریزا و ازتوباکتر کروکوکوم بر مراحل فنولوژی و عملکرد دانه ژنوتیپ‌های لوبیا قرمز (Phaseolus vulgaris L.)

مجله پژوهش نامه کشاورزی

مقاله 2، دوره 10، شماره 3، آذر 1397، صفحه 13-29   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

هادی خاوری^* ؛ قدرت اله شاکرمی

گروه کشاورزی، زراعت، واحد خرم آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، خرم آباد، ایران

چکیده

به منظور ارزیابی اثر کودهای زیستی میکوریزا و ازتوباکتر بر مراحل فنولوژی و عملکرد دانه ژنوتیپ­های لوبیا قرمز، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک­­های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 1395 در منطقه بیران­شهر لرستان اجرا شد. تیمارها شامل تلقیح با میکوریزا آربسکولار گونه­های (Glomus etunicatum, G. Intraradices, G. mossea) در دو سطح (تلقیح و بدون تلقیح) ، مایه­زنی با (Azotobacter chroococcum Strain 15) در دو سطح (مایه­زنی و عدم مایه­زنی) و ژنوتیپ­های لوبیا قرمز شامل (توده بیران­شهر، ارقام اختر و گلی) بودند. نتایج نشان داد که اثر ازتوباکتر بر روز تا پر شدن دانه­ها، اثر دوگانه میکوریزا×ژنوتیپ بر روز تا تشکیل غلاف و روز تا رسیدگی فیزیولوژیکی و اثر سه­گانه ازتوباکتر×میکوریزا×ژنوتیپ بر عملکرد دانه از نظر آماری مثبت و معنی­دار گردید. بیشترین عملکرد دانه (90/2981 کیلوگرم در هکتار) از اثر توأم مایه­زنی ازتوباکتر×تلقیح میکوریزا×رقم گلی با فرم بوته رونده و رشد نامحدود به­دست آمد. همچنین بیشترین درصد وابستگی و پاسخ میکوریزایی به ترتیب (49/13 و 59/15%) در تیمار مایه­زنی ازتوباکتر در تلقیح میکوریزا در رقم گلی و کمترین وابستگی و پاسخ میکوریزایی به ترتیب (43/3 و 56/3%) در تیمار مایه­زنی ازتوباکتر در تلقیح میکوریزا در رقم اختر به دست آمد. نتایج نشان داد که همزیستی میکوریزایی یا به عبارتی وابستگی میکوریزایی این امکان را برای گیاهان میزبان فراهم می­سازد تا با توسعه ریشه­ها به سطح بیشتری از خاک دسترسی پیداکرده و با گسترش سطح جذب شبکه­های هیفی ریشه، جذب آب و عناصر غذایی را بهبود بخشیده و درنهایت سبب افزایش رشد و عملکرد گیاهان میکوریزایی گردد.

کلیدواژه‌ها

رشد زایشی؛ وابستگی میکوریزایی؛ پاسخ میکوریزایی؛ لوبیا قرمز

مراجع