عوامل سازمانی و تأثیر رضایت شغلی بر عملکرد حسابرسان

پژوهشنامه اقتصاد و کسب و کار

مقاله 3، دوره 9، شماره 19، شهریور 1397، صفحه 23-37   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

محمد محمدی^{* 1}؛ سمانه طریقی²؛ نگین طایفه آقاخان هشترودی³

¹دکترای مدیریت اجرایی کسب و کار(DBA) دانشکدۀ مدیریت دانشگاه تهران،

²دکترای اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی ـ واحد علوم تحقیقات تهران

³. کارشناسی ارشد حسابداری، دانشگاه غیرانتفاعی خاتم

چکیده

عملکرد حسابرسان شاغل در گروه‌های حسابرسی می‌تواند کیفیت حسابرسی را نیز تحت‌تأثیر قرار دهد و باعثِ کاهش اثر‌بخشی در جمع‌آوری شواهد حسابرسی شود. این رفتارها، کیفیت ‌حسابرسی را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد و به اعتبار حرفه نیز خدشه وارد می‌سازد. هدف از پژوهش حاضر، شناخت عوامل مؤثر بر بروز رفتار‌های کاهندۀ کیفیت رایج بین حسابرسان اجرایی در سطح ارشد و ارتباط آن با رضایت شغلی آنان است.
پژوهش حاضر از نوع توصیفی ـ پیمایشی و روش گردآوری مباحث نظری آن، کتابخانه‌ای است. داده‌های لازم برای تحقق‌بخشیدن به اهداف پژوهش، با استفاده از پرسشنامه، جمع‌آوری شده و سپس با استفاده از روش رگرسیون چندگانه، تلاش شده است صحتِ فرضیه‌های پژوهش آزمون شود. نتایج تحقیق نشان می‌دهد از میان شاخص‌های رضایت شغلی، بین سه عامل سازمانی، شامل «حقوق و دستمزد»، «ترفیعات» و «مشارکت در تصمیم‌گیری» و سه عامل محیطی شامل «سبک سرپرستی»، «گروه کاری» و «رهبری و مدیریت» با رفتارهای کاهندۀ کیفیت حسابرسی، رابطۀ معناداری وجود دارد. ازسوی دیگر، بین ماهیت کار و عوامل فردی با رفتارهای کاهندۀ کیفیت حسابرسی رابطۀ معناداری وجود ندارد.  

کلیدواژه‌ها

رضایت شغلی؛ رفتارهای کاهندۀ کیفیت حسابرسی؛ عوامل سازمانی؛ عوامل محیطی؛ ماهیت کار و عوامل فردی

مراجع

مرجع‌ها

اعرابی، حسن و ساعتچی، محمود. 1379. تجزیه و تحلیل عوامل مؤثر بر رضایت شغلی حسابرسان(پایان‌نامة کارشناسی ارشد)، دانشگاه علامه طباطبایی.

ایالات علمداری، رسول؛ بهرامفر، نقی؛ اسلامی بیدگلی، غلامرضا. 1376. بررسی عوامل مؤثر بر رضایت شغلی حسابرسان در مؤسسات حسابرسی ایران(پایان‌نامة کارشناسی ارشد)، دانشگاه تهران.

باصری، سعید و نیکبخت نوروش، ایرج. 1384. بررسی رضایت شغلی در میان حسابرسان شاغل در مؤسسات حسابرسی و حسابداران واحدهای تجاری و مقایسة رضایت شغلی دو گروه(پایان‌نامة کارشناسی ارشد)، دانشگاه تهران.

باقرپور ولاشانی، محمدعلی؛ ساعی، محمدجواد؛ شعنی، سیداسماعیل. 1391. «تحلیل دیدگاه حسابرسان در رابطه با عوامل مؤثر بر رضایت‌مندی شغلی آنان»، پژوهش‌های تجربی حسابداری 6، 94-65.

پوریانسب، امیر. 1385. «به‌سوی چارچوب مفهومی حسابرسی»، مجلة حسابدار رسمی، 93-60.

حافظنیا، محمدرضا. 1384. مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی. چاپ یازدهم. انتشارات سمت.

حساس یگانه، یحیی و قنبریان، رضا. 1385. «کیفیت حسابرسی از دیدگاه نظری و تحقیقات تجربی»، مجلة حسابدار رسمی، 47-1.

