افزایش مزایای رقابتی با برنامه‌ریزی استراتژیک در شرکت‌های آب‌و‌فاضلاب مطالعه موردی شرکت آبفای آذربایجان غربی

پژوهش های مدیریت راهبردی

مقاله 3، دوره 24، شماره 71، اسفند 1397، صفحه 65-87   

نوع مقاله: علمی _ پژوهشی

نویسندگان

رحیم دباغ^{* 1}؛ خسرو علینژاد²

¹استادیار مهندسی صنایع, دانشگاه صنعتی ارومیه

²دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی صنایع، دانشگاه صنعتی ارومیه.

چکیده

امروزه با توجه به محدودیت‌ها و بحران­های پیشروی شرکت‌های آب و فاضلاب در تامین و بهره‌برداری بهینه از منابع آب و دفع فاضلاب، نیازمند مدیریت و برنامه­ریزی‌های استراتژیک می‌باشند که موجب افزایش مزیت‌های رقابتی جوامع انسانی است. هدف تحقیق، بررسی مزیت­ها و محدودیت­های شرکت‌های آبفا و انتخاب استراتژی‌های  مناسب در جهت توسعه به‌منظور دستیابی مقاصد آرمانی و اهداف استراتژیک آنان جهت ارائه خدمات و رضایت‌مندی بیشتر مشترکین از جمله در شرکت آبفای استان آذربایجان غربی می‌باشد. این تحقیق براساس فرایند تدوین برنامه‌ریزی راهبردی مدل دیوید انجام شده، که داده­ها از مطالعه پیمایشی-توصیفی از طریق مصاحبه، پرسشنامه و اسناد و مدارک موجود گردآوری شده است. پس از شناسایی عوامل محیط داخلی و خارجی شرکت آبفای و قرار دادن در ماتریس سوات و ماتریس عوامل داخلی، برحسب امتیازات به‌دست آمده در حوزه موقعیت استراتژی رشد و تهاجمی نزدیک به حوزه رقابتی قرار گرفت و سپس راهبردهای اصلی در این حوزه‌ها با ماتریس برنامه‌ریزی ارزیابی کمی اولویت‌بندی شده­اند. بهبود روش‌های ارائه خدمات به مشترکین با به‌کارگیری تکنولوژی‌های نوین، بهبود مدیریت ارتباط با مشتریان، ارتقای کیفیت آب شرب، اجرای پروژه‌های توسعه جهت افزایش سطح برخورداری جمعیت و جداسازی آب شرب از غیرشرب به‌عنوان موثرترین استراتژی‌های اصلی انتخاب شدند. اجرای استراتژی‌های حوزه‌های رشد و تهاجمی و حوزه رقابتی براساس بالاترین میانگین امتیازها پیشنهاد شده است.

کلیدواژه‌ها

برنامه‌ریزی استراتژیک؛ شرکت آب و فاضلاب؛ ماتریس سوات؛ ماتریس برنامه‌ریزی ارزیابی کمی

