سنت‌گرایی‌ و سنت‌گریزی‌ در غزلیات فاضل نظری

پژوهش های نقد ادبی و سبک شناسی

مقاله 9، دوره 10، شماره 36، شهریور 1398، صفحه 177-198   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

برات محمدی^{* 1}؛ مریم حداد خانشان²

¹استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد ارومیه، دانشگاه آزاد اسلامی ، ارومیه، ایران

²دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد ارومیه، دانشگاه آزاد اسلامی، ارومیه، ایران

چکیده

فاضل نظری از شاعران دهۀ هشتاد و نود است که هم‌اکنون به‌عنوان شاعری جریان‌ساز در ادبیات ایران فعالیت دارد، پنج مجموعه شعر از او با عناوین آن‌ها، گریه‌های امپراتور، اقلیت، ضد و کتاب منتشر شده است. نگاهی به اشعارش مشخص می‌کند، او با زبان و عاطفه شاعر امروز سخن می‌گوید اما در اشعارش تعهد به سنت را هم از دست نداده و دلیل موفقیت و محبوبیتش این است که در ضمن توجه به شاعر زمانه بودن، به سنت‌های غزل کلاسیک متعهد است، در این مقاله چهار مجموعۀ شعر او با توجه به مسئله سنت‌گرایی‌ و سنت‌گریزی‌ بررسی‌شده است. این بررسی نشان می‌دهد: ویژگی‌های غزل سنتی در مضمون، واژگان و صورخیال در اشعار فاضل نظری برجسته است، وی برطبق غزل سنتی، مضمون عشق و عرفان را انتخاب کرده وصورخیال و واژگان تخصصی غزل عاشقانه و عرفانی را آورده است اما در نوع نگرش به مضمون و انتخاب آرایه‌ها و ارتباط زبان امروز و زبان گذشته، سنت‌گریزی‌‌هایی هم انجام داده است، در نگاه سنت‌گریزی‌ تعبیر تازه از عشق و عرفان ارائه داده است و از تصاویر امروزی در صورخیال بهره برده است، بدین ترتیب توانسته یک تلفیق آسان میان غزل سنتی و نو ایجاد کند و از این لحاظ شعر او ادامۀ جریان سنت‌گرای معاصر است.

کلیدواژه‌ها

فاضل نظری؛ سنت گرایی؛ سنت‌گریزی؛ غزل نو

مراجع