مقایسه ی سبک شناختی نامه های جامی و غزالی در بافت سیاسی با رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی

فصلنامه زبان و ادب فارسی

مقاله 7، دوره 11، شماره 39، شهریور 1398، صفحه 139-164   

نوع مقاله: علمی-پژوهشی

نویسنده

سوسن فتوحی تکانتپه^*

زبان و ادبیات فارسی ،پردیس بنت الهدی صدر ، دانشگاه فرهنگیان ، سنندج ، ایران

چکیده

چکیده
این پژوهش به مقایسۀ سبک شناختی نامه های جامی و غزالی در بافت سیاسی با رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی می پردازد.
نامه های عرفا و علمای بزرگ ،منابع تاریخی ارزشمندی هستند که علاوه بر دارا بودن اطلاعات سیاسی ، اجتماعی و فرهنگی روزگار خود ، چگونگی مناسبات و ارتباط نویسندگان آن را با صاحبان قدرت و طبقات مختلف اجتماعی نشان می دهد.دراین تحقیق سعی بر آنست که با توجه به مدل سه بعدی نورمن فرکلاف ویژگی های سبکی نامه های جامی و غزالی در سه سطح توصیف ، تفسیر و تبیین مورد مقایسه قرار گیرد تا بتوان به این پرسش ها پاسخ داد که هر کدا م از چه گفتمان و راهبرد های زبانی برای برقراری ارتباط با افراد در بافت سیاسی بهره برده اند؟ چه نقاط مشترک و متفاوتی در ویژگی های زبانی و سبکی آن ها وجود دارد ؟ گفتمان موجود در نامه ها چه نقشی ایفا کرده اند ؟
یافته های تحقیق نشان می دهد گفتمان حاکم بر نامه های جامی ، عارفانه با محوریت عشق الهی و گفتمان حاکم بر نامه های غزالی زاهدانه با محوریت آخرت گرایی است. هر دو با بکار گیری گفتمان مورد نظر به حفظ اقتدار خود در مقابل حکومت پرداخته اند. در مفهوم روابط قدرت ،جامی از طریق همسویی با قدرت حاکم و غزالی با ایستادگی در برابر آن ،دستگاه حکومت را کنترل وآن ها را به اجرای عدالت و حمایت از مردم دعوت نموده اند.

کلیدواژه‌ها

جامی؛ غزالی؛ نامه؛ تحلیل گفتمان انتقادی؛ سبک شناسی

مراجع