تاثیر تنش خشکی و محلول‌پاشی آهن و روی بر عملکرد و اجزای عملکرد آفتابگردان در کشت دوم

مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

مقاله 1، دوره 11، شماره 39، دی 1398، صفحه 1-11   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

حامد جوادی^*

استادیار گروه علوم کشاورزی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

چکیده

به منظور بررسی اثر تنش خشکی و محلول‌پاشی آهن و روی بر عملکرد و اجزای عملکرد آفتابگردان در کشت دوم آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی مرکز آموزش جهاد کشاورزی بیرجند در سال 1393 به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورهای مورد مطالعه شامل تیمار آبیاری (آبیاری کامل تا پایان دوره رشد، مطابق نیاز گیاه و قطع آبیاری در مرحله پر شدن دانه) به عنوان فاکتور اصلی و محلول‌پاشی کود ریزمغذی (شاهد، آهن، روی و آهن+روی) به عنوان فاکتور فرعی بودند. نتایج نشان داد که اثر تنش خشکی بر صفاتی مانند ارتفاع بوته، قطر طبق، تعداد برگ در شروع غنچه دهی و رسیدگی، وزن خشک طبق، شاخص سطح برگ در شروع غنچه دهی و رسیدگی، تعداد دانه در طبق، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد کاه و کلش، عملکرد بیولوژیک و نسبت دانه به پوست معنی‌دار نبود، اما تنش خشکی باعث کاهش شاخص برداشت گردید. تنش در مرحله پرشدن دانه 29/18 درصد شاخص برداشت را نسبت به شاهد کاهش داد. اثر محلول‌پاشی کودهای ریز مغذی نیز برتمامی صفات مورد مطالعه (بجز تعداد برگ در مرحله رسیدگی) معنی‌دار نبود. محلول پاشی با آهن+روی باعث افزایش تعداد برگ در مرحله رسیدگی نسبت به سایر تیمارها گردید. همچنین اثر متقابل تنش خشکی× محلول‌پاشی کود ریزمغذی بر صفات مورد مطالعه معنی‌دار نبود. با توجه به نتایج حاصل از این تحقیق قطع آبیاری در مرحله پر شدن دانه و محلول‌پاشی کود ریزمغذی آهن و روی بر عملکرد دانه در کشت دوم آفتابگردان در منطقه بیرجند تاثیری ندارد.

کلیدواژه‌ها

"آفتابگردان"؛ "قطع آبیاری در مرحله پرشدن دانه"؛ "نسبت دانه به پوست"

مراجع

استیری، ه.، م. آرمین و ا. فیله کش. 1393. تاثیر محلول پاشی مقادیر مختلف سولفات روی بر عملکرد و اجزای عملکرد آفتابگردان در شرایط تنش خشکی. نشریه تولید گیاهان روغنی، سال 1، شماره 1: 77-65. 

ابراهیمیان، ا.، م. رشدی.، ب. پاسبان اسلام.، ج. خلیلی محله و ا. بای بوردی. 1389. ارزیابی کارایی روش های مصرف ریزمغذی های آهن و روی بر عملکرد و اجزای عملکرد آفتابگردان روغنی. مجله پژوهش در علوم زراعی، جلد 2، شماره 7: 27- 15.

بنی عباس شهری، ز.، غ. ر. زمانی و م. ح. سیاری زهان. 1390. اثر تنش خشکی و محلول پاشی سولفات روی بر عملکرد و اجزای عملکرد آفتابگردان. مجله تنش های محیطی در علوم زراعی، جلد 4، شماره 2: 172- 165.

بابائیان، م.، م. حیدری و ا. قنبری. 1389. اثر تنش خشکی و محلول پاشی عناصر کم مصرف بر ویژگی های فیزیولوژیک و جذب عناصر غذایی در آفتابگردان. مجله علوم زراعی ایران، جلد 12، شماره 4: 391- 377.

برمکی، ی.، ف. جلیلی.، ع. ر. عیوضی و ا. رضایی. 1388. اثر محلول پاشی روی، آهن و بور بر عملکرد و کیفیت دو رقم آفتابگردان روغنی. مجله پژوهش در علوم زراعی، جلد 2، شماره 6:  26-13.

جوادی، ح. 1392. بررسی اثر محلول پاشی آهن، روی و منگنز بر عملکرد، اجزای عملکرد و درصد پروتئین دو رقم ارزن دانه ای. گزارش نهایی طرح پژوهشی، دانشگاه پیام نور خراسان جنوبی، 49 صفحه.

رحیمی زاده، م.، ع. کاشانی.، ا. زارع فیض آبادی.، ح. مدنی و ا. سلطانی. 1389. تاثیر کودهای ریزمغذی بر عملکرد و اجزای عملکرد آفتابگردان تحت شرایط تنش خشکی. مجله الکترونیک تولید گیاهان زراعی، جلد 3، شماره 1: 72- 57.

رحیمی، م. م.، و د. مظاهری. 1383. تاثیر عناصر ریزمغذی آهن و روی بر عملکرد و اجزای عملکرد کشت دوم دو رقم آفتابگردان در منطقه ارسنجان. مجله پژوهش و سازندگی، شماره 64: 20- 16.

