واکاوی پیوند ادبیات و عکاسی در شعر هایکو (پژوهشی میان‌رشته‌ای)

جستار نامه: ادبیات تطبیقی (فارسی- انگلیسی)

مقاله 6، دوره 2، شماره 5، آذر 1397، صفحه 28-45   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

فاطمه گل بابائی^* ؛ دکترعبدالله آلبوغبیش

دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

 
ایماژیسم یا تصویرگرایی در ادبیات قرن بیستم، تحت تأثیر شعر تصویرگرای ژاپن موسوم به هایکو ایجاد شد. این مکتب با اولویت قرار دادن انعکاس تصاویر واقع‌گرا به دور از انتزاعات پیچیده متون گذشته به فعالیت پرداخت. هایکو به‌عنوان مشخص‌ترین نمونه آثار ایماژیستی، به دلیل کاربرد فراوان تصویر برای انتقال مفاهیم ذهنی شاعر، بیشترین تطابق و همگونی را با فن عکاسی از میان سایر هنرهای تجسمی دارد. این پژوهش با قرارگیری در حوزه مطالعات بین‌رشته‌ای به بررسی آنالوژیک ساختار و عملکرد هایکو در مقایسه با تکنیک‌های عکاسی از طبیعت می‌پردازد. پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی ـ تحلیلی برخی از اشعار کتاب «هایکو شعر ژاپنی از آغاز تا امروز» را که برگردان احمد شاملو و ع.پاشایی است به‌عنوان مرجع تحلیل و تطبیق خود قرار‌داده‌ و وجوه مشترک این سبک شعر را با مؤلفه‌های مهم در شکل‌گیری یک عکس مقایسه نموده است. این پژوهش کوشیده است با بررسی تأثیرات متقابل و تطبیق مفاهیم دو رشته ادبیات و عکاسی در هایکو به نمایش اندیشه و نگاه مشترک بشر به پدیده‌های واحد و شیوه‌های بیان مختلف آن‌ها دست یابد. برآیند این مطالعه شناخت هرچه بیشتر غنای تصویری سبک شعر هایکو، درک شباهت‌ها و تفاوت‌های نحوه بیان در ادبیات و عکاسی و جلوه‌های ارتباط این دو حوزه است.

کلیدواژه‌ها

: ایماژیسم؛ تصویرگرایی؛ هایکو؛ عکاسی؛ طبیعت

مراجع