ارزیابی توان اکولوژیکی جهت توسعه شهری با استفاده از مدل های تصمیم گیری چند معیاره (مطالعه موردی: استان اردبیل)

فصل نامه جغرافیا و برنامه ریزی شهری چشم انداز زاگرس

مقاله 6، دوره 10، شماره 37، آبان 1397، صفحه 105-127   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

کلثوم یارمحمدی^{* 1}؛ زهرا خدابخشی²؛ امین نظرپور دزکی³

¹دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه آزاد واحد اردبیل، ایران

²مدرس جغرافیا و برنامه ریزی شهری،دانشگاه محقق اردبیلی

³دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه خوارزمی تهران

چکیده

یکی از مراحل اصلی آمایش سرزمین تعیین توان اکولوژیکی سرزمین است. از آنجا که نمی توان توسعه شهر ها را محدود ساخت باید آنها را متناسب با نیازهای امروز و فردای بشر آماده نمود، به گونه ای که از وارد آمدن آسیب بر محیط زیست جلوگیری شود هدف از تحقیق حاضر ارزیابی توان اکولوژیکی استان اردبیل جهت توسعه شهری است. در این پژوهش به پهنه بندی توان اکولوژیکی استان اردبیل با استفاده از تلفیق مدل فازی و آنتروپی شانون پرداخته و سپس با بهره گیری از روش تاکسونومی عددی اقدام به اولویت بندی توان های محیطی استان اردبیل  شده است تا در پنج بازه بسیار مطلوب، مطلوب، متوسط ،ضعیف و بسیار ضعیف توان منطقه جهت توسعه پایدار شهری مشخص شود. به کارگیری مدل های چند معیاره از جمله استنتاج گر فازی و تولید نقشه هایی که به واقعیت نزدیک هستند کمک مؤثری برای تشخیص اراضی جهت استقرار و توسعه شهری استان اردبیل می تواند بکند. نتایج تحقیق نشان دادکه در هر دو روش (فازی و تاکسونومی) قسمت های شمالی استان جز مناطق مناسب تا خیلی مناسب، قسمت های جنوبی متوسط نامناسب، بخش هایی از قسمت های شرقی متوسط تا مناسب و قسمت های غربی نامناسب می باشند. براساس یافته ها مناطق خیلی مناسب 24/12 درصد، مناسب 27/18 درصد، متوسط 40/20 درصد، نامناسب 13/25 درصد، خیلی نامناسب 96/23 درصد استان را شامل می شود. نتایج تحقیق می تواند کمک شایانی در مکان گزینی مناسب شهرها جهت پیشگیری از بحران های محیط زیست و استفاده شایسته و پایدار از امکانات یک منطقه بشمار آید.

کلیدواژه‌ها

توان اکولوژیک؛ منطق فازی؛ تاکسونومی عددی؛ توسعه شهری