اولویت سنجی مکانی پارک بانوان با استفاده از روش دیمتل و آمار فضایی (نمونه موردی : کلانشهر اهواز)

فصل نامه جغرافیا و برنامه ریزی شهری چشم انداز زاگرس

مقاله 2، دوره 10، شماره 35، اردیبهشت 1397، صفحه 31-62   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

معصومه توانگر^{* 1}؛ الهام ویسی²

¹عضو هیات علمی پژوهشکده گردشگری سازمان جهاد دانشگاهی خراسان؛دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری

²کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی

چکیده

پارک‌های شهری یکی از انواع کاربری‌های عمومی شهر، دارای کارکردهای متنوعی است و علاوه بر اثرات کالبدی و زیست محیطی، می­تواند مکانی برای ارتقاء سرمایه­های اجتماعی در بین گروههای استفاده کننده از آن باشد. مهمترین مساله در مکانیابی پارکها، ضرورتهای اجتماعی ویژگی­های مخاطبان ایجاد پارک است. پارک بانوان نوعی از پارکهای موضوعی شهری است که با توجه به نیاز­های جسمانی و روحی-روانی بانوان طراحی و احداث می­شود. شهر اهواز یکی از کلانشهرهای ایران است که با برخورداری از تنوع قومی و فرهنگی خاص، نیازمند ارتقاء شاخص­های سلامت فردی و اجتماعی خود است. حدود نیمیاز جمعیت شهری اهواز را زنان تشکیل می دهند. تحقیق حاضر با هدف شناسایی عوامل موثر بر استقرار پارکهای بانوان در کلانشهر اهواز تدوین شده است. روش تحقیق توصیفی تحلیلی و ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه محقق ساخته­ای است که روایی و پایایی آن تأیید شده و توسط کارشناسان برنامه ریزی شهری تکمیل شده است. متغیرهای مورد بررسی شامل؛ دسترسی، امنیت، مرکزیت، فاصله از جاذبه­های گردشگری، فاصله از پارکهای موجود، وضعیت مالکیت، فاصله از کاربری های فرهنگی و ورزشیو میزان تراکم جمعیت است، که از طریق مطالعه پیشینه  تحقیق و نظرات اساتید جمع­آوری گردیده و با استفاده از الگوریتم IDW آماده و توسط روش تصمیم گیری چند معیاره DEMATEL وزندار و در نهایت با نرم‌افزارهای EXCEL و ArcGIS تحلیل شده است. بر اساس نتایج حاصل از تکنیک دیمتل، به ترتیب بیشترین وزنها متعلق به شاخص های مرکزیت، دسترسی و امنیت می­باشد. نقشه نهایی در پنج کلاس از خوب تا خیلی بددر محیط ArcGIS طبقه بندی شد. نتایج تحقیق نشان می­دهد، بهترین مکانها برای احداث پارک بانوان شهر اهواز، محدوده مرکزی با مساحت حدود 424517/29802576 مترمربع(51/12%اراضی کل شهر)در کلاس اول و نامناسبترین مکانها با مساحت حدود65991/33644803 مترمربع (12/14 %اراضی کل شهر) در دورترین فاصله از مکانهای مرکزی در کلاس پنجم قرار دارند.

کلیدواژه‌ها

اولویت‌سنجی مکانی؛ پارک بانوان؛ دیمیتل؛ آمار فضایی؛ اهواز