حساس یگانه، یحیی و منصوری، فردین. 1389. «روشی برای اعمال مراقبت حرفه‌ای و آموزش کارورزان به‌هنگام اجرای عملیات حسابرسی»، فصلنامة حسابرس، 92-84.

خاکی، غلامرضا. 1384. روش تحقیق در مدیریت. چاپ اول. مرکز انتشارات علمی دانشگاه آزاد اسلامی.

رضازاده، جواد؛ رجب‌زاده، علی؛ دوانی‌پور، ایرج. 1387. «تأثیر عوامل سرپرستی بر رضایت شغلی حسابرسان و انگیزة آنها برای تداوم همکاری با مؤسسه‌های حسابرسی»، بررسی‌های حسابداری و حسابرسی 51.

رؤیایی، رمضانعلی؛ حساس یگانه، یحیی؛ طالب‌نیا، قدرت‌الله؛ جلیلی، صابر. 1391. «ادراک حسابرسان از رهبری مورد اعتماد و فرهنگ اخلاق‌محور بر رفتارهای کاهندة کیفیت حسابرسی»، فصلنامة علوم مدیریت ایران 25، 22-1.

سجادی، حسن و ابراهیمی‌مند، مهدی. 1384. «عوامل فزایندة استقلال حسابرسان مستقل»، فصلنامة بررسی‌های حسابداری و حسابرسی 40.

سعدی، رسول؛ قلی‌پور، آرین؛ قلی‌پور، فتانه. 1389. «بررسی اثرات شخصیت سرمایه‌گذاران و خطاهای ادراکی در سرمایه‌گذاری آنها در بورس اوراق بهادار تهران»، تحقیقات مالی، دانشکدة مدیریت دانشگاه تهران.

شرتز، بروس ای. 1371. بررسی و برنامه‌ریزی زندگی تحصیلی و شغلی. ترجمة طیبه زندی‌پور. تهران: انتشارات فردوس.

شلیله، محمد. 1384. «کیفیت: تصویر خرد، تصویر کلان»، مجلة حسابرس 30، 69-68،

قدیری، جوانشیر. 1389. رضایت شغلی حسابداران رسمی و ارتباط آن با نواحی کاری کانون کنترل و متغیرهای جمعیت‌شناختی(پایان‌نامة کارشناسی ارشد)، دانشگاه مشهد.

کاظمی، جواد. 1388. تأثیر قرارداد روانی بین حسابرس و مؤسسه‌های حسابرسی بر رفتارهای کاهندة کیفیت حسابرسی(پایان‌نامة کارشناسی ارشد)، دانشکدة اقتصاد و حسابداری دانشگاه اصفهان.

کاظمی، جواد؛ عرب صالحی، مهدی؛ ذولفعلی‌زاده، مهرداد. 1390. «بررسی رفتارهای کاهندة کیفیت حسابرسی از دیدگاه قرارداد روانی و تعهدات عاطفی سازمان»، مجلة دانش حسابداری 5، 147-127.

کمپ، استوارت. 1373. روان‌شناسی اجتماعی کاربردی. ترجمة فرهاد ماهر. مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.

کمیتة تدوین استانداردهای حسابرسی. استانداردهای حسابرسی. 1373. چاپ دوم. سازمان حسابرسی.

کمیتة مسئول تدوین بیانیه‌های مفاهیم بنیادی حسابرسی. 1371. بیانیة مفاهیم بنیادی حسابرسی. ترجمة علی نیکخواه آزاد. چاپ دوم. سازمان حسابرسی.

کورمن، آبراهام. 1378. روان‌شناسی صنعتی و سازمانی. ترجمة حسین شکرکن. چاپ ششم. تهران: انتشارات رشد.

محمدی، محمد.1390. رابطة بین معیارهای شخصیتی و رفتارهای کاهندة کیفیت حسابرسی(پایان‌نامة کارشناسی ارشد)، دانشکدة اقتصاد و حسابداری دانشگاه تهران.

مقیمی، سیدمحمد. 1385. سازمان و مدیریت رویکردی پژوهشی. چاپ ششم. انتشارات ترمه.

مهدوی، مژگان و روحی عزیزی، مریم. 1379. «عوامل مؤثر بر رضایت شغلی کارکنان»، نشریة تعاون 107.

مؤمنی و فعال قیومی، منصور و فعال قیومی، علی. 1387. تحلیل‌های آماری با استفاده از SPSS. چاپ دوم. انتشارات کتاب نو.

