تکدی در آموزه‌های عرفانی وفقه

عرفان اسلامی

مقاله 10، دوره 16، شماره 60، شهریور 1398، صفحه 174-191   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

سید محمد صدری^{* 1}؛ حیدر امیرپور²؛ حسن علی‌پور³

¹دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه پیام نور، سازمان مرکزی

²استادیار گروه آموزشی فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه پیام نور، ایران.

³دانشجوی دکتری رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه پیام نور تهران جنوب، ایران.

چکیده

تکدّی به معنی گدایی کردن، امروزه به عنوان یک منبع پردرآمد، مورد توجّه جامعه قرار گرفته است. شناخت احکام تکلیفی شرعی تکدّی در فقه اسلامی و گونه‌های نامشروع آن، سؤال بسیاری از کسانی است که دارای احساسات دینی هستند. شیوه‌های بکارگیری در متون ادبی و رفتار اجتماعی آن، قابل توجه و تأمل است. نگارنگان در نوشتار حاضر با روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه‌ای، برآنند که این مسأله را در فقه و شریعت با رویکرد عرفانی تحلیل و توجیه نمایند. یافته‌ها حاکی از این است که چنان که این موضوع با نظرگاه شریعت و عرفان بررسی شود، رویکردهای مثبت و منفی آن، بیشتر نمایان می‌سازد و گاه در متون عرفانی، بسیار زیبا و مثبت جلوه‌گر شده و گاهی نوعی آداب معمول این گروه اجتماعی قرارگرفته است. اما در باب احکام تکلیفی، گدایی شامل چهار حکم مباح، مکروه، حرام و واجب است و گونه‌های نامشروع آن مانند: گدایی به وسیلة به کارگیری الفاظ «خداپسندانه»، قرائت قرآن به قصدگدایی، متکدّی در ایّام مقدس، در میان عبادت کنندگان، تکدّی به قصد ثروت‌اندوزی و متکدّیان که توانایی کار دارند، با استناد به آیات قرآن، روایات اسلامی را برّرسی نموده است.

کلیدواژه‌ها

تکدّی؛ فقه؛ عرفان اسلامی

مراجع