ارائه الگوی چارچوب ساختار فضایی با تاکید بر ثبات و استقرار پایدار جمعیت (مطالعه موردی: استان هرمزگان)

فصل نامه جغرافیا و برنامه ریزی شهری چشم انداز زاگرس

مقاله 7، دوره 10، شماره 36، مرداد 1397، صفحه 113-135   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

حسن محمدیان مصمم¹؛ عباس علیپور²؛ احسان علیپوری³؛ حسین یداله نیا^{* 4}

¹دانشجوی دکتری، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

²دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه جامع امام حسین (ع)، تهران، ایران

³پژوهشگر راهبردی پژوهشکده آماد، فناوری دفاعی و پدافند غیرعامل، دانشگاه عالی دفاع ملی، تهران، ایران

⁴کارشناسی ارشد، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

ساختار فضایی هر منطقه بازتاب برنامه­ریزی­ها در طی دوره­های مختلف می­باشد، که از ساختارهای اقتصادی، اجتماعی، طبیعی و نظام توزیع فعالیت متاثر است. عدم توجه به برقراری تعادل بین سه رکن جمعیت، فعالیت و محیط در سازمان فضایی موجب گسیختگی فضای زیست و فعالیت، اتلاف قابلیت­های فضا و هدر رفتن استعدادها، حاشیه­ای شدن مناطق و فشار به ظرفیت­های عرصه محدود، تشدید نابرابری­های فضایی، نارسایی و توزیع نامناسب خدمات، اختلال در توسعه متوازن و یکپارچه منطقه­ای و ... خواهد شد. هدف پژوهش، بررسی ساختار فضایی استان هرمزگان و ارائه رویکرد مناسب به منظور آرایش منطقی فضا، ایجاد تعادل و هماهنگی در توزیع سه رکن فضا (جمعیت، فعالیت و محیط) است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و ابزار تجزیه و تحلیل اطلاعات در محیط  GIS انجام گرفته است. برای شناخت راهبرد مناسب درجهت بهبود وضعیت ساختار فضایی به نظرخواهی از متخصصین و کارشناسان پرداخته و با استفاده از مدل SWOT مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان می­دهد، ساختار فضایی استان هرمزگان متمرکز و تک مرکزی بوده و سلسله مراتب نظام سکونتگاهی بر مبنای جمعیت و فعالیت در استان شکل نگرفته است. در همین راستا راهبرد مناسب برای بهبود وضعیت و دستیابی به ساختار فضایی مطلوب توجه به رویکرد آمایشی و راهبرد تثبیت پراکنده است.که این راهبرد به تقویت و توسعه مناطق سطح دوم و سطح سوم استان می­پردازد.

کلیدواژه‌ها

ساختار فضایی؛ رویکرد آمایشی؛ جمعیت؛ استان هرمزگان