تفسیر و تحلیل اندیشه حماسی در ایران (شاهنامه) و اسکاندیناوی (حماسۀ اسکاندیناوی)

تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)

مقاله 4، دوره 11، شماره 40، تیر 1398، صفحه 93-116   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

رویا گنجه¹؛ علی محمد موذنی^{* 2}

¹دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خلخال،خلخال،ایران

²استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه تهران،تهران،ایران

چکیده

     فارغ از مسئلۀ تأثیرگذاری و تأثیرپذیری آثار دو سرزمین، می‌توان بابی را گشود در موضوعی خاص که از جهت محتوا در آنها وجوه اشتراکی وجود دارد و آن را دستمایۀ قیاس یک موضوع، یک گرایش و یک محتوای ویژۀ مشترک در دو سرزمین مختلف قرار داد. مسئلۀ رویین‌تنی از نکات پر اهمیت و پر بسامد در تاریخ ادب و اعتقادات سرزمین‌های مختلف است که رویی جانب تاریخ و رویی جانب تخیل بشر روزگار پیشین دارد.
در این پژوهش بنا داریم تا به بررسی اندیشۀ حماسی ایران و اسکاندیناوی و مشهورترین تجلی این اندیشه در آثار حماسی این دو قوم پرداخته و به بیان وجوه اشتراک و سنجش برتری‌ها و کاستی‌های این آثار در مقابل یکدیگر بپردازیم تا به این بهانه، این دو اثر در قابی مشترک به نمایش درآیند و به این واسطه نکاتی چند در باب هر یک با نگاهی دقیق‌تر آشکار گردد

کلیدواژه‌ها

ایران؛ اسکاندیناوی؛ اسطوره؛ اندیشه حماسی؛ اسفندیار؛ بالدر؛ رویین تنی

مراجع

1. آیدنلو، سجاد (1388)، فرضیه‌ای درباره مادر سیاوش، هفت گفتار در شاهنامه پژوهی، تهران: انتشارات سخن.
2. سجاد آیدنلو ،(1391)، طومار نقالی شاهنامه، تهران: به‌نگار.
3. انجوی شیرازی، ابوالقاسم.(1369)، فردوسی نامه، تهران: انتشارات علمی.
4. ____________.(1389)، جشن‌ها و آداب و معتقدات زمستان.تهران: انتشارات امیرکبیر.
5. اشنویی محمودزاده، رحیم. (1383)، معانی بعضی از اسامی کهن و ایرانی در زبان کردی، تهران: پیام نور.
6. بهار، مهرداد،(1378)، پژوهشی در اساطیر ایران، تهران: آگه.
7. پاینده، حسین، (1385)، نقد ادبی و دموکراسی، تهران: نیلوفر.
8. داد، سیما،(1387)، فرهنگ اصطلاحات ادبی، تهران: مروارید.
9. رحیمی، مصطفی.(1376)، تراژدی قدرت، تهران:انتشارات نیلوفر.
10. روزنبرگ، دونار. (1379)، اساطیر جهان، ترجمه عبدالحسین شریفیان،تهران: انتشارات اساطیر.
11. طبری، محمد بن جریر.(بی‌تا)،تاریخ طبری یا تاریخ الرسل و الملوک،به کوشش ابوالقاسم پاینده، تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ.
12. طوسی، محمد بن محمود، (1382)، عجایب المخلوقات و غرایب الموجودات، به اهتمام منوچهر ستوده، انتشارات علمی و فرهنگی.
13. فردوسی، ابوالقاسم، (1386)، تصحیح: جلال خالقی مطلق، دفتر پنجم، زیر نظر احسان یارشاطر، کالیفرنیا: انتشارات مزدا با همکاری بنیاد میراث ایران.
14. فریزر، جیمزجرج.(1384)، شاخه زرین، ترجمه کاظم فیروزمند، تهران: انتشارات آگه.
15. کزازی، میر جلال‌الدین، (1376)، رویا، حماسه، اسطوره، تهران: مرکز.
16. ـــــــــــــــــــــ، (1384)، آب و آینه، جستارهایی در فرهنگ و ادب، تبریز: آیدین.
17. مختاریان، بهار،(1392)، درآمدی بر ساختار اسطوره‌ای شاهنامه، تهران: آگاه.
18. معصومی، غلامرضا. (1388)، دایرة المعارف اساطیر و آیین‌های باستانی جهان،تهران: انتشارات سوره مهر.
19.  ‌ نامور مطلق، بهمن، (1392)، درآمدی بر اسطوره‌شناختی، تهران: سخن.

مقالات

1. آیدنلو، سجاد.(1393)، اسفندیار و ایزدی گیاهی، پژوهش‌های ادبی، شمارۀ چهل و پنجم.
2. اسماعیل‌پور، ابوالقاسم. (1391)، درآمدی بر اسطوره‌های بنیادی شاهنامه، کتاب ماه ادبیات، شماره شصت و چهارم.
3. راشدمحصل، محمدرضا. (1382)، چند نکته درباره فردوسی و شاهنامه، پژوهشنامه ادب غنایی، شماره اول.