ارزیابی توزیع فضایی-مکانی و مکان‌یابی دفاتر پیش‌خوان خدمات دولتی با استفاده از GIS مطالعه موردی؛ شهر زنجان

فصل نامه جغرافیا و برنامه ریزی شهری چشم انداز زاگرس

مقاله 2، دوره 11، شماره 40، مرداد 1398، صفحه 29-49   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

محسن احدنژاد روشتی^{* 1}؛ ابوالفضل سلطانی²

¹، دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه زنجان

²کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه زنجان

چکیده

در اکثر شهرهای کشورمان خدمات به گونه نامتعادل پخش شده است و بیشتر این خدمات گرایش به مرکز شهر دارند دفاتر پیشخوان خدمات دولتی نیز از این قائده مستثنی نمی باشند. دریافت خدمات دولتی به‌صورت مساوی برای تمامی اقشار جامعه، شناسایی مجراهای ارتباطی و تکثر کانال‌های ارتباطی، ایجاد سازوکارها و بسترهای لازم به‌منظور عرضه‌ی خدمات مناسب، در دسترس بودن مراکز خدمات و... ازجمله مهم‌ترین موضوعاتی است که هر دولت خدمتگزار باید به‌صورت تشکیلاتی برای آن‌ها برنامه‌های شفاف و مشخصی ارائه کند. کاهش فاصله‌ی مراکز خدمات با مخاطبان و توزیع متناسب امکانات در شهرها و روستاهای کشور، ضرورت ایجاد مراکز و دفاتری را در گستره شهرها و حتی در روستاهای کشور برای عملیاتی کردن این خدمات، اجتناب‌ناپذیر کرده است. در این تحقیق نیز سعی شده است ابتدا با روش­های شاخص موران و آماره عمومی با کمک سیستم اطلاعات جغرافیایی که به‌وسیله آن امکان تحلیل توزیع فضایی دفاتر به‌صورت یکپارچه فراهم می­شود، و با استفاده از تحلیل شبکه دسترسی دفاتر پیشخوان دولتی که در 30 نقطه شهری پراکنده‌شده بررسی شده و میزان دسترسی یکپارچه به دفاتر با مدل‌های فوق­الذکر تحلیل‌شده است. با توجه به نتایج به‌دست‌آمده از شاخص موران که برابر 0.35 است، الگوی توزیع فضایی خوشه‌ای است، الگویخوشه­ای توزیع فضایی دفاتر  بر اساس آماره عمومی بالا است و بیانگر این است که دفاتر در نزدیکی و مجاورت هم قرار دارند. در آخر نیز با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی به مکان‌یابی دفاتر پرداخته‌شده است، نقشه نهایی نشان می دهد که بیشتر حواشی شهر به دفاتر دسترسی ندارند و برای این نواحی نیز باید دفاتر پیشخوان دولتی تدارک دیده شود.

کلیدواژه‌ها

توزیع فضایی-مکانی؛ دفاتر پیش‌خوان دولتی؛ شاخص موران؛ آماره عمومی؛ تحلیل شبکه؛ شهر زنجان