پیکارِسک حلقۀ پیوندِ "‌سرگذشت حاجی ‌بابای ‌اصفهانی" و"سیاحت درویشی دروغین"

پژوهش های نقد ادبی و سبک شناسی

مقاله 3، دوره 10، شماره 35، خرداد 1398، صفحه 57-78   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسنده

آذر دانشگر^*

استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.

چکیده

"سرگذشت ‌حاجی ‌بابای ‌اصفهانی" اثر معروف "جیمز موریه" و کتاب "‌سیاحت ‌درویشی ‌دروغین" از "آرمینیوس وامبری" از جهات بسیاری به هم شبیه­اند. شباهت­های دو اثر مربوط به ویژگی­های نوعی از رمان اروپایی به نام پیکارسک است. بر این اساس نویسنده این مقاله با این فرض که حضور مؤلفه­های پیکارسک حلقۀ ارتباط این دو اثر را محکم کرده است، به روشی تحلیلی در حوزۀ مطالعات تطبیقی بدون توجه به نظریۀ تأثیر، از زاویۀ رویکرد بینامتنی این ویژگی‌ها را در هر دو اثر بررسی نموده است. بررسی­های حاصل از تحقیق نشان می­دهد که عناصری همچون: سفر که در هر دو اثر تمام حوادث و وقایع را در خود جای‌داده است، توجه به مسائل اجتماعی و سیاسی و عادات و رسوم مردم جامعه، اتخاذ شیوۀ درویشی هر دو شخصیت اصلی، انتقاد از خرافات و جهل و تعصبات مذهبی و درویشان، حیله و فریب و شیادی، داشتن هوش و ذکاوت و زیرکی شخصیت در هر دو اثر و تکدی­گری که از مؤلفه­های پیکارسک به شمار می­آیند، از ارتباط این دو متن سخن می­گوید.

کلیدواژه‌ها

پیکارسک؛ سرگذشت ‌حاجی ‌بابای ‌اصفهانی؛ ‌سیاحت ‌درویشی ‌دروغین

مراجع