اثر تاریخ کاشت بر برخی صفات کیفی و شاخص های تبدیل دانه چند رقم برنج در شرایط اقلیمی آمل

بوم شناسی گیاهان زراعی

مقاله 3، دوره 15، شماره 2 - شماره پیاپی 56، مرداد 1398، صفحه 25-35   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/aej.2019.1873785.1105

نویسندگان

الهیار فلاح^* ؛ ناهید فتحی

مؤسسه تحقیقات برنج کشور، معاونت مازندران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، آمل، ایران

چکیده

جهت تعیین اثر تاریخ کاشت و رقم بر برخی صفات کیفی دانه برنج،  آزمایشی در سه تاریخ کاشت­ 1، 11 و 21 فروردین روی سه رقم طارم محلی، بینام و کوهسار با طرح پایه بلوک­ کامل تصادفی به صورت فاکتوریل در سه تکرار در مزرعه معاونت مؤسسه تحقیقات برنج آمل انجام شد. جهت اندازه­ گیری صفات درصد برنج کامل و خرده، راندمان تبدیل، درصد پوسته و سبوس، طول دانه قبل و بعد از پخت، نسبت طویل شدن دانه، درجه تبدیل، درصد آمیلوز، غلظت ژل و درجه حرارت ژلاتینه شدن سه ماه بعد از برداشت، 400 گرم نمونه شلتوک برای هر کرت سنجش شد. اثر رقم و تاریخ کاشت بر همه صفات در سطح 1% معنی­دار بود. طارم محلی دارای درصد برنج کامل بیشتری در تاریخ کاشت اول ولی میزان درصد سبوس، طول دانه بعد از پخت، درجه تبدیل، دمای ژلاتینی شدن و نسبت طویل شدن دانه آن در تاریخ کاشت دوم بیشتر بود. طول دانه بعد از پخت، نسبت طویل شدن دانه و درصد آمیلوز رقم بینام در تاریخ کاشت دوم و درصد سبوس و طول دانه قبل از پخت رقم کوهسار در تاریخ کاشت سوم بهتر بود. میزان درصد برنج خرده در تاریخ کاشت اول نسبت به تاریخ کاشت دوم و سوم در ارقام بینام و کوهسار کمتر بود. در مجموع، نشاکاری در دهه اول اردیبهشت ماه جهت حصول صفات کیفی مطلوب دانه برنج در منطقه آمل توصیه می‎شود.





چکیده    جهت تعیین اثر تاریخ کاشت و رقم بر برخی صفات کیفی دانه برنج،  آزمایشی در سه تاریخ کاشت­ 1، 11 و 21 فروردین روی سه رقم طارم محلی، بینام و کوهسار با طرح پایه بلوک­ کامل تصادفی به صورت فاکتوریل در سه تکرار در مزرعه معاونت مؤسسه تحقیقات برنج آمل انجام شد. جهت اندازه­گیری صفات درصد برنج کامل و خرده، راندمان تبدیل، درصد پوسته و سبوس، طول دانه قبل و بعد از پخت، نسبت طویل شدن دانه، درجه تبدیل، درصد آمیلوز، غلظت ژل و درجه حرارت ژلاتینه شدن سه ماه بعد از برداشت، 400 گرم نمونه شلتوک برای هر کرت سنجش شد. اثر رقم و تاریخ کاشت بر همه صفات در سطح 1% معنی­دار بود. طارم محلی دارای درصد برنج کامل بیشتری در تاریخ کاشت اول ولی میزان درصد سبوس، طول دانه بعد از پخت، درجه تبدیل، دمای ژلاتینی شدن و نسبت طویل شدن دانه آن در تاریخ کاشت دوم بیشتر بود. طول دانه بعد از پخت، نسبت طویل شدن دانه و درصد آمیلوز رقم بینام در تاریخ کاشت دوم و درصد سبوس و طول دانه قبل از پخت رقم کوهسار در تاریخ کاشت سوم بهتر بود. میزان درصد برنج خرده در تاریخ کاشت اول نسبت به تاریخ کاشت دوم و سوم در ارقام بینام و کوهسار کمتر بود. در مجموع، نشاکاری در دهه اول اردیبهشت ماه جهت حصول صفات کیفی مطلوب دانه برنج در منطقه آمل توصیه می‎شود.





 

کلیدواژه‌ها

"زود کاشت"؛ "دیر کاشت"؛ "کاشت به هنگام"؛ " کیفیت برنج"

مراجع