فرایند سایشی شدگی در گونة زبانی سیرجانی: واج شناسی زایشی

فصلنامۀ ادبیات و زبان های محلی ایران زمین

مقاله 4، دوره 9، شماره 2 - شماره پیاپی 24، مرداد 1398، صفحه 47-66   

نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/irll.2019.667860

نویسندگان

طاهره عزت آبادی پور^{* 1}؛ اشرف السادات شهیدی²

¹دانشجوی دکتری زبان‌شناسی همگانی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

²استادیار گروه زبان انگلیسی، دانشگاه پیام نور سیرجان، کرمان، ایران

چکیده

هدف از نگارش این مقاله، شناسایی یکی از مهم‌ترین فرآیندهای آوایی تضعیف؛ یعنی سایشی­ شدگی، در گونۀ سیرجانی بر اساس« چارچوب واج­ شناسی زایشی» است. بدین منظور داده­ها از اسناد مکتوب مانند کتاب، واژه ­نامه، مقاله و پایان­ نامه­ هایی که در مورد این گونه نوشته شده­ اند استخراج شده است، علاوه  بر این، نگارندگان، خود گویشور بومیِ این گونه‌اند. در انجام این پژوهش از منابع مکتوب مانند پایان ­نامه، مقاله و سایر کتاب‌های موجود در این زمینه نیز به عنوان پیشینۀ پژوهش استفاده شده است. داده­‌ها بر مبنای الفبای آوانویسی بین ­المللی IPA آوانگاری شده ­اند و روش انجام پژوهش بر ­اساس روش اسنادی، توصیفی- تحلیلی است. با بررسی داده­ ها چند نوع  فرآیند تضعیف از قبیل سایشی­ شدگی استخراج و بررسی شده است. پرسش­های مورد بحث در این پژوهش عبارتند از:
1- چه نوع فرآیندهای واجی سایشی ­شدگی در گونۀ سیرجانی وجود دارد؟ 2- تعداد همخوان­ها و واکه ­های گونۀ سیرجانی در مقایسه با فارسی معیار چندتاست؟

کلیدواژه‌ها

واج شناسی‌زایشی؛ تضعیف؛ سایشی‌شدگی؛ فارسی معیار؛ گونة سیرجانی

مراجع

کتاب­ ها

- بختیاری، علی اکبر. (1379)،  سیرجاندرآیینۀزمان، کرمان: کرمانشناسی.

- سریزدی، محمود. (1382)،  نامۀ سیرجان (واژه ­ها و اصطلاحات لهجۀ سیرجان). تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی، نشر آگاه.

- شهیدی، اشرف­ السادات و بلقیس روشن. (1396)، توصیف زبان شناختی گونۀ زبانی شهرستان سیرجان، تهران: امید انقلاب.

- فرهادی، مرتضی. (1378)، موزه­های بازیافته، کرمان: کرمان­شناسی.

- کامبوزیا، عالیه، ک. ز. (1390)، واج­شناسی: رویکرد­های قاعده­ بنیاد، چ سوم، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه­ها (سمت).

- کلباسی، ایران.(1370)،  فارسی اصفهانی، چاپ اول، تهران: موسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی.

- مؤیدمحسنی، مهری.(1381)، گویش مردم سیرجان: مجموعۀ لغات و اصطلاحات و ضرب‌المثل‌ها، کرمان: کرمان­شناسی.

- مؤیدمحسنی، مهری. (1386). فرهنگ عامیانۀ سیرجان، کرمان: کرمان­شناسی.

- وثوقی رهبری، علی اکبر.(1376)، تاریخ سیرجان همراه با جغرافیای تاریخی و سیرجان‌شناسی، کرمان: کرمان­شناسی.

- هایمن، لاری­ام. (1368)، نظام آوایی زبان: نظریه و تحلیل، مترجم یدالله ثمره، چاپ اول، تهران: فرهنگ معاصر.

پایان ­نامه ­ها

- بروغنی، فاطمه. (1383)، بررسی واج شناسی گویش سبزواری، پایان­ نامۀ کارشناسی ارشد زبان­ شناسی همگانی، دانشگاه تربیت مدرس.

- ثباتی، الهام.(1392)، فرایندهای تضعیف و تقویت در کردی ایلامی (رویکرد زایشی)، پایان‌نامۀ کارشناسی ­ارشد زبان­ شناسی همگانی. دانشگاه تربیت مدرس.

- رزم­دیده، پریا. (1390)، تضعیف و تقویت در گونه­ های زبانی استان کرمان، پایان ­نامۀ کارشناسی ارشد زبان ­شناسی همگانی، دانشگاه تربیت مدرس.

- کامبوزیا، عالیه، ک. ز.  و شیرین ممسنی. (1385)، «توصیف دستگاه واجی گویش دلواری»، زبان و زبان شناسی، پاییز و زمستان 1385، پیاپی 4 :9-77..

- منصف، ماهرخ. (1390)، فرآیند­های تضعیف و تقویت در گونه­های زبانی استان فارس با رویکرد زایشی، پایان ­نامۀ زبان­ شناسی همگانی، دانشگاه تربیت مدرس

منابع لاتین

- Baerquest, D. A (2001), phonological Analysis: A Functional approach, Texas: SIL International

- Carr, P., (1999), A Glossary of Phonology, Edinburg University Press.

- Chomskey, N. & Halle, M. (1968), The Sound Pattern of English, NewYork: Harper & Row.

- Crystal, D, (1991), A dictionary of linguistics and phonetics, 3rd edition. Cambridge, MA: Basil Blackwell.

- Jensen, John. T, (2004), Principle of generative phonology: An introduction, Amesterdam: John Benjamine.

- Kenstowicz, M, (1994), Phonology in Generative Grammar, Oxford: Blackwell Publishers.