روابط اجتماعی در شهر و روستا (مورد مطالعه: شهرستان سمیرم)

مطالعات جامعه شناختی شهری

مقاله 3، دوره 3، شماره 7، شهریور 1392، صفحه 54-76   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

منصور حقیقتیان¹؛ مصطفی امیدی²

¹دانشیار جامعه شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان

²ددانشجوی دکتری جامعه شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان

چکیده

شهرها در عصر حاضر از جهات گوناگون اهمیت یافته­اند و به طور فزاینده­ای بر زندگی تعداد زیادی از افراد تأثیر می­گذارند. اینکه زندگی در شهر چگونه بر روابط اجتماعی ساکنان آن تأثیر می­گذارد، از مسائل مهم جامعه­شناسی است. هدف این مقاله بررسی تطبیقی روابط اجتماعی در شهر و روستا به منظور آزمون میزان تأثیر شهرنشینی بر روابط اجتماعی است. چارچوب نظری تحقیق با کمک دیدگاه­های لوئیس ویرث، هربرت گنز و کلود فیشر تدوین شده است.روش تحقیق پیمایش و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه و جامعة آماری شامل کلیة افراد 20 تا 60 ساله شهرستان سمیرم بود که از بین آن­ها، 385 نفر از دو شهر و 10 روستا با شیوة نمونه­گیری متناسب با حجم انتخاب شدند. متغیر وابسته روابط اجتماعی بود که توسط روابط با اعضای خانواده، روابط با دوستان، روابط با همسایگان، روابط با اقوام و آشنایان سنجیده شد. اعتبار ابزار تحقیق از نوع صوری و ضریب آلفای کرونباخ پایایی آن 75/0 بود. برای آزمون رابطة بین متغیرها از ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل واریانس یکطرفه و آزمون t استفاده شده است. نتایج نشان داد که روابط اجتماعی در حد متوسط (22/3 از 5)، اعتماد اجتماعی نیز در حد متوسط (29/3 از 5)، اعتقادات مذهبی بالاتر از متوسط (63/3 از 5) و وضعیت اقتصادی پایین­تر از متوسط (68/2 از 5) بود. آزمون­های آماری  نشان از غیرمعنادار بودن رابطة محل سکونت و جنسیت با روابط اجتماعی داشت. وضعیت تأهل، تحصیلات و اعتقادات دینی با روابط اجتماعی دارای رابطة معناداری بود.

اصل مقاله

.

مراجع

- اعظم آزاده، منصوره، دهقان دهنوی، آزاده. (1388). «اشتغال دانشجویان: رابطة بین شبکة روابط اجتماعی و وضعیت شغلی»، مجلة بررسی مسائل اجتماعی ایران،سال شانزدهم، شمارة 63.

- باستانی، سوسن؛ کمالی ، افسانه و صالحی هیکوئی، مریم. (1387). «سرمایة اجتماعی شبکه و اعتماد متقابل بین شخصی»، دو فصلنامة بررسی مسائل اجتماعی ایران، سال شانزدهم، شمارة 61.

- بزی، خدارحم، اکبر کیانی، یاسین حنیفی اصل، و امیر راضی. (1389). تحلیل تفاوت­های مکانی سرمایة اجتماعی در مناطق شهری و روستایی مرزی کشور (مقایسة تطبیقی مراکز شهری و روستایی شهرستان ارومیه). مجلة جامعه­شناسی ایران، دورة یازدهم، شمارة 2.

- توفیق، فیـروز. (1383). «شهرنشینـی و پیامدهـای آن» مسائل اجتماعـی ایران، انجمـن جامعه­شناسی ایران، تهران: مؤسسة نشر آگه.

- جلایی پور، حمیدرضا؛ عبداله پور جمال. (1388). «روابط اجتماعی شهری، پژوهشی در چگونگی و عوامل مرتبط با آن در شهر سردشت»، فصلنامة علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، سال یازدهم، شمارة 41.

 - ربانی، رسول. (1385). جامعه­شناسی شهری. ویرایش دوم، اصفهان: انتشارات دانشگاه اصفهان و انتشارات سمت.