سعیدی، ق. ا. 1386. تأثیر برخی عناصر غذایی پرمصرف و کم مصرف بر اجزای عملکرد و دیگر صفات زراعی آفتابگردان در یک خاک آهکی اصفهان. مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، جلد 11، شماره 1: 365- 355.  

عمان، ع. ر.، د. حبیبی.، ن. خدابنده.، و م. مشهدی اکبربوجار. 1385. اثر تنش خشکی بر روی عملکرد و اجزای عملکرد و آنزیم­های آنتی اکسیدانت ژنوتیپ­های مختلف آفتابگردان آجیلی. نهمین کنگره علوم زراعت و اصلاح نباتات، ایران، صفحه 103.

میرزاپور، م. ه.، و ا. ح. خوش گفتارمنش. 1387. تأثیر کوددهی آهن بر رشد، عملکرد و مقدار روغن دانه آفتابگردان در یک خاک آهکی شور- سدیمی. مجله پژوهش کشاورزی آب، خاک و گیاه در کشاورزی، جلد 8، شماره 4: 74- 61.

مرندی، ج.، ف. جلیلی.، و ا. ولیزادگان. 1391. تاثیر روش ها و منابع تامین نیتروژن و عناصر کم مصرف بر برخی خصوصیات زراعی و عملکرد دانه آفتابگردان روغنی. مجله پژوهش در علوم زراعی، جلد 5، شماره 17: 83- 71.

ملکوتی، م. ج و م. م. طهرانی. نقش ریزمغذی­ها در افزایش عملکرد و بهبود کیفیت محصولات کشاورزی (عناصر خرد با تاثیر کلان). انتشارات دانشگاه تربیت مدرس تهران، 384 صفحه.

Babhulkar, P.S., K. Dinesk., W. P. Badole., S. S. Balpande and D. Kar. 2000. Effect of sulfur and zinc on yield, quality and nutrient uptake by safflower in vertisols. J. Indian Soc. Soil Sci, 48: 541-543.

Ebrahimian, E., and A. Bybordi. 2011. Effect of iron foliar fertilization on growth, seed and oil yield of sunflower grown under different irrigation regimes. Middle-East J. Sci. Res, 9 (5): 621-627.

Eslamia, M., H. Dehghanzadeh., M. Jafarzade., and  R. Aminian. 2014.  The effect of zinc on yield and yield components of sunflower (Helianthus.annuus L.) under drought stress. Sci. J. Crop Sci, 3(6): 61-65.

Ghofran Maghsud, S., H. R. Mobasser and H. R. Fanaei. 2014. Effect of foliar application and time foliar application microelements (Zn, Fe, Mn) on safflower. J. Nov. Appl Sci, 3 (4): 396-399.

 Gholinejad, E., A. Aeeneh band., A. Hasanzade ghortappe., I. Barnoosi and H. Rezaei. 2009. Evalution of effective drought stress on yield, yield components and harvest index of sunflower hybrid Iroflor and different levelsof nitrogen and plant population in Uromieh climate conditions. J. Plant Product, 16 (3): 29-34.

Ghafari, M. and H. Pashapur. 2006. Evaluation of variety and inbreed lines of sunflower for drought tolerance. Scientific and Applications of oil plant industrial Congress, Tehran, Iran.

Movahhedy-dehnavy, M., S. A. M. Modarres-Sanavy, and A. Mokhtassi-Bidgoli. 2009. Foliar application of zinc and manganese improves seed yield and quality of safflower (Carthamus tinctorius L.) grown under water deficit stress. Ind. Crops. Products, 30: 82-92.

Mosavi, S.R., M. Galavi and G. Ahmadvand. 2007. Effect of zinc and manganese foliar application on yield, quality and enrichment on potato (Solanum tuberosum L.). Asian J. Plant Sci, 6: 1256-1260.

Malakouti, M. J and A. Sepehr. 2004. Optimize onushment for oil seeds (effective step to attained oil independence in country). Khaniran press, Tehran. 464 p.

Ravi, S., H. T. Channal., N. S. Hebsur., B. N. Patil and P. R. Dharmatti. 2008. Effect of sulphur, zinc and iron nutrition on growth, yield, nutrient uptake and quality of safflower (Carthamus tinctorius L). Karnataka J. Agri. Sci, 32: 382-385.

 Sabagh Nekonam, M., and K. H. Razmjoo. 2007. Effect of plant density on yield, yield components and effective medicine ingredients of blond psyllium (Plantago ovata Forsk) Accession. Int. J. Agri. Biology, 9(4): 606-609.

Umer, S., A. Sher., S. Hussain., A. Khan., A. Ameen., L. Jincai and A. Shakoor. 2015. Impact of foliar application of boron on growth and yield of sunflower (Helianthus annuus L.) under different irrigation conditions. Academia J. Agri. Res, 3(9): 219-225.

Whitty, E.N., and C. Chambliss. 2005. Fertilization of field and forage crops. Nevada State University Publication, 21 pp.

Zafar, S., M. Nasri., H. R. Tohidi Moghadam., and H. Zahedi. 2014. Effect of zinc and sulfur foliar applications on physiological characteristics of sunflower (Helian­­­thus annuus­ L.) under water deficit stress. Int. J. Biosci, 5(12): 87-96.