مراجع

احمدی‌نسب، فاطمه، سلیمی‌نسب، مهسا (1394). بررسی موانع پیاده‌سازی مدیریت استراتژیک در سازمان‌های آب وفاضلاب و رتبه‌بندی آنها براساس روش فرآیند تحلیل شبکه‌ایANP، ششمین کنفرانس بین‌المللی اقتصاد، مدیریت و علوم مهندسی، بلژیک، مرکز بین‌المللی ارتباطات دانشگاهی.
دیوید، فرد آر (1397). مدیریت استراتژیک، مترجم علی پارسائیان و سیدمحمد اعرابی، دفتر پژوهش‌های فرهنگی، چاپ سی و یکم.
رمضانی، محمد ابراهیم، مسافری، محمد (1392). تحلیل وضعیت آب و فاضلاب شهری با روش SWOT و QSPM به منظور ارائه استراتژی مدیریت. شانزدهمین همایش ملی بهداشت محیط ایران. تبریز، دانشگاه علوم پزشکی تبریز، دانشکده بهداشت.
سجادی‌فر، حسین، داودآبادی، محمد (1395). اقتصاد آب شهری. انتشارات نشر نویسنده. اراک.
سعیدی، مقصود (1393). بررسی عوامل موثر براجرای استراتژی بر اساس مدل اسکات در شرکت آب و فاضلاب آذربایجان شرقی. کنفرانس بین المللی مدیریت در قرن 21، تهران، موسسه مدیران ایده پرداز پایتخت ویرا.
سند چشم‌انداز و برنامه راهبردی بلندمدت وزارت نیرو تا افق 1404، معاونت برنامه‌ریزی و امور اقتصادی وزارت نیرو، دفتر برنامه‌ریزی راهبردی و تلفیقی، گروه برنامه‌ریزی راهبردی. (دسترسی در  19/9/1397)  http://www.moe.gov.ir
شیخ‌زاده، رجبعلی، بهرام‌زاده، محمد مهدی (1387). نقش مدیریت استراتژیک منابع انسانی در ارتقای عملکرد کسب و کار، انجمن مشاوران مدیریت ایران، 18.
طبیبی، جمال الدین، ملکی، محمدرضا (1382). برنامه‌ریزی استراتژیک، ناشر مولفین.
علی‌محمدی جلودار، سید روح‌اله، رعیتی دماوندی، مرتضی، رحمانی، زین‌العابدین (1395). ارائه الگوی مدیریت بحران با رویکرد استراتژیک در شرکت آب و فاضلاب مازندران، همایش بین‌المللی افق‌های نوین در مهندسی عمران، معماری و شهرسازی و مدیریت فرهنگی شهرها، تهران، انجمن افق نوین علم و فناوری.
غفاریان، وفا، عمادزاده، مرتضی (1385). معانی نوظهور در مفهوم استراتژی. تهران، سازمان مدیریت صنعتی.
فرج‌پور، قاسم، براتی، محمد، مرزبان، سعید، وهاب زاده، حسین (1394). شناسایی و رتبه‌بندی موانع اجرای برنامه‌های استراتژیک در شرکت آب و فاضلاب شهرها و شهرک‌های غرب تهران با رویکرد فرآیند تحلیل شبکه‌ای فازیFANP ، کنفرانس بین‌المللی جهت‌گیری‌های نوین در مدیریت، اقتصاد و حسابداری، تبریز.
قاسمی، حمیدرضا، فیضی، معصومه (1394). نقش تفکر استراتژیک بر پیچیدگی ساختاری سازمان (مورد مطالعه: شرکت هپکو). پژوهش‌های راهبردی مدیریت راهبردی،  21(59)، 141-170.
کریمی‌پور، فاطمه، کریمی ارگانی، فاطمه (1395). بررسی استراژی ایمنی بهداشت محیط‌زیست شرکت آب و فاضلاب خوزستان با بهره‌گیری از ماتریس SWOT وQSPM، سومین همایش یافته‌های نوین در محیط‌زیست و اکوسیستم‌های کشاورزی، تهران، پژوهشکده انرژی‌های نو و محیط زیست دانشگاه تهران.
یگانه، منصور، فضلی، فاطمه، یگانه، خدیجه (1393).  چهارچوب تهیه برنامه‌های استراتژیک مراکز مطالعاتی دستگاه‌های اجرایی کشور. پژوهش‌های راهبردی مدیریت راهبردی، 20(56).

 

Bryson, J. M (2018). Strategic planning for public and nonprofit organizations: A guide to strengthening and sustaining organizational achievement. John Wiley & Sons.
Bryson, J. M, Edwards, L. H, & Van Slyke, D. M (2018). Getting strategic about strategic planning research.
Carnall, C (2018). Managing change. Routledg, London.
David, F. R (2014). Strategic Management Concepts: A Competitive Advantage Approach. Pearson.
David, F. R. (2011). Strategic management: Concepts and cases. Peaeson/Prentice Hall.‏
Dincer, O. (2004). Strategy management and organization policy. Beta Publication, Istanbul.
Dyson, R. G (2004). Strategic development and SWOT analysis at the University of Warwick, European journal of operational research, 152(3), 631-640.
Goodstein, L. D, Nolan, T. M & Pfeiffer, J. W (1993). Applied strategic planning, An introduction, McGraw Hill professional
Kajanus, M, Jyrki, K & Mikko, K (2004). The use of value focused thinking and the A’WOT hybrid method in tourism management, Tourism management, 25(4), 499-506.
Mainali, B, Ngo, H. H, Guo, W. S, Pham, T. T. N, Wang, X. C & Johnston, A (2011). SWOT analysis to assist identification of the critical factors for the successful implementation of water reuse schemes, Desalination and Water Treatment, 32(1-3), 297-306.‏
Stoner, J. A. F, Freeman, R. E & Gilbert, D. R (1995). Management. US: Prentice
Nagara, G, Lam, W. H, Lee, N. C. H, Othman, F & Shaaban, M. G (2015). Comparative SWOT analysis for water solutions in Asia and Africa. Water resources management, 29(1), 125-138.‏
Nuntamanop, P, Kauranen, I & Igel, B (2013). A new model of strategic thinking competency. Journal of Strategy and Management, 6(3), 242-264.‏
Sumiarsih, N. M, Legono, D & Kodoatie, R. J (2018). Strategic Sustainable Management for Water Transmission System: A SWOT-. QSPM Analysis, Journal of the Civil Engineering Forum, 4(1), 29-40.