پزشکی در تمدن اسلامی

تاریخ ایران اسلامی

مقاله 5، دوره 6، شماره 1، شهریور 1397، صفحه 93-118   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

کریم گلشنی راد^{* 1}؛ محمد کریم²

¹استادیار گروه تاریخ دانشگاه لرستان

²دانشجوی کارشناسی ارشد تاریخ ایران باستان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر، شوشتر، ایران

چکیده

قدیمی‌ترین تاریخ ملل تاریخ پزشکی است چرا که بشر از روزی که خود را شناخته با درد همراه و با حوادث رو به رو بوده است. از همان روزی که آدمی در صدد دفع شر و زحمت و درد از خود برآمده است تاریخ طب شروع می‌شود. در اسلام به علم پزشکی اهمیت بسیار داده شده و پس از علم حلال و حرام، یعنی علم فقه، از شریف‌ترین علم‌ها به شمار آمده و در حدیث شریف «علم ابدان» در کنار «علم ادیان» قرار گرفته است؛ چرا که اگر تن سالم نباشد نمی‌تواند درباره مبدا جهان بیندیشد و او را ستایش و پرستش کند و از آن جا که تعالیم پیامبر اسلام (ص) افراد را به خیرات و مبرات و انفاق مال در راه خیر هدایت و ارشاد فرموده بدین مناسبت به نظر می‌رسد پزشکی در تمدن اسلامی بیش از سایر علوم پیشرفت داشته است و خوشبختانه نمایندگان بزرگ پزشکی اسلامی بیشتر ایرانی بوده‌اند و اینان توانستند در دوران تمدن ستارگان قدر اول این آسمان باشند مانند رازی، اهوازی، ابن سینا و جرجانی (گرگانی). در تاریخ پزشکی اسلامی کسانی که اولین بار جرات آن را پیدا نمودند که بر کتب اساتید یونانی خرده گیری نمایند ایرانیان بوده‌اند در کنار این ناموران می توان از پزشگان عرب مانند حارث بن کلده ثقفی پزشک اهل طائف که شاید نخستین عربی باشد که بتوان آن را پزشک نامید. شخصی بنام ابورمثه تمیمی که جراح بوده وشخص دیگری همچون حنین بن اسحاق که کتاب صدرساله جالینوس را به فارسی ترجمه کرد و همچنین رساله‌ای در چشم پزشکی دارد که قدیمی‌ترین اثر دراین زمینه است و از ابن نفیس و ابوالقاسم الزهراوی و..... بزرگان دیگری می توان نام برد. هدف از این مقاله بررسی نقش مسلمانان  در دانش پزشکی است که با روش توصیفی- تحلیلی و بر اساس منابع کتابخانه‌ای نگاشته می‌شود.

کلیدواژه‌ها

پزشکی؛ مسلمانان؛ شیعیان؛ رازی؛ زهراوی

مراجع