یعقوب‌نژاد، احمد؛ رؤیایی، رمضانعلی؛ آذین‌فر، کاوه. 1391. «ارتباط بین شاخص‌های تردیدگرایی و کیفیت حسابرسی»، فصلنامة علمی ـ پژوهشی حسابداری مدیریت 14.

Agung, D.; Muliawan, Peter F.; Green, David A. 2009. “The Turnover Intentions of Information Systems Auditors”, International Journal of Accounting Information Systems 10, 117-136.

Albert, W. S.; Brown, S. W.; Field, D. R. 1981. “Toward Increased Job Satisfaction of Practicing CPA”, Journal of Accountancy, 61-66.

Annick Willem, Marc Buelens, ves De Jonghe. 2007. “Impact of Organizational Structure on Nurses’ Job Satisfaction: A Questionnaire Survey”, International Journal of Nursing Studies 44(6), 1011-1020.

Armstrong, P. 1991. “Contradictions and Social Dynamics in the Capitalist Agency Relationship”, Accounting, Organizations and Society, 1-25.

Blauner, R. 1971. Alienation & Freedom. Chicago: University of Chicago Press.

Bowling, N. A. & Hammond, G. D. 2008. “A Meta-Analytic Examination of the Construct Validity of the Michigan Organizational Assessment Questionnaire Job Satisfaction Subscale”, Journal of Vocational Behavior 73, 63-77.

Belkaoui, A. (1989). Behavioral Accounting. New York: Quorum Books.ISBN- 13: 978-0899303413

Card, David; Mas, Alexandre; Saez, Emmanuel. 2010. “Inequality at Work: The Effect of Peer Salaries on Job Satisfaction”, Working Paper Series, Institute for Research on Labor and Employment, University of California, Berkeley.

Catanack, A. H., Jr. & Walker, P. L. 1999. “The International Debate over Mandatory Auditor Rotation: A Conceptual Research Framework”, Journal of International Accounting, Auditing & Taxation 8, 43-66.

Clabaugh, C. A.; Monro, G. S.; Soutar, G. 2000. “Supervisory Factors Affecting Job Satisfaction in Public Accounting Firms”, Australian Accounting Review 10(1).

Coram, P., Ng, J.; Glavovic, A.; Woodliff, D. R. 2008. “The Moral Intensity of Reduced Audit Quality Acts”, A Journal of Practice and Theory 27(1), 127-149.

De Angelo, L. 1981. “Auditor Size and Audit Quality”, Journal of Accounting and Economics, 189-199.

Dean, R. A.; Ferris, K. R.; Konstans, C. 1988. “Occupational Reality Shock and Organizational Commitment: Evidence from the Accounting Profession”, Accounting, Organization and Society 19, 235-250.

Ford, R. N. 1979. Motivation through the Work Itself. New York: American Management Association.

Frimette Kass-Shraibman. 2008. “An Examination of the Job Satisfaction of Certified Public Accountants as It Relates to Their Area of Practice and Their Locus of Control”, Working Paper Series.

Garcia Alic et al. 2011. “Organizational Commitment, Role Tension and Affective States in Audit Firms”, Managerial Auditing Journal 25(3).

Gati, I. 1989. “Person-Environment Research: Problem & Prospects”, Journal of Vocational Behavior 18.

Hackman, J. R. & Oldham G. R. 1980. Work Redesign. London: Addisin-Wesley.

Haffman, L. R. 1981. “Condition for Creative Problem-Solving”, Journal of Psychology 84, 206-214.

Hanafiah, H. & Normah, H. 2007. “An Empirical Study on Job Satisfaction, Job-Related Stress and Intention to Leave among Audit Staff in Public Accounting Firms in Melaka”, Journal of Financial Reporting and Accounting 5(1), 21-39.

Herrbach, O. 2001. “Audit Quality, Auditor Behavior and the Psychological Contract”, The European  Accounting Review 10(4), 787-802.

Herzberg, F.; Mausner, B.; Ssynderman, B. 1959. The Motivation to Work. New York: John Wiley & Sons, ©1959

Hofsted, Geer. 2004. “Cultures and Organization”, Software of the Mind, New York: McGraw-Hill.

Hurtt, R. K. et al. 2008. “An Experimental Examination of Professional Skepticism”, Hankamer School of Business, 1-38.

Kasigwa, G. et al. 2013. “Reduced Audit Quality Behavior among Auditors in Uganda”, African Journal of Accounting, Economics, Finance and Banking Research 9(9).

