شرح احوال کشوری و نقد تصحیح دیوان فارسی او

پژوهشنامه نسخه شناسی متون نظم و نثر فارسی

مقاله 3، دوره 3، شماره 7، خرداد 1397، صفحه 45-72   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

احمد احمدی¹؛ لطفعلی برقی^{* 2}

¹استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران

²دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت مدرس (نویسنده مسؤول)

چکیده

کشوری از شاعران قرون نهم و دهم هجری است که ستایشگر اُمرای آق قویونلو بوده و بعد از فروپاشی این سلسله به مدح شاه اسماعیل صفوی پرداخته است. اطلاعات منابع کهن دربارۀ حیات او اندک است و مطالب منابعی همچون دانشمندان آذربایجان هم که نام او را نعمت‌الله دیلمقانی دانسته‌اند چندان قابل اعتماد نیست. به همین دلیل باید با نگاه انتقادی به مطالب منابع موجود و همچنین بررسی اشعار او به روشن کردن ابعاد حیات وی پرداخت. دربارۀ اشعار کشوری که به دو زبان فارسی و ترکی سروده شده و دست‌نویس‌هایی از آن تا روزگار ما باقی مانده است، پژوهش‌هایی انجام گرفته که آخرین آن‌ها تصحیح دیوان فارسی اوست؛ البته این نشر دارای اغلاط و اشتباهاتی است که آن را از یک اثر کاملاً منقح و پیراسته دور کرده است. در این مقاله، علاوه بر بررسی انتقادی حیات کشوری بر اساس مطالب تذکره‌ها و اشارات دیوان او، به نقد تصحیح دیوان فارسی وی پرداخته شده است.

کلیدواژه‌ها

کشوری؛ نعمت‌الله کشوری دیلمقانی؛ خلاصة الاشعار؛ نقد

مراجع

1. استرآبادی، محمدمهدی خان (1394)، سنگلاخ، تصحیح حسین محمدزاده صدیق، تبریز: اختر.

2. اوحدی‌حسینی، ‌تقی‌الدین (1389)، عرفات ‌العاشقین ‌و عرصات ‌العارفین، تصحیح ذبیح‌الله صاحبکاری و آمنه فخر احمد، تهران: میراث مکتوب.

3. تربیت، محمدعلی (1377)، دانشمندان آذربایجان، به کوشش غلامرضا طباطبایی مجد، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.

4. حسن‌بیگ روملو (1384)، احسن التواریخ، تصحیح عبدالحسین نوایی، تهران: اساطیر.

5. تقی‌الدین کاشانی، محمد بن علی (کتابت 1040)، خلاصة الاشعار و زبدة الافکار، نسخۀ خطی کتابخانۀ دولتی برلین با نشانی sprenger 321.

6. ـــــــــ (1396)، خلاصة الاشعار و زبدة الافکار «بخش قزوین، گیلان و دارالمرز و نواحی آن»، تصحیح سید محمد دبیرسیاقی و مهدی ملک محمدی، تهران: میراث مکتوب.

7. دولت‌آبادی، عزیز (1377)، سخنوران آذربایجان، تبریز: انتشارات ستوده.

8. رازی، امین احمد (1389)، هفت اقلیم، تصحیح محمدرضا طاهری، تهران: سروش.

9. سام میرزا صفوی، ابونصر (1384)، تحفۀ سامی، تصحیح رکن‌الدین همایون‌فرخ، تهران: اساطیر.

10. شمیسا، سیروس (1370)، سیر غزل در شعر فارسی، چ۳، تهران: انتشارات فردوس.

11. صائب تبریزی، محمدعلی (1385)، سفینۀ صائب، به کوشش سید صادق حسینی اشکوری، اصفهان: انتشارات دانشگاه اصفهان.

12. قاضی احمد قمی (1383)، گلستان هنر، تصحیح احمد سهیلی خوانساری، تهران: انتشارات منوچهری.

13. قزوینی، یحیی بن عبداللطیف (1386)، لب التواریخ، تصحیح میر هاشم محدث، تهران: نشر انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.

14. کشوری (1396)، گزیدۀ دیوان فارسی ـ ترکی، تصحیح لطفعلی برقی، تبریز: نشر اختر.

15. کشوری دیلمقانی (1396)، دیوان فارسی، تصحیح مهرداد چترایی عزیزآبادی و فرزانه مونسان، قم: مجمع ذخایر اسلامی.

16. گلچین معانی، احمد (1363)، تاریخ تذکره‌های فارسی، تهران: انتشارات سنایی.