- -علیرضانژاد سهیلا؛ سرائی،حسن. (1386). «گسترة شبکه روابط اجتماعی زنان شهری و تأثیر تحصیلات دانشگاهی بر آن»، پژوهشنامة علوم انسانی، شمارة 53.

- شارع پور، محمود. (1383). ابعاد و کارکردهای سرمایة اجتماعی و پیامدهای حاصل از فرسایش آن، مسائل اجتماعی ایران، انجمن جامعه­شناسی ایران، تهران: مؤسسه نشر آگه.

- صالحی، مریم. (1384). «بررسی رابطة بین سرمایة اجتماعی شبکه و اعتماد متقابل بین شخصی و جنسیت»، پایان­نامة کارشناسی ارشد جامعه­شناسی، دانشگاه الزهرا.

-صدیق سروستانی، رحمت اله. (1371). «انسان و شهرنشینی،» فصلنامة علوم اجتماعی، دانشکدة علوم اجتماعی دانشگاه تهران، شمارة 1، (4)، جلد دوم، زمستان، صص 226-198.

-ـــــــــــــــــــــــــــ . (1371). «طرح بررسی روابط همسایگی در شهر تهران»، دانشکدة علوم اجتماعی دانشگاه تهران.

- عبداللهی، محمد و میرطاهر موسوی. (1386). سرمایة اجتماعی در ایران: وضعیت موجود، دورنمای آینده و امکان­شناسی گذار، فصلنامة علمی-پژوهشی رفاه اجتماعی، سال ششم، شمارة25 .

- فکوهی، ناصر. (1383). انسان­شناسی شهری، تهران: نشر نی.

- گیدنز ، آنتونی. (1387). جامعه­شناسی، ترجمة حسن چاوشیان، تهران: نشر نی.

- مجدالدین، اکبر، نوربرت الیاس. (1383). بنیان‌گذار جامعه‌شناسی فرآیند، پژوهشنامة علوم انسانی، شمارة42-41.

- نقدی، اسدالله و خلیل کمربیگی. (1389). مطالعة وفاق اجتماعی عام در جوامع شهری، روستایی و عشایری ایلام، مجلة مطالعات اجتماعی ایران، دورة چهارم، شمارة 2.

- وامقی، مروئه م همکاران. (1392). ارزیابی مردم از روابط اجتماعی و سلامت: مطالعة سلامت از دیدگاه مردم ایران، فصلنامة پایش، سال دوازدهم، شمارة دوم.

- Carpenter, Jeffrey P.; Amrita G. Daniere, and Louis M. Takahashi. (2004). "Social Capital and Trust in South-east Asian Cities", Urban Studies, Vol. 41, no. 4, April, pp. 853-874.

- Fischer, Claude. (1975). "Toward a Subcultural Theory of  Urbanism ". American journal of Sociology, 80, pp. 1319-1341.

- Gans, Herbert j.(1982).The Urban Villagers :Group and Class in the Life of Italian Americans. Updated and Expanded Edition. New York: The Free press.

- Harpham, T; ,E. carant, and c. Rodriguez.(2004)."Mental Health and Social Capital in Cali, Colombia". Social Science and Medicine,58, pp.2267-2277.

- Johnson David, W.  Frank, P. Johnson.(2000). Together Group Skills. Allyn &Bacon. p 130.

-Kasinitz,P (1995), " Metropolis" New York , " New York University Press.

- Lobao, Linda. (2007)."Rural Sociology"  in 21th Century Sociology: Traditional and Core Areas, edited by Clifton D. Bryant and Dennis L. Peck, Vol. one, Thousand Oaks, California: Sage publications, Inc.

- palen, John J. (2011). The Urban World, Ninth edition, Oxford: Oxford  University Press .

- Sassen, Saskia. (2007). "Urban Sociology" in the 21th Century" in 21th Century Sociology: Traditional and Core Areas, edited by Clifton D. Bryant and Dennis L. Peck, Vol. one, Thousand Oaks, California: Sage publications, Inc.

-  Wilson, Thomas C. (1993)."Urbanism and Kinship Bonds: A Test of Four Generalizations". Social Forces 71(3), pp.703-712.

-Wirth, L. (1938), "Urbanism as a way of Life" The American Journal of Sociology, July, Volume XLIV, Number 1, pp: 1-24