تأثیر آموزش مهارت‌های مثبت‌اندیشی بر شادکامی و سازگاری اجتماعی دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه شهر مهربان

دانش و پژوهش در روان شناسی کاربردی

مقاله 11، دوره 20، شماره 4 - شماره پیاپی 78، دی 1398، صفحه 113-122   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30486/jsrp.2019.561849.1197

نویسندگان

غلامرضا گل محمد نژاد بهرامی^{* 1}؛ مریم یوسفی سهزابی²

¹استادیار دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران.

²دانش‌آموخته کارشناسی ارشد روان‌شناسی تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، تبریز، ایران.

چکیده

هدف این مطالعه بررسی اثربخشی آموزش مهارت‌های مثبت‌اندیشی بر شادکامی و سازگاری اجتماعی دانش‌آموزان دختر دبیرستانی شهر مهربان بود. روش تحقیق حاضر، نیمه‌آزمایشی با استفاده از طرح پیش‌آزمون - پس‌آزمون با گروه کنترل است. جامعة آماری پژوهش را تمامی دانش‌آموزان دختر دبیرستانی شهر مهربان تشکیل می‌دهند. نمونة پژوهش 60 دانش‌آموزی بودند که در پرسشنامه‌ها نمرات پایینی را کسب کرده بودند. نمونه‌ها به‌طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شد. ابزار مورد استفاده در این پژوهش پرسشنامه‌های شادکامی آکسفورد (آرجیل و لو، 1989) و سازگاری (بل، 1961) بود. بعد از اتمام جلسات آموزشی گروه آزمایش، از افراد هردو گروه مجدداً پس‌آزمون گرفته شد. داده‌های به دست آمده با استفاده از تحلیل کوواریانس مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. نتایج تحلیل نشان داد میانگین پس‌آزمون شادکامی و سازگاری اجتماعی دو گروه بعد از کنترل اثر متغیر همپراش تفاوت معنی‌داری دارد (001/0P<)؛ بنابراین می‌توان نتیجه‌گیری کرد آموزش مهارت‌های مثبت‌اندیشی سبب افزایش میزان شادکامی و سازگاری اجتماعی دانش‌آموزان می‌شود. همچنین نتایج یک دورة پیگیری سه ماهه نشان داد اثربخشی آموزش مهارت‌های مثبت‌اندیشی بر روی سازگاری اجتماعی همچنان برقرار است درحالی‌که اثر آن بر شادکامی از پایایی کافی برخوردار نیست.

کلیدواژه‌ها

سازگاری اجتماعی؛ شادکامی؛ مثبت‌اندیشی

مراجع

آیزنک، م. (2001). روان‌شناسی شادی، ترجمه: محمد فیروز بخت و خلیل بیگی، (1378)، تهران: انتشارات بدر.

برخورداری، ح.، رفاهی، ژ.، فرح‌بخش، ک. (1389). اثربخشی آموزش مهارت‌های مثبت‌اندیشی به شیوة گروهی بر انگیزة پیشرفت، عزت‌نفس و شادکامی دانش‌آموزان پسر پایة اول دبیرستان شهر جیرفت. فصلنامه علمی - پژوهشی رهیافتی نو در مدیریت آموزشی،1(3)144-131

بنی‌آدم، ل. (1390). اثربخشی آموزش مهارت‌های مثبت‌اندیشی بر شادکامی دانشجویان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی تربیتی، دانشگاه تربیت مدرس.

پوررضوی، س.، حافظیان، م. (1396). اثربخشی آموزش مهارت‌های مثبت‌اندیشی بر سازگاری اجتماعی، هیجانی و تحصیلی دانش‌آموزان. روان‌شناسی مدرسه، 6(1)47-26

جان‌بزرگی، م.، نوری، ن (1382). شیوه‌های درمانگری، اضطراب و تنیدگی، تهران: انتشارات سمت.

حسین‌زاده، م. (1396). بررسی اثربخشی مهارت‌های مثبت‌اندیشی و خوش‌بینی با رویکرد شناختی- رفتاری بر سلامت روان نوجوانان دختر، پایان‌نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی تربیتی، دانشگاه علامه.

