مطالعه پدیدارشناسانه ابعاد تربیت مبتنی بر حب و محب خدا از منظر قرآن (مبانی، اهداف، اصول، روش‌ها، مراحل)

علوم اجتماعی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 28 مرداد 1398   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

حسن عموزاده سماکوش^{* 1}؛ ذبیح پیرانی²؛ عباسعلی حیدری³؛ محمدرضا سرمدی⁴

¹دانشجوی دکترای فلسفه تعلیم و تربیت، گروه عاوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اراک، اراک ایران.

²استادیار گروه روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اراک، اراک، ایران.

³استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اراک، اراک، ایران.

⁴استادگروه علوم تربیتی دانشگاه پیام نور،

چکیده

پژوهش حاضر با هدف شناسایی ابعاد تربیت مبتنی بر حب خدا از نظر قرآن انجام گرفته است، حوزه پژوهش کیفی، به لحاظ هدف کاربردی و از نوع پدیدارشناسی است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه کارشناسان حوزه تعلیم و تربیت بودند که با استفاده از روش نمونه‌گیری گلوله برقی، انتخاب و نمونه‌گیری زمان اشباع داده‌ها ادامه پیدا کرد. ابزارگرد‌آوری داده‌ها شامل مصاحبه نیمه ساختار یافته بود که در این پژوهش ساخته شد، و روایی و پایایی آن توسط متخصصان مورد تایید قرار گرفت، روش تجزیه و تحلیل داده نیز کدگذاری و تحلیل تفسیری بود، یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که تربیت مبتنی بر حب خدا از نظر قرآن دارای مبانی: معرفت‌شناسی، هستی‌شناسی، انسان‌شناسی، ارزش‌شناسی است. اهداف تربیت مبتنی برحب خدا از نظر قرآن شامل: حب ذات، دوست داشتن بندگان اصلح و مومن، خدا دوستی و پیروی از او، صبغه الله و خلیفه الله و حیات طیبه هستند. اصول تربیت مبتنی بر حب خدا از منظر قرآن عبارت بودند از: اصل ابراز یا منع محبت، اصل تأثیر حب در معرفت و یادگیری و برعکس، اصل خدامحوری، اصل اعتدال، اصل بهره‌بری صحیح از دنیا و اصل آزادی در تربیت. در خصوص روش‌های تربیتی مبتنی بر حب خدا از منظر قرآن می‌توان به: روش حبّ عبودی، روش الگوبرداری، روش موعظه، روش محبّت و مدارا و تصرف بر قلب‌ها، پرهیز از سخت‌گیری و توجه به محیط نشاط و شادابی، روش اسوه حسنه و برشمرندن نعمت‌های الهی(یادآوری نعمت‌ها) اشاره نمود. در خصوص مراحل تربیت مراحل رشدی و توجه به تفاوتهای فردی دارای اهمیت ویژهای است.

کلیدواژه‌ها

تربیت؛ حب خدا؛ قرآن؛ مبانی؛ اهداف؛ اصول؛ روش

مراجع