نگاهی به شگردهای آشنایی زدایی در شعرحافظ

پژوهش های نقد ادبی و سبک شناسی

مقاله 2، دوره 10، شماره 36، شهریور 1398، صفحه 33-48   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسنده

غلامعلی ایزدی^*

مربی گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران

چکیده

یکی از ویژگی‌های سبک حافظ، آشنایی‌زدایی‌های ویژۀ اوست؛ در این جستار کوشش می‌شود، بنا بر آموزه‌های روش صورت‌گرایی روس (فرمالیسم)، شگردهای نوآورانه و اختصاصی سبک شخصی حافظ موردبررسی قرار گیرد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که حافظ علاوه بر شگردهای معهود و کارآمدی که دیگر شاعران نیز از آن‌ها بهره برده‌اند؛ از شیوه‌هایی شاخص همچون: ساختارشکنی در تلمیح، هم‌نشینی و هم‌جواری واژگانی در بافت کلام؛ جابه‌جایی ضمیر، ایهام تعریض، ایهام دیداری، ایهام شنیداری، محتمل‌الضدین، متناقض نما و غافل‌گیری هنرمندانه نیز در سبک شخصی خویش بهره گرفته است.

کلیدواژه‌ها

صورت‌گرایی؛ آشنایی‌زدایی؛ متناقض نمایی؛ غافل‌گیری؛ حافظ

مراجع