حیدرعلی‌نظری، ر. (1387). اثربخشی تقویت مهارت‌های مثبت‌اندیشی به شیوة گروهی بر سازگاری دانش‌آموزان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی.

خدایاری‌فرد، م. (1392). کاربرد مثبت‌نگری در روان‌درمانگری با تأکید بر دیدگاه اسلامی، مجله روان‌شناسی و علوم تربیتی، 1 (30)،164-140

خدایاری‌فرد، م.(1395). بررسی عوامل مؤثر بر سازگاری اجتماعی دانشجویان شاهد و غیر شاهد، طرح پژوهشی مؤسسه روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران.

دهقان‌نژاد، س.، حاج‌حسینی، م.، اژه‌ای، ج. (1396). اثربخشی آموزش مهارت‌های مثبت‌اندیشی بر سازگاری اجتماعی و سرمایه روان‌شناختی دختران نوجوان ناسازگار. روان‌شناسی مدرسه،6(1)65-48

سلیگمن، م.، ریویچ، ک.، جیکاکس، ل. و گیلهام، ج. (2000). کودک خوش‌بین، ترجمة داورپناه، فروزنده. (1391). تهران: انتشارات رشد.

شفیع‌آبادی، ع. و ناصری، غ. (1392). نظریه‌های مشاوره و روان‌درمانی، تهران: نشر دانشگاهی.

عسگری، پ.(1388). راهنمای آزمون‌های روان‌شناختی، چاپ اول، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز.

علی‌پور، ا.؛ نوربالا، ا. (1387). بررسی مقدماتی پایایی و روایی پرسشنامه شادکامی آکسفورد در دانشجویان دانشگاه‌های تهران، فصلنامه اندیشه و رفتار، 1 و 2 (5)،66-55

عناصری، م. (1395). رابطة شادکامی و سلامت روان، فصلنامه اندیشه و رفتار، شماره 6، 75-84.

کار، ا، (2004). روان‌شناسی مثبت، علم شادمانی و نیرومندی‌های انسان، ترجمة پاشا شریفی و نجفی زند، جعفر و ثنائی، ب. (1391)، کرج: نشر سخن.

کویلیام، س. (2003). مثبت‌اندیشی و مثبت‌گرایی کاربردی، ترجمة فرید براتی‌سده و افسانه صادقی، (1386)، تهران: جوانه رشد.

مخبری، ع.، درتاج، ف.، دره کردی، ع. (1390). بررسی شاخص‌های روان‌سنجی و هنجاریابی پرسشنامه توانایی حل مسئله اجتماعی، فصلنامه اندازه‌گیری تربیتی، 4 (1)، 21-1.

وایتزمن، ا. (1981). رشد اجتماعی برای جوانان و خانواده‌ها، ترجمة سیما نظیری (1376)، تهران: انتشارات آرین.

وکیلی، م. (1387). اثربخشی تقویت مهارت‌های مثبت‌اندیشی به شیوة گروهی بر سازگاری دانش‌آموزان پایه اول دبیرستان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی تربیتی، دانشگاه علامه.

Argyle, M. (2006). The Psychology of Happiness.London & New York, Routledge.

Argyle, M. Lu, M. (2001). Happiness as a Function of Personality and Social Encounter, an International Perspective North Holland:Elsevier.

Bell, M. (1961). The Adjustment Inventory. California, Stanford University Press.

Diener, E. (2012). Subjective Well-being. American Psychologjst,55(1), 34-43.

Easterlin, R. (2013). Is reported happiness five years ago comparable to Present happiness? Journal of happiness studies, 3, 193-198.

Forster, J. R. (2014). Facilitating positive changes, International Journal of Personal Construct Psychology, 4, 281-292.

Goodestein, L.D. & lanyon, R.T. (2015). Adjustment behavior and personality, Arizina state university.

Lyubomirsky, S., Sheldon, K.M. & Schkade, D. (2005). Pursuing Happiness: The General Psychology, 9,111-131.

Schwartz, B. (2004). The Paradox of Choice: Why More is Less? New York: HarperCollins.

Slomowski, C., & Dunn, J. (1996). Young children’s understanding of other people’s feeling and beliefs. Child development, 62, 1325-1336.