Kelly, T. & Margheim, L. 1990. “The Impact of Time Budget Pressure, Personality, and Leadership Variables on Dysfunctional Audit Behavior Auditing”, Journal of Practice & Theory 9, 21-42.

Kinicki, A.; McKee-Ryan, F.; Schriesheim, C.; Carson, K. P. 2002. “Assessing the Construct Validity of the Job Descriptive Index: A Review and Meta-Analysis”, Journal of Applied Psychology 87(1), 14-32.

Koh, Hian & Boo, Alfred. 2004. “Organizational Ethics and Employee Satisfaction and Commitment”, Management Decision 42(5), 677-693.

Lawson. R. B. & Shen, Z. 1998. Organizational Psychology Foundations & Applications. Oxford University Press.

Locke. E. A. 1979. “The Nature & Causes of Job Satisfaction in M.D Dunnette”, Handbook of Industrial & Organizational Psychology.

Malone, C. F. & Roberts, R. W. 1996. “Factors Associated with the Incidence of Reduced Audit Quality Behaviors”, Auditing: A Journal of Theory and Practice 15(2), 370-396.

Margheim, L. & Pany, K. 1986. “Quality Control, Premature Signoff, and Underreporting of Time: Some Empirical Findings”, Auditing: A Journal of Theory & Practice 5, 50-63.

May-Chiun Lo & Ramayah, T. 2011. “Mentoring and Job Satisfaction in Malaysian SMEs”, Journal of Management Development 30(4), 427-440.

Merhout, J. & Havelka, D. 2010. “Information Technology Auditing: A Value-Added IT Governance Partnership between IT Management and Audit”, Comm. Assoc. Info Syst. 23, 463-83.

Moizer, P. 1997. “Auditor Reputation the International Empirical Evidence”, International Journal of Auditing 1(1), 61-74.

Mosadegh Rad, A. M. 2008. “An Analysis of Job Satisfaction and Job Satisfier Factors among Hospital Employees”, Journal of the Faculty of Administrative Sciences and Economics, University of Isfahan 20(1), 49-66.

Nagy, M. S. 1996. “What To Do When You Are Dissatisfied with Job Satisfaction Scales: A Better Way To Measure Job Satisfaction”, Technical Affairs Section, Radford University.

Patten. D. M. June 1995. “Supervisory Actions and Job Satisfaction: An Analysis of Differences between Large and Small Public Accounting Firms”, Accounting Horizons 9(2), 17-28.

Rebele, J. E.; Michaels, R. E.; Wachter, R. 1996. “The Relationship of Career Stage to Job Outcomes and Role Stress Study of External Auditors”, Advances in Accounting 14, 58-241.

Rollinson, D.; Broadfild, A.; Edwards, D. J. 1998. Organizational Behavior & Analysis: An Integrated Approach. Addison Wesly Longman.

Satava, D.; Caldwell, C.; Richards, L. 2006. “Ethics and the Auditing Culture Rethinking the Foundation of Accounting and Auditing”, Journal of Business Ethics 64, 271-284.

Stoel, D.; Havelka, D. W.; Merhhout, J. 2011. “An Analysis of Attributes that Impact Information Technology and Audit Quality”, International Journal of Accounting Information Systems.

Terez, T. 2000. “22 Keys Creating A Meaningful Workplace”, Workplace Solutions, Inc., Ohio: Columbus.

Vickrey D. & Schroeder, M. S., Solomon I., (2000). Audit quality: The prescriptions of audit committee chairperson and audit partners, Auditing: A journal of Practice and Theroy, 5(2), 86-94

Weidenmier, M. L. & Ramamoorti, S. 2006. “Research Opportunities in Information Technology and Internal Auditing”, Journal Info Syst. 20(15).

Wyatt, S.; Fraster, J. A.; Stok. F. 1979. The Comparative Effects of Variety & University in Work. London: Industrial Fatigue Research.

Yammarino, F.; Dionne, S.; Schriesheim, C.; Dansereau, F. 2008. “Authentic Leadership Positive Organizational Behavior: A meso. Multi-Level Perspective”, The Leadership Quarterly 19, 693-707.

Zumbo, D. B.; Gadermann, A. M.; Zeisser, C. 2007. “Ordinal Versions of Coefficient Alpha and Theta for Likert Rating Scales”, Journal of Modern Applied Statistical Methods 6